Necmettin BATIREL
Orantısız müdahale!
Küresel borsalar haftayı ekside tamamladı. Wall Street, vergi reformuna yönelik endişelerin artmasından olumsuz etkilendi. Sanayi şirketlerine gelen satışlarla endeksler olumsuz tepki verdi. Ancak gerileme sınırlı kaldı. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi'nin "para politikası olan yaklaşımımızda sabırlı ve ısrarlı olmamız gerekiyor" sözü tahvil alım programının devam edeceği şeklinde algılandı. Yani normale dönülmediği izlenimi meydana geldi, olumsuz algılandı, Londra yatay, Frakfurt ve Paris borsaları kayıpla kapandı. Dolar gelişen ülke para birimleri karşısında geriledi. Altındaki ataklar sertleşti. Evet şimdi ayrıntılara bakalım.
PETROLE SUUDİ DESTEĞİ - Suudi Arabistan'ın "OPEC 30 Kasım'daki toplantısında üretim kısıtlamalarını genişletmeli" açıklaması petrolü 63 dolara dayandırdı. ABD'de konut başlangıçları Ekim ayında yılın en yüksek seviyesine çıktı. Kasırganın vurduğu Güney Bölgesi'ndeki toparlanma çabalarının bu yükselişte etkili olduğu belirtiliyor. konut başlangıçları Ekim'de %13.7 artışla 1.29 milyon oldu. Beklenti % 5.6 artıştı. İnşaat izinleri ise bu dönemde %5.9 oranında artarak 1.3 milyon oldu. Sanal para haftanın son işlem gününde 8 bin doları aştı, ama kapanışı 7790 dolarla tamamladı. ABD'de 10 yıllıkların faizi 2 baz puan düşerek yüzde 2.35'e geriledi. Almanya'da 10 yıllıkların faizi 1 baz puanın altına azalarak yüzde 0.37 oldu.
TRUMP'A BÜYÜK SORUŞTURMA - ABD Başkanı Donald Trump'ın seçim kampanyasına yönelik soruşturması halen devam ediyor ve bu soruşturmanın derinleştiğine yönelik bir haber piyasalara düştü. Buna göre; özel yetkili savcı Robert Mueller; Trump'ın seçim kampanyasında yer alan yetkililere mahkeme çağrısına yönelik resmi bir belge yolladı. Bu çağrıda soruşturmanın derinleştiğine yönelik bir adım olarak değerlendirildi. Bu gelişme dolar üzerinde baskı oluşmasına neden oldu. Bununla birlikte yakından takip edilen vergi reformu ABD Temsilciler Meclisi'nde onaylandı. 'Vergi İndirimleri ve İstihdam Yasası' başlıklı tasarı 205'e karşı 227 oyla kabul edildi. Diğer yandan Cumhuriyetçi Parti senatörlerinin hazırladıkları vergi reformu tasarısının ay sonunda oylanması bekleniyor. Ancak bu oylamadan olumlu sonuç çıkması zor. Zira iki tasarı üzerinde uzlaşı sağlanması şart. Bu yapılamazsa vergi reformu yalan olacak. Gelişen ülke para birimlerinin güçlenmesinde bu gelişmenin önemli payı var.
SENATO OYLAMASI BIÇAK SIRTI - ABD Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi parti tarafından sunulan yeni vergi reformunun oylaması yapıldı ve taslak metin 205'e karşı 227 oyla onaylandı. Ancak tasarının yasalaşması için senatodan da geçmesi gerekecek. Senatodaki oylamanın bu ayın son haftasında yapılması beklenmekte. 435 kişilik Temsilciler Meclisi'nde 240 sandalyesi bulunan Cumhuriyetçi partinin buradan yeni vergi paketini geçirmesine(218 oy yeterliydi) zaten kesin gözüyle bakılıyordu. Fakat 100 üyeli senatoda durum biraz bıçak sırtı. Zira Cumhuriyetçilerin sandalye sayısı 52. Buna karşın Demokrat Partili üyeler 46 kişiyle temsil ediliyor. 2 de bağımsız üyenin olduğu senato seçimlerinde partilerden verilecek fireler dengeleri her an bozabilir. Öyle ki dün akşam ki oylamada Cumhuriyetçi üyelerden 13'ü tasarıya "hayır" oyu verdi.
MOODY'S'TEN YILLIK RAPOR - Uluslararası kredi kuruluşu Moody's, Türkiye ile ilgili yayınladığı yıllık raporunda Türkiye'nin kredi profilinin dirençli ekonomisi ve güçlü kamu finansmanını siyasi risklere ve dış hassasiyete karşı dengelediğine dikkat çekti. Raporda, Türkiye'nin kamu finansmanının geçen yıl boyunca ağırlaşmasına rağmen, ülkenin dirençli ekonomik büyümesi ve kamu borcu ölçütlerinin yönetilebilirliğinin kredi için önemli zemin sağladığının altı çizildi. Raporda, Türkiye'nin kamu borcunun gayri safi yurt içi hasılaya oranının 2018'de yüzde 30'un altında kalmasının beklendiği bilgisine yer verildi. Ayrıca, raporda, Türkiye'nin kurumsal ortamı ve rekabetçiliğinde gelişim, hassaslıklarında da yapısal azalmalar görüldüğü takdirde ülkenin kredi notunun yukarı çekilebileceği paylaşıldı. Ama büyümenin yavaş kalması, kamu finansmanı gücünde kötüleşme görülmesi ve kurumsal gücün zayıflaması durumunda ülkenin kredi notunun indirilebileceği uyarısında bulunuldu. Moody's, Türkiye'nin kredi notu veya görünümü ile ilgili bir değişiklik yapmadı. Kuruluş, 18 Mart'ta, Türkiye'nin kredi notunu "Ba1" seviyesinde tutmuş, görünümünü ise durağandan negatife çekmişti.
SARRAF İTİRAFÇI MI OLACAK? - Bu hafta hisse senetleri kaybettirdi, döviz altın kazandırdı. BİST'te ulusal 100 endeksi hafta içinde 110 bin direncini aştı, ancak kar satışlarıyla 106 bin 239 puanla kapandı. Hisse senetleri endeks bazında %2.5 değer kaybetti. Serbest piyasada dolar 3.889 TL'ye çıkarak %0.65 prim yaptı. Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gramı, 161 lira 40 kuruşla tarihi zirveye ulaştı. Altın %1 yükseldi. Euro ise %1.9 değer kazandı. Bu hafta veri trafiği zayıf. Türkiye'de Salı günü Kasım tüketici güven endeksi, Cuma günü kasım kapasite kullanım oranı ile imalat güven endeksi açıklanacak. Euro bölgesinde Perşembe günü imalat endeksi ile Avrupa merkez bankasının son toplantı tutanakları bile olacak. Başkan Draghi'nin pazartesi günü yapacağı konuşma dikkatle izlenecek. ABD'de Salı mevcut ev satışları, Çarşamba dayanıklı mal siparişleri, FED Başkan Yellen'in konuşması ile Michigan üniversitesi tüketici güven endeksi var. Perşembe günü (23 Kasım'da) ABD'de piyasalar şükran günü dolayısıyla kapalı, Cuma günü de yarım gün açık olacak. ABD'de Rıza Sarraf'ın 27 Kasım'daki duruşmada itirafçı olacağı haberleri geliyor. Sarraf'ın ABD'li savcılar tarafından Türkiye özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan aleyhinde ifade vermeye zorlandığı belirtiliyor. Bu gelişme borsa İstanbul üzerinde olumsuz etki meydana getiriyor. BIST 100 endeksinde 105 bin 500 seviyesi destek, 108 bin 500 seviyesi direnç konumunda.
EURO/DOLAR DENGELENDİ - Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, Frankfurt'ta Euro Bölgesi ekonomisine ilişkin açıklamalarda bulundu. Draghi, para politikasına ilişkin, "Toparlanma konusunda güvenimiz yüksek, ancak orta vadeli fiyat istikrarının sağlandığından emin olmak adına para politikasına olan yaklaşımımızda hala sabırlı ve ısrarlı olmamız gerekiyor" şeklinde konuştu. Draghi, enflasyonun kendi kendine yettiği bir noktaya ise henüz gelinmediğini dile getirdi. ABD tarafından gelen iyi veriler ve FED üyelerinin faiz artırımı konusunda ki olumlu düşünceleri sonrası Dolar pozitif bir ivme kaydetmişti. Dün akşam saatlerinde ABD vergi reformunun Temsilciler Meclisi'nden geçmesine rağmen iktidar partisinden 13 üyenin hayır oyu vermesi ile oluşan belirsizlik üzerine dolar endeksinin düştüğünü, paritede de Doların aldığı kazançları geri verdiğini gördük. Teknik olarak baktığımızda 1.1788 sentle kapanan euro dolar paritesinde 1.1830 sentte güçlü bir direnç var. Aşılırsa 1.1870 – 1.1930 sent aralığı test edilecek. Geri çekilmede 1.1750 sentin kırılması durumunda 1.1685 sente inilecek. Son gelişmelere bakılacak olursa parite 1.17 – 1.18 sent aralığında dengelenmiş görünüyor.
TL'DEKİ KAYILAR ARTACAK MI? - Cumhurbaşkanı Erdoğan Ak Parti İl Başkanları Toplantısı'nda Merkez Bankası'nı tabir caizse yerden yere vurdu. "söylediklerinizin hiç biri tutmuyor, merkez bankalarının bağımsızlığı var müdahale etmeyiz. Müdahale etmediğimiz için bu hale geliyor" dedi. Erdoğan; Merkez Bankasının yanlış yolda olduğunu, enflasyonu doğuran ana nedenin faiz olduğunu ve bu kadar yüksek faizle kredi verilirse yatırımların yürüyemeyeceğini sözlerine ekledi. Bu sözler üzerinde dolar/TL 3.90'ı test etti. TL'deki değer kayıplarına ABD ile yaşanan vize krizi, sınır ötesi operasyon, Almanya ile yaşanan siyasi gerginlik ve yüksek enflasyonun ardından Cumhurbaşkanı ile merkez bankası arasındaki gerginlik yeni başlık olarak eklendi. Ama 27 Kasım'da Rıza Sarraf'ın duruşması çok daha kritik olaylara gebe.. Eğer Sarraf Türkiye aleyhine ifade verirse dolar bir anda 3.95 TL'yi aşar 4 TL'ye doğru hareketini sürdürür. 3.85 TL desteği kırılmadığı sürece yön yukarda olacaktır. Eğer merkez bankası pes eder, Cumhurbaşkanının dediğini yaparsa –ki bu çok güçlü bir ihtimal- dolar/TL'deki ataklar sertleşir. Sonuç: Her iki adımda da kurların yönü yukarıyı gösteriyor. Hazine Salı günü 5 yıl vadeli 6 ayda bir sabit kupon ödemeli tahvil ihalesi yapacak. İhaleye katılım düşer, faiz oranları tahminleri aşarsa maliyetler artacak. Geçen hafta 2 yıllık tahvil faizi 13.75 ile rekor düzeye ulaşmıştı.
ALTIN NEDEN ATAĞA KALKTI? - ABD yeni vergi reformunun Temsilciler Meclisi'nden geçtiğini gördük. Ancak Cumhuriyetçi Parti'nin oylamada 13 fire vermiş olması, Senato'da bıçak sırtı geçeceği düşünülen oylama için tedirginliğe neden oldu ve Dolar endeksi 93.67'e inerek kapandı. İki gün önce Cumhuriyetçi senatörlerden Rohn Johnson, pakete hayır oyu vereceğini açıklamıştı. Kuzey Kore konusunda ise önümüzdeki hafta Başkan Trump'ın teröre destek veren ülkeler listesine dahil edebileceği spekülasyonları konuşulurken, ABD Savunma Bakanı Mattis Kuzey Kore'nin nükleer füze denemelerini sonlandırması halinde görüşme zemini oluşabileceğini belirtti. ABD'de inşaat ruhsatları ve konut başlangıçları beklentilerin üzerinde gelirken, ABD 10 yıllık tahvilleri 2.35'le kapandı. Vadeli işlemlerde altının yükselişe geçmesi onsu yukarı itti. Haftaiçinde 1277 dolarla taban yapan ons New York borsasının kapanışında 1293 dolardan işlem gördü. 1288 dolar direncinin aşılması, yükselişin ivme kazandığını gösteriyor. 1300 dolar geçilirse 1310 – 1320 dolar aralığı gündeme gelecek.