Necmettin BATIREL
Kötü veri morali
ABD’de açıklanan kritik verilerin tahminlerin altında kalması üzerine küresel borsalar haftayı artıda tamamladı. Dünyanın en büyük ekonomisinde istihdam artışı beklentiyi karşılamadı, işsizlik oranı arttı, imalat endeksi geriledi. Diyeceksiniz ki, kötü veri nasıl olumlu algılanır? Doğru. Ama rakamlar ABD’de yüksek faiz sürecinin sonuna gelindiği net bir şekilde ortaya koyunca risk iştahı arttı. Dolar zayıfladı, 10 yıllık ABD tahvil getirileri 4.57’ye düştü. Altın 1992, Brent petrol 85, Bitcoin 34 bin 800 dolarla kapandı. Türkiye bu yarışa katılmadı, peki yeni haftada piyasaları hangi gelişeler bekliyor?
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ SÜRECİ BAŞLADI
Ekim ayında tüketici enflasyonu aylık %3,4 ile piyasa beklentisinin (%4,0) belirgin altında geldi. Yıllık enflasyon ise %61,4 ile önceki aya göre çok değişmedi. zayıflayan iç talep aylık enflasyonun normalleşmesine katkıda bulunuyor. Sevindirici olan mal fiyatlarındaki artışın yavaşlaması. Üretici fiyatlarının yıllık bazda 39.39 ile düşüşün devam etmesi TÜFE’nin düşüş trendine girmesindeki en büyük faktör. Petrol fiyatlarının ortadoğudaki savaşa rağmen, 85 dolarda kalması akaryakıt fiyatlarının düşmesine yolaçıyor. Merkez Bankasının sıkı para politikasını sürdürmesi, yılsonu TÜFE son enflasyon raporunda öngörülen %65’in altında, %53 seviyesinde gerçekleşebilir.
BİST, YARIŞA NEDEN KATILMADI?
Borsa istanbul, haftayı 7705 puanla kapattı. İşlem hacmi 88.2 milyar lira oldu. Bankalar 0.85 prim yaptı. En yüksek kazanç 4.89 ile spor sektöründe yaşandı. Turizm, gayrimenkul, kimya sektörlerinde yoğunlaşma vardı. Sigorta 1.59 ile en çok kaybettiren oldu. En çok kazandıran hisseler; SASA, DOAS, CCOLA, BIENY, VAKBN oldu. En çok kaybettirenler ise YYLGD, BRSAN, GWIND, YEOTK, MIATK olarak sıralandı. ABD'de tarım dışı istihdam, ekimde 150 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşti. İşsizlik oranı yüzde 3,8'den yüzde 3,9' ile 21 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Fed'in dikkatle izlediği ortalama saatlik kazanç yüzde 0,2 artarak 0.3’lük tahminin gerisinde kaldı. Bu rakamlar FED’in şahin politikalarının sona erdiğini, faizde indirim sürecinin başlayacağını gösterdi. Yeni haftada yurtiçinde sanayi üretimi, işsizlik oranı, FED Başkanı Powell’ın konuşması, Michigan üniversitesi tüketici güven endeksi var. Euro bölgesinde eylül ÜFE, perakende satışlar izlenecek. 7800 puan direnç, 7500 puan destek konuma geldi.
RİSK PRİMİ NASIL DÜŞÜYOR?
Döviz cephesinde kurlar kontrollü yükselişini sürdürüyor. Uluslararası kredi kuruluşu Fitch gelişen ülkelerde orta vadeli potansiyel büyüme tahminlerini revize etti Türkiye'ye yönelik tahminini yüzde 3,9'dan yüzde 4,1'e çıkardı. S&P Türk bankacılığına yönelik yaptığı analizde normalleşme ile Türk bankacılık sektöründeki risklerin düzeldiğini belirtti.. Bu değerlendirmeler sonrası Türkiye’nin 5 yıllık risk primi 367 ile 2 yılın en düşük seviyesine indi.IMF, Türk lirası bazında artış beklenen milli gelirin dolar bazında yükseleceğini açıkladı. Kuruma göre, 2024 yılında milli gelir 1 trilyon 341 milyar dolar, 2025 yılında 1 trilyon 402 milyar dolar ve 2028 yılında ise 1 trilyon 576 milyar dolar seviyelerine ulaşacak. Bu durumda 2023 sonunda doların 21.28; 2024’te 29.92, 2025’de 44.99 TL olacağını öngörüyor. Bakan Şimşek, enflasyonla ilgili yaptığı değerlendirmede, Kredi notu görünümümüz iyileşti, daha erken aşamadayız, global finans çevrelerinin desteği sürüyor, bu gelişmeleri yeterli görmüyoruz, daha yolumuz uzun. 1 yıl içinde enflasyonu ciddi oranda kontrol altına alıp düşüreceğiz, cari açığı kapatacağız. Reformlar ile, fiyat istikrarı ve mali disiplinle Türkiye’nin dünyadaki konumu yükselecek” dedi. Dolar haftayı 28.40; Euro 30.47 TL ile tamamladı.
DOLARDAKİ KAYIPLAR ARTIYOR
Euro, ABD'de beklenenden zayıf istihdam büyümesinin desteğiyle Eylül ortasından bu yana ilk kez 1,07 dolar sınırını geçti ve bu da Federal Reserve'ün faiz artırımlarını bitirdiği inancını güçlendirdi. Avrupa merkez bankası Ekim ayında bir yılı aşkın süredir ilk kez faiz oranlarını değiştirmedi ancak borçlanma maliyetlerini bir süre daha kısıtlayıcı bir seviyede tutma konusundaki kararlılığını yineledi. Euro Bölgesi'nde enflasyon geçen ay beklenenden fazla düşerek %2,9'a düşerek ECB'nin %2 hedefine yaklaştı. Bu arada, ilk rakamlar Euro Bölgesi GSYH'sinin üçüncü çeyrekte %0,1 oranında beklenmedik bir daralma gösterdiğini ortaya koydu; ABD’de ekim ayında ortalama saatlik kazançlar, 0.2 arttı, beklenti 0.3’tü. Tarım dışı istihdam 180 bin yerine 150 bin arttı. İşsizlik oranı %3.8’ yerine %3.9’a yükseldi. 53.0 olarak beklenen ISM imalat dışı satın alma yöneticileri endeksi 51.8’e geriledi ABD verilerindeki bozulma FED’in yüksek faiz politikasından vazgeçeceği beklentisini güçlendirdi dolar zayıfladı. Parite 1.0729 sente yükseldi. 1.0850 direnç, 1.0650 destek oldu. Dolardaki kayıpların devam etmesi bekleniyor.
ALTINDAKİ YÜKSELİŞ NİYE HIZ KESTİ?
10 yıllık ABD tahvil getirilerinin 4.57’ye gerilemesi ile dolar endeksinin 105 düzeyine inmesi altını 1992 dolara çıkardı. Ancak ons ikna edici seviye olan 2 bin doları aşamıyor. Zira korku endeksi Vıx 15.51 düzeyinde. İsrail'in Hamas'la savaşı tüm şiddetiyle devam etse de, çatışma Gazze'de devam ediyor ve Orta Doğu'da süregelen kaosu kontrol altında tutuyor. Altının rallisini körükleyen jeopolitik kriz tükeniyor Belirli bir jeopolitik olaya dayalı bir altın rallisinin, güvenli liman teklifini sürdürmek için sürekli bir yükseliş görmesi gerekiyor. Uluslararası yatırımcılar altın pozisyonundan çıkıyor. Fiyatların kısa vadede konsolide olması bekleniyor. Altının büyük hamlesi gerçekleşti. Ancak, zayıf doların ve düşük tahvil getirilerinin temel arka planı altın için olumlu olduğu için altına açığa satış yapmak istenmiyor Altının yükselmeye devam edebileceğini düşünüyorum, Ama bu artış sınırlı kalacak görünüyor. Onsta 2020 dolar direnç, 1980 dolar destek oldu. 24 ayar külçenin tutarı 1821 TL’ye çıktı. Kapalıçarşı’da 1849 – 1856 TLden işlem gördü.