Necmettin BATIREL
İstihdam ve faiz
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. Avrupa yüksek ABD düşük kapandı. Niye? Avrupa Merkez Bankasının faiz artışlarını resesyona düşmemek için daha yavaş arttıracağı beklentisi ile Almanya’da Temmuz’da ticaret dengesinin 5.4 milyar Euro fazla vermesi endeksleri olumlu etkiledi. Ayrıca Rusya’nın kestiği doğalgaz akışı bugün yeniden başlıyor. Euro Bölgesi'nde üretici fiyatlarının Temmuz ayında piyasa tahminlerinin üzerinde yıllık 37.9’a çıkarak yükselmeye devam etmesi dikkate alınmadı. New York borsası ise Ağustos ayında tarım dışı istihdamın tahminlere uygun gelmesiyle FED’in yüksek faiz politikasına devam edeceği beklentisiyle haftayı %1 ekside tamamladı. Dolardaki kazanımlar arttı, altındaki ataklar zayıfladı, brent petrol 93 dolarda kaldı. Bitcoin 19 bin 800 dolardan işlem gördü. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?
İHRACATTA REKOR ARTIŞ
Başarıyla uygulanan yeni ekonomi modeliyle ihracatta büyük artış sağlıyor. Dış ticaret açığı Ağustos ayında yüzde 162 artarak 11 milyar doları aştı. Ticaret Bakanı Muş: "Ağustos ayı ihracatımız geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 13 artışla 21,3 milyar dolar oldu. Bu, bugüne kadar gerçekleşen en yüksek Ağustos ayı ihracatı" dedi. 2022 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre; ithalat da yüzde 40,8 oranında artışla 32 milyar 618 milyon dolar oldu. 2022 yılı Ocak-Ağustos döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 18,3 oranında artışla 165 milyar 672 milyon dolar, ithalat yüzde 40,7 oranında artışla 239 milyar 127 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ancak unutmayın, enerji faturamızı geçen senenin iki katına çıktı. Türkiye, enerji ithalatı için 2020 yılında 28.9 milyar dolar, 2021 yılında ise 50.6 milyar dolar ödedi. Ayrıca 6 aylık enerji ithalat maliyetinin 2021’de 17.8 milyar dolar seviyesindeyken, bu sene aynı dönemde 50 milyar dolar seviyesine yükseldi. İhracat artış üretim artışı, üretim artışı istihdam artışı demek. Cari açıktaki artış büyüme demek..
BANKA HİSSELERİN KAPANIN ELİNDE
Borsa İstanbul haftayı 3222 puanla tüm zamanların zirvesinde tamamladı işlem hacmi 79.2 milyar lira oldu. Bankacılık endeksi 8.02 yükselerek rekor kırdı. Teknoloji, mobilya, iletişim, çimento, turizmde büyük yoğunlaşma yaşandı. Borsa İstanbul genelinde en yüksek değer artışına sahip hisselerin başında, Oyak Yatırım Konfrut Gıda TSKB DYO Boya ve Hidropar vardı. TSKB ile birlikte Akbank Türkiye İş Bankası, tavan fiyatına yakın işlem gördü. Şekerbank ve Vakıfbank hisseleri yüzde 9 bandında değer artışına sahipti. en yüksek işlem hacmine sahip hisseler arasında Yapı Kredi Türkiye İş Bankası, Emlak Konut Halkbank ve Akbank vardı. ABD'de tarım dışı istihdam ağustosta 315 bin kişi artarak önceki aya kıyasla yavaşlama göstermesine rağmen beklentilerin üzerine çıktı. Yeni haftada Avrupa merkez bankasının faiz kararı, Euro bölgesinde ikinci çeyrek GSYHİ, FED Başkanı Powell’ın açıklamalarıyla Bej kitap raporu var. Yurtiçinde pazartesi günü Ağustos enflasyon rakamları belli oluyor. TÜFE’nin aylık %2.27, yıllık %81.5 düzeyinde gelmesi bekleniyor. 3300 puan direnç, 3050 puan destek oldu. Yabancıların geçen hafta 32 milyon dolarlık satış yapmalarına rağmen 18.9 milyar dolar hisse stokları var.
EURO’DAKİ KAYIPLAR NİYE ARTTI?
Yatırımcılar büyüme endişeleri karşısında Avrupa Merkez Bankasının faiz oranlarını hızlı arttıracakları beklentisi içine girdi. Euro’daki kayıplar arttı. Dolar 20 yılın zirvesine çıktı. Yeni rakamlar, Euro Bölgesi'ndeki enflasyon oranının bu ay beklenenden fazla arttığını gösterdi ve ECB'nin gelecek haftaki toplantısında 75 baz puanlık faiz artırımı yapma ihtimalini yükseltti. Gerçekten de, birkaç ECB üyesi son zamanlarda büyük bir faiz artırımının savunuculuğunu yaptı. Öte yandan, enerji krizinin yoğunlaşması ve ortak para birimi üzerinde baskı oluşturmasıyla Avrupa'da yakın bir durgunluk endişeleri artıyor. Rusya, 3 günlük bakım için Nord Stream 1 boru hattı üzerinden doğal gaz akışını durdurdu. Aynı zamanda, ABD doları güvenli liman çekiciliğinden faydalanıyor ve Federal Rezerv'in bir yavaşlamada bile enflasyonu dizginlemek için agresif sıkılaştırmaya devam edeceğinin sinyallerini veriyor. 0.9949 sentle kapanan paritede 1.0050 direnç, 0.9900 ana destek oldu.
REEL KESİM DIŞARDAN BORÇLANMIYOR
Merkez Bankası verilerine göre, finansal kesim dışı firma net döviz pozisyon açığı 100 milyar 78 milyon dolar olarak gerçekleşti. Net döviz açığı Mayıs 2022 dönemine göre 5 milyar 848 milyon dolar azaldı. Reel kesimin döviz açığının son 12 yılın en düşük seviyesine inmesi, şirketlerin yurt dışı bankalardan sağladığı uzun vadeli kredilerin azalmasından kaynaklandı. Yani şirketlerimiz yüksek satış yaparak büyük kazanç elde ettiği için yatırımlarını özkaynakla sağlıyor, yurtdışından borçlanmıyor. Döviz dengesi açısından çok önemli bir ilerleme. İkinci gelişme Döviz mevduatı yüzde 50’nin üzerinde olan bankaların Zorunlu karşılıklarına komisyon uygulamasında yurt dışı yerleşiklerin dövizi hesaba dahil edilmeyecek. Brent petrolün 93 dolara inmesiyle akaryakıt fiyatlarındaki büyük indirimlerin başlaması maliyetleri azaltacak. Enflasyon üzerinde olumlu etki meydana getirecek bu gelişme aynı zamanda kurların da gevşemesine yolaçacak. Nitekim 18.22 TL’ye çıkan Dolar haftayı TL ile tamamladı. Euro 17.99 TL’ye geriledi. Kurda 18.25 TL direnç, 18.00 TL ana destek oldu.
ONS 1680 DOLARI GÖRECEK Mİ?
Altın cephesinde kararsız seyir hakim. ABD’de tarım dışı istihdamın 315 binlik artış göstermesi, FED’in yüksek faiz artışına gideceği beklentisini güçlendirdi. 1723 dolara çıkan ons 1711 dolarla kapandı. Aralık 2012'de altın vadeli işlemleri 1770 dolardan açıldı 1635 dolara düştü ve ardından 1671 dolara yerleşti. Bu, altının Nisan 2020'ye kadar 1700 doların üzerinde değerlendiği son dönem olacak. Nisan 2020'de altın kırıldı ve 1680 doların üzerinde kapandı, Teknik olarak, son üç yılda altın fiyatlarının 1680 doları güçlü bir teknik destek seviyesi haline getirdiği açıktır. Geçen hafta altın 1693 dolarla dip yaptıktan sonra 1723 dolara doğru atak yaptı. altının önümüzdeki birkaç hafta içinde bir kez daha 1680 doları test ettiğini görmesi şaşırtıcı olmayacak. Bu seviye taban olarak görülüyor. 1680 dolar iyi bir alım seviyesi olarak karşımıza çıkıyor. Yükselişlerin kalıcı hale gelmesi için 1725 dolar direnci üzerinde kapanış gerekiyor. Gram altın haftayı 1000 lirayla kapattı. Altında yön aşağıyı gösteriyor.