Necmettin BATIREL
Trump sendromu
ABD Başkanı Donald Trump'ın COVID-19 için pozitif test ettiği haberi gündeme bomba gibi düştü. En büyük kayıp %2.2 ile Wall Street’te teknoloji endeksi Nasdaq’da yaşandı. Yeni teşvik paketinin belirsizliği piyasaların odak noktasındaki yerini korudu. Avrupa borsaları Trump’ın coronaya yakalandığı haberiyle %1 ekside başladığı günü yatay tamamladı.euro bölgesi enflasyonunun daha negatif bölgeye inmesi, Avrupa Merkez Bankası'nın yeni önlemler alması yönündeki baskıyı artırdı.Dolarla birlikte altın da güçlendi.
TRUMP COVİD’E YAKALANDI, RİSK ARTTI
ABD Başkanı Donald Trump'ın sağlık durumunda şu ana kadar ciddi bir sıkıntı yok. Yetkilerini devretmesi beklenmiyor. Trump'ın soğuk algınlığına benzer belirtiler gösterdiğini belirten bir kaynak, başkanın çarşamba akşamı Minnesota mitingi dönüşü yorgun düşerek, uçakta uyuyakaldığını aktardı. Beyaz Saray'dan başka bir kaynak ise, perşembe akşamından bu yana Trump'ın tedavi planının tartışıldığını aktardı. Yetkili, Trump'ın bir ulusasesleniş konuşması yaparak, kendisinin hükümetin işleyişini aksatacak bir halde olmadığınıgösterebileceği konuşuluyor. AncakTrump Maryland eyaletindeki Walter Reed Askeri Hastanesine kaldırıldı. Beyaz Saray Sözcüsü Kayleigh McEnany, Trump'ın moralinin yerinde olduğunu, hafif semptomlar gösterdiğini ve gün boyu çalıştığını aktardı.Ancak ABD medyasına göre durum daha ciddi. Trump nefes alıp vermesiyle ilgili sıkıntı yaşıyor, yorgun ve bitkin vaziyetti.
DSÖ’DEN TÜRKİYE’YE BÜYÜK TAKDİR
Dünya Sağlık Örgütü’nden Türkiye’ye büyük övgü var. Avrupa Bölge Ofisi, Türkiye'nin yeni tip koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında, nisan ayındaki test kapasitesini, ağustos ayından itibaren itibaren üç katına çıkarması ve salgını önleme stratejisini takdirle karşıladığını açıkladı.Türkiye'nin stratejisinin, sağlık sisteminin semptom göstermeyen kişiler de dahil daha fazla insana ulaşabilmesini mümkün kıldığı belirtilen açıklamada, "Risk altındaki kişiler, şüpheli ve olası vakalar ve teyit edilen vakaların yakın temaslıları, test açısından önceliklendirilmektedir" denildi. Test yapılmasının, salgının kontrol altına alınmasında önemli bir tedbir olduğuna dikkat çekilen açıklamada, "Türkiye, semptom gösteren ya da göstermeyen tüm Kovid-19 pozitif vakalarını izole etmektedir. Bu yaklaşım, bulaş zincirini kırmak için bir ön koşuldur" değerlendirmesine yer verildi.
YAPTIRIM YOK, POZİTİF GÜNDEM VAR
Almanya Başbakan Merkel, Avrupa Birliği Liderler Zirvesi'nde, Türkiye’ye yaptırım kararı alınmamasının ardından konuştu. Türkiye konusunda yapıcı diyaloğa sahip olmanın önemine dikkati çeken Merkel, "Türkiye ile pozitif bir gündem istiyoruz. Son zamanlarda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile çok sık görüştüm. İlişkilerde, pozitif bir gündem iki tarafın da çıkarına. Aralık ayında vize serbestisi konusu görüşülecek." Dedi..Türkiye'nin, AB'nin komşusu ve NATO üyesi olduğuna işaret eden Merkel, vize serbestisi konusunun aralık ayına kadar sağlam bir şekilde çalışılması gerektiğinin altını çizdi. Merkel, Türkiye ile AB arasındaki göç mutabakatının yeni bir aşamaya getirilmesi, Gümrük Birliği anlaşmasının geliştirilmesi ile ekonomik iş birliği konularını da Türkiye ile görüşmek istediklerini aktardı.NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Pazartesi günü Türkiye’yi ziyaret edecek. Salı günü de Yunanistan’a geçerek Başbakan Kiryakos Miçotakis, ile görüşecek
BORSA İSTANBUL POZİTİF AYRIŞTI
Birleşmiş Milletlerin Türkiye – Libya deniz yetki alanı anlaşmasını tescil etmesi Borsa İstanbul’da çok olumlu algılandı. Endeks günü 1145 haftayı 1.86 artışla tamamladı. İşlem hacmi 20.2 milyar lira oldu.Bankacılık endeksi yüzde 0,30 değer kaybederken, Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 2,41 ile spor, en çok kaybettiren ise yüzde 1 ile sigorta oldu. ABD Başkanı Donald Trump ve eşi Melania Trump'ın yeni tip koronavirüs testinin pozitif çıkması sonrası küresel ölçekte risk algısının arttı ancak BİST dünya borsalarından pozitif ayrıştı. ABD'de 3 Kasım'da gerçekleştirilecek başkanlık seçiminin Trump'ın hastalığından nasıl etkileneceğinin bir süre daha piyasaların gündemini meşgul edecek. haftaya yurt içinde enflasyon, yurt dışında ise dünya genelinde açıklanacak Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ve ABD Merkez Bankası toplantı tutanakları takip edilecek. Özellikle enflasyon rakamları Merkez Bankasının faiz artış sürecini etkileyecek olması açısından büyük önem taşıyor. 1120 puan destek 1155 puan direnç oldu. Piyasadaki ana beklenti kısa vadede 1300 puanın test edileceği yönünde.
DOLARDAKİ KAZANIMLAR ARTACAK MI?
Trump’ın coronaya yakalanması risk iştahını azalttı dolar yükseldi. Parite haftayı 1.1715 sentle tamamladı.ABD’de 850 bin olarak beklenen Tarım-Dışı istihdam Eylül ayında 661 bin ile tahminlerin altında kaldı.İşsizlik oranı Eylül’de %7,9’a gerileyerek beklentiden fazla düştü. veride istihdam rakamı beklenti altında kalsa da işsizlik oranındaki düşüş olumlu fiyatlama sağladı. Ağustos fabrika siparişleri 0.7 artarak tahminleri karşılamadı. Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi ise 80.4’e yükseldi. 1.1690 sent destek 1.1750 sent direnç konumunda. Euro bölgesi eylül TÜFE yıllık 0.3 daralarak kötü sinyal verdi.
NORMALLEŞMEDE 5 BÜYÜK ADIM
Koronavirüs salgınının ekonomideki izlerini silmek için hükümet bütün silahlarını kullanıyor. Bugüne kadar açıklanan destek paketlerinin büyüklüğü 577 milyar TL’yi (75 milyar doları) buldu. Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme Denetleme Kurulu ortaklaşa aldıkları radikal kararlarla Türk Lirasındaki kayıpları durdurdu. Son 1 hafta içinde 5 büyük adım atıldı. İlk kurşun Merkez Bankasından geldi. 8.25 olan politika faizini 10.25’e yükseltti. Şu anda piyasayı fonladığı faiz 11.25 ile 100 baz puan daha yukarda. Ancak Para Politikası Kurulunun son toplantı özetinde “Enflasyondaki düşüşün hedeflenen patika ile uyumlu şekilde gerçekleşmesi için parasal duruş enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde belirlenecektir” vurgusu, fiyat artışlarına bağlı politika uygulanacağını gösteriyor. Döviz ve altın alımında uygulanan yüzde 1’lik vergi yeniden binde 2’ye düşürüldü. Vadesi 6 aya kadar olan mevduatların stopajı %15’den %5’e; vadesi 6 ay ile 1 yıl olan mevduatların stopajı %12’den %3’e, 1 yıldan uzun mevduatların stopajı %10’dan sıfıra indirildi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu yurtiçindeki bankaların yurtdışıyla yaptıkları dolar-TL para takası işlemlerdeki yasal özkaynaklara göre belirlenen %1’lik sınırlamayı %10’a çıkardı. Son olarak BDDK, 1 Ekim'den itibaren aktif rasyosu değerini mevduat bankaları için yüzde 95'ten 90'a, katılım bankaları için yüzde 75'ten 70’e düşürdü.Aktif rasyo bankaları ciddi şekilde zorlayan bir düzenlemeydi. Kredi hacminde zirveye ulaşıldığı için bu uygulama gevşetildi. Art arda açıklanan normalleşme kararları piyasalar için kesinlikle olumlu bir tablo meydana getirdi. Borsa istanbul’da yerli yatırımcı sayısı yeniden arttı, işlem hacmi 10 – 11 milyardan 22 – 25 milyar liraya yükseldi. Tahvile hücum başladı. (enflasyondan arındırılmış) reel getiri beklentisiyle yabancı yatırımcılar geçen hafta uzun bir aradan sonra ilk defa 115.6 milyon dolarlık devlet tahvili aldı. Merkez Bankasının 200 baz puanlık faiz artırımı Türk tahvillerinin cazibesini arttırdı. Geçen hafta bir başka olumlu gelişme daha yaşandı. Yerli (bireysel) yatırımcılar 906 milyon dolar sattı. Özellikle TL mevduatlarda stopajların indirilmesi dövizden çıkışı beraberinde getiriyor.Dolar haftayı 7.76, Euro 9.09 TL ile tamamladı. Kurda 7.80 direnç, 7.70 destek oldu. Yeni haftada kurların yönünü yıllık TÜFE belirleyecek.
ALTIN YÖN BULMAKTA ZORLANIYOR
Altın, Trump’ın koronaya yakalandığının açıklanmasıyla risk iştahının azalmasına bağlı olarak 1917 dolarla tavan yaptı, kapanışı 1899 dolarla gerçekleştirdi 2.2 trilyon dolarlık demokratların teşvik paketi Temsilciler Meclisinde kabul edildi ancak senatodan geçmesi zor. Yeni bir paket üzerinde uzlaşma da sağlanamadı. Trump’ın hastalanmasının ABD seçimlerini erteleyebileceği konuşuluyor.Koronavirüs pandemisinin verdiği hasarı azaltmak için ekonomilere bol miktarda teşvik pompalanmasıyla birlikte altın, bu yıl rekor kırdı. Güçlü dolar nedeniyle fiyatların geçen ay gerilemesine karşın değerli metal düşük faizler, Kovid-19 vakalarındaki artış ve ABD seçimine ilişkin belirsizlikten hala destek buluyor.Yeni haftada gözler Trump’ta olacak. Sağlığı ile ilgili haberler piyasaları hareketlendirecek. Ons’ta 1870 dolar destek, 1920 dolar direnç. Aşağı yönlü hareketlerde 1850 dolar ana destek konumunda. Kapalıçarşı’da 24 ayar külçe haftayı 474 lirayla tamamladı. Yeni haftada fiyatın 465 – 475 lira aralığında hareket etmesi bekleniyor.