Necmettin BATIREL
Kasım sürprizi
ABD'de beklentilerin üzerinde açıklanan istihdam piyasaları hareketlendirdi. enflasyonun yavaşladığını gösteren verilerin ardından Wall Street artıda kapandı. Michigan Üniversitesi'nin ABD'ye yönelik tüketici güveni Aralık ayında 69,4'e yükselirken, önümüzdeki yılın enflasyon beklentileri göstergesi Mart 2021'den bu yana en düşük seviye olan %3,1'e düştü. Almanya’da kasım ayında enflasyonun yıllık bazda %3.2 artarak aylık bazda 0.4 daralması Avrupa borsalarını olumlu etkiledi. Dolar haftayı güçlenerek kapattı. 10 yıllık ABD tahvil getirileri 4.22’ye çıktı, altın 2004 dolara geriledi. Brent petrol 75, Bitcoin 44 bin 150 dolara yükseldi. Yeni haftada piyasaları hangi veriler ve gelişmeler bekliyor.
BİST’İN HIZI NEDEN KESİLDİ?
Gün içinde en düşük 7.888, en yüksek 7.992 puanı gören BIST 100 endeksi, 7.913 puandan tamamladı. Bankacılık endeksi yüzde 1,44, değer kaybetti.Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 1,80 ile gıda içecek, en çok kaybettiren yüzde 2,58 ile madencilik oldu. İşlem hacmi 75 milyar liraya düştü. En çok yükselen hisseler; AEFES, CCOLA, AGHOL, BRYAT, AKFGY oldu. En çok kaybettirenler ise, ALARK, AKCNS, YEOTK, GARAN, AKSA, ICUGS, SAMAT, YGYO, SANEL olarak sıralandı Borsa İstanbul seçim sonrası üç ayda yaşadığı coşkuyu geride bırakmış görünüyor. Yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası’nın iyi fiyatlayan borsa endekslerinde son iki aydır yaşanan dalgalı görünümde teknik olarak 8000 seviyesini aşamamanın getirdiği stresin yanı sıra likidite sıkıntısı var. Mevduat faizlerinin yıllık bazda %50’ye ulaşması ile her hafta yapılan 2 – 3 halka arz ile hedeflerin değişmesi hisse senetlerine olan talebin genele yayılmasını engelliyor. Şimdi en büyük beklenti yabancı yatırımcıların gelişiyle birlikte piyasanın dengeye kavuşacak olmasında. ABD'de açıklanan istihdam verilerinin ardından Fed'in mart ayında politika faizinde indirimlere başlayabileceğine ilişkin ihtimal yüzde 50'nin altına indi, dolar güçlendi. Yeni haftada yurtta ve dünyada çok kritik veriler ve kararlar var.. Türkiye’de ekim sanayi üretimi, cari hesap, işsizlik oranı, perakende satışlar, yılsonu beklenti anketi izlenecek. Euro bölgesinde Aralık ZEW endeksi, ekim sanayi üretimi, Avrupa ve İngiltere merkez bankasının faiz kararı, Aralık öncü imalat endeksi belli olacak. ABD’de Kasım TÜFE/ÜFE, FED’in faiz kararı, Kasım kapasite kullanım oranı ile sanayi üretimi açıklanacak. Cari işlemler hesabının ekim ayında 745 milyon dolar fazla vermesi bekleniyor. Endekste 7800 puan destek 8100 puan direnç oldu.
KURLAR NASIL SABİTLENDİ?
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonomin gelecek yıl yüzde 2,1 seviyesinde büyüme kaydetmesinin beklendiğini bildirdi. Kuruluşun raporunda Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 4,1, gelecek yıl ise yüzde 2,5 seviyesinde büyüme göstermesinin beklendiği aktarıldı. Fitch ayrıca, enflasyon oranının bu yılın sonunda yüzde 65 olmasını bekliyor. Çarşamba günü Amerikan Merkez Bankası ile Perşembe günü Avrupa ve İngiltere Merkez Bankası’nın kararları merakla bekleniyor. 3 banka da faizleri değiştirmeyecek, ancak ileriye dönük uygulanacak politikaları belirleyecek açıklamaları piyasaları hareketlendirecek. Borsa İstanbul haftalık bazda ortalama yüzde 1,40, altının gram satış fiyatı yüzde 1,27, Euro/TL yüzde 0,88 değer kaybederken, dolar/TL yüzde 0,21 değer kazandı. Son iki haftadır TL’nin dolar karşısında değer kaybında azalma görülüyor.. USD/TL 29 seviyesinin altında neredeyse yatay seyre dönmüş durumda. Haftayı 28.96 Euro 31.18 TL ile tamamladı. Geçen sene Aralık başında dolar 18.63 TL’den işlem görüyordu. Artış 10.27 TL ile %55.12 düzeyinde gerçekleşerek 61.98’lik enflasyonun 6.86 gerisinde kaldı. 2024’de doların 40 lira olması bekleniyor.
DOLARDAKİ GÜÇLENME KALICI MI?
ABD'de tarım dışı istihdam Kasım'da 199 bin artarak 185 binlik beklentiyi sınırlı da olsa aştı. özel sektör istihdamı 150 bin artarak 159 binlik beklentinin sınırlı altında kaldı. İşsizlik oranı %3.9’dan %3.7’ye geriledi. Ortalama saatlik kazançlar aylık ve yıllık 0.4 artarak 0.3’lük beklentiyi aştı. İstihdamdaki artış FED’in faiz indirim tahminlerini öteledi, dolar güçlendi. Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentileri bu ay yüzde 4,5'ten yüzde 3,1'e geriledi Bu oran Mart 2021'den bu yana kaydedilen en düşük seviye Bu yüzden tüketici güven endeksi 69.4 seviyesine tırmandı. Özetle tüketici güveni özellikle enflasyonun beklenen seyrindeki iyileşmelere bağlı olarak yükseldiBeklenenden daha güçlü bir ABD istihdam raporunun yayınlanmasının ardından yatırımcıların odaklarını ABD dolarına kaydırmasıyla euro, Kasım ortasından bu yana en düşük seviyesine ulaşarak 1,0759 dolar seviyesine geriledi. Yeni haftada ABD ve Avrupa merkez bankalarının faiz kararları sonrası yapılacak açıklamada faiz indirimleri tarihlerinin belli olması doları zayıflatabilir. 1.07 destek 108 direnç oldu.
ALTINA İSTİHDAM DARBESİ
Altın haftayı sert düşüşle tamamladı. ABD istihdamının yükselmesi ve işsizlik oranının azalması sonrası 10 yıllık tahvile gelen satışlar onsu 2030’dan 2004 dolara indirdi. Kasım ayına ait veriler şunu gösterdi: ABD ekonomisine yaklaşık 200 bin iş eklendi, bu rakamın piyasanın 180 bin net kazanç beklentisinin oldukça üzerinde oldu belirtti. Ayrıca işsizlik oranı beklenmedik bir şekilde geriledi ve ücret artışı yüksek bir oranda devam ederken, işgücü de arttı. Rakamlar JOLT ve özel sektör istihdamından çıkan yavaş sonuçlara itiraz ederek, ABD işgücü piyasasının tarihsel sıkılığının ve ekonominin Fed'in agresif sıkılaştırma kampanyasına karşı dayanıklılığının altını çizdi. Yine de büyük merkez bankalarının 2024'ün başında finansal koşulları gevşetmeye başlayacağı yönündeki bahisler, külçe varlıklarını tutmanın fırsat maliyetini azalttı ve fiyatları rekor yüksek seviyelerine yakın tuttu. Yeni haftada FED’in faiz indirimlerinin başlayacağı dönemi resmen açıklayacak olması altını olumlu etkiler. Şu anda tahminler tutmadı, ancak henüz hesap kapanmadı. 24 ayar külçenin tutarı 1866 liraya düştü. Kapalıçarşı’da fiyat 1932 – 1945 lirayla kapandı.