Necmettin BATIREL
Kaos stratejisi
ABD’de açıklanan veriler ekonominin yüksek faize rağmen iyileştiğini gösterdi, Wall Street sıkı para politikasına devam edilecek olmasını olumsuz algıladı, haftayı ekside tamamladı. Endeksleri baskılayan diğer etkenler arasında otomobil İşçileri grevi ve yaklaşan hükümet kapanması oldu.Eylül ayı Michigan güven endeksi beklenti olan 69’un altında 67.7 olarak açıklandı Avrupa Merkez Bankası'nın parasal sıkılaştırma döngüsünün sonuna yaklaştığı beklentileri risk duyarlılığını daha da artırdı.
Perşembe günü merkez bankası, 25 baz puanlık bir artışla art arda 10'uncu faiz artışını gerçekleştirdi ancak aynı zamanda enflasyonun gerileme işaretleri göstermeye başlamasıyla birlikte daha fazla politika sıkılaştırmasını potansiyel olarak durdurma niyetini ortaya koydu. Endeksler artıda kaldı. Dolar kazanımlarını arttırdı, 10 yıllık ABD tahvil getirileri 4.33’e çıktı. Altın 1923, brent petrol 94, Bitcoin 26 bin 500 dolarla kapandı. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor.
PİYASADA İLETİŞİM ŞOKU
BIST 100 endeksi, 8139 puanla tavan yaptığı günü ikinci yarıda gelen satışlarla 7961 puana inerek tamamladı. İşlem hacmi 132.5 milyar lira oldu. En büyük kayıp 5.71 ile iletişim sektöründe yaşandı. Onu 4.60 ile ulaştırma izledi. Bankalardaki kayip 0.21 ile sınırlı kaldı. Gayrimenkul 2.34 ile en çok kazandıran sektör oldu. Enerji ve mobilyada yoğunlaşma vardı.
ABD'de açıklanan verilerin güçlü ekonomiye işaret etmesi, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'ın "güvercin" sözlü yönlendirmeleri ve Çin'in ekonomiyi destekleyici adımlarının pozitif etkilerine karşın küresel pay piyasalarında ABD'de 3 otomobil fabrikasının işçilerinin ilk kez birlikte greve gitmesi sonrası karışık bir seyir var. Birleşik Otomobil İşçileri sendikası üyesi olan ve General Motors, Ford ve Stellantis'in fabrikalarında çalışan yaklaşık 13 bin işçi, sendikanın 88 yıllık tarihinde ilk defa, hep birlikte greve gitme kararı aldı.
Yeni haftada yurtiçinde tüketici güveni, Merkez Bankasının faiz kararı var. ABD ve Avrupa’da eylül ayı öncü imalat endeksleri ekonomik büyüme hakkında net fikir verecek. 8200 puan direnç, 7800 puan destek oldu. Para politikası kurulunun faizi 500 puan arttırarak %30’a çıkarılması bekleniyor.
KURDA GEVŞEME YAŞANACAK MI?
Döviz piyasasının gözü faiz kararında. İngiliz Barclays, JP Morgan’dan ayrıştı, 250 baz puanlık artış beklediğini açıkladı. Barclays Türkiye’de politika faizinin bu yıl sonunda yüzde 35, 2024 sonunda ise yüzde 40 olacağını tahmin etmeye devam ediyor. Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı, 8 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre 132 baz puan artışla %31,59 olurken TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada, bir önceki haftaya göre 293 baz puan artışla %40,87 oldu. Faizin %30 a çıkması üzerine kurlarda gevşeme bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni haftada New York’ta yabancı yatırımcılarla yapacağı toplantı sonrası fon akışında artış bekleniyor. Piyasada Dolar 28 liraya çıktıktan sonra sert düşüş yaşayacak görüşü var. 500 puanlık faiz artış mutlaka kuru aşağı çeker, ama ihracatçıyı korumak için sert düşüşü önlemek için merkez bankası piyasada alıcı olur. 26.98 TL ile kapanan doların 25 TL’nin altına ineceğini tahmin etmiyorum.
DOLAR NEDEN GÜÇ KAZANDI?
Ağustos’ta eksi 19 oan New York impire state endeksi eylül’de 1.90 artıya geçti. Kapasite kullanım oranı 79.7, sanayi üretimi ağustos’ta 0.4, yıllıkta 0.25 ile tahminleri aştı. Michigan üniversitesi tüketici güven endeksi 67.7 düzeyine geriledi. Avrupa Merkez Bankası Lagarde, faiz oranlarını düşürmenin AMB'nin gündeminde yer almadığını belirterek, "Faiz oranlarını düşürme kararı almadık.Bu konuyu tartışmadık ve hatta telaffuz bile etmedik" diye konuştu.
ECB 3 temel politika faizini 25 baz puan artırarak refinansman faizinin yüzde 4,50'ye, mevduat faizini yüzde 4'e ve marjinal fonlama faizini de yüzde 4,75'e yükseltti.Bu artışla birlikte AMB'nin mevduat ve refinansman faizleri 1999'dan, marjinal fonlanma faizi de 2001'den bu yana en yüksek seviyelere çıktı.
Bu gelişmeler üzerine Euro dolar paritesi 1.0656 sente geriledi. Yeni haftada ABD ‘de açıklanacak üretim endeksi tahminleri aşarsa parite 1.05 sente düşer. Dolardaki kazanımların artması risk iştahının azalmasına yolaçıyor
ALTINA RESESYON DESTEĞİ
Altın ABD'de Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi'nin piyasa beklentilerinin üzerinde gelmesiyle baskılandı, 1901 dolara düşen ons, resesyon riskini artmasıyla 1923 dolara çıkarak haftayı tamamladı. Küresel merkez bankaları arasındaki genel mesaj, faiz artışlarının sona yaklaştığı yönünde ve bu da altın için olumlu bir gelişme.. ABD Merkez Bankası'nın 20-21 tarihinde gerçekleşecek toplantısında faize dokunmaması ve politika faizini yüzde 5,25-5,50 seviyesinde bırakması bekleniyor.
Kasım ayındaki 25 baz puanlık artış ihtimali 43’den 27 ihtimale döndü. Piyasa 2024’ün ikinci yarısında FED’in faiz indirimine gideceği altının bu tarihten sonra yükselişe geçeceğini bekliyor. Önümüzdeki hafta çarşamba günü saat Türkiye saati ile 21.00’de açıklanacak faiz kararı ve 21.30’da Başkan Jerome Powell’ın açıklamaları piyasada oynaklığı arttıracak. 10 yıllık ABD tahvil getirilerinin 4.33’e, dolar endeksinin 105.33 düzeyine çıkması altındaki atakların kesilmesinde önemli rol oynuyor. Onsta 1935 dolar direnç, 1905 dolar destek oldu. 20 Eylül’e kadar hareketler bu aralıkta seyredecek.
Gram altının 1668 TL tutarı var Bankalarda 1618 – 1750; Kapalıçarşı’da 1698 – 1709 liradan satıldı. Yurtiçinde faiz artışı sonrası TL’ değer kazanırsa gram altının fiyatı düşer, bu ihtimal oldukça güçlü..