ABD'deki pek çok üst düzey bilim insanı artık işsiz kaldı.

Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr., Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) gibi kuruluşlarda 20.000 kişiyi işten çıkarmayı hedefliyor.

Sınırın her iki yakasındaki araştırmacılar, bunların hepsinin bilim insanı olmadığını ancak Kanada'nın, Amerikalı bilim insanlarının araştırmalarına devam edebilmelerini sağlamada rol oynayabileceğini söylüyor. 

Kanadalı akademisyenler, Amerikalı meslektaşlarının Kanada'da iş fırsatları aradığını her gün duyduklarını söylüyor. 

Bir örnek: McGill küresel sağlık programlarının direktörü Dr. Madhukar Pai, CBC News'e önümüzdeki haftalarda açılacak olan departmanındaki yeni kadrolu pozisyon için rekor sayıda başvuru beklediğini söyledi. Bu, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'ndaki kapsamlı kesintilerin, HIV ve sıtma gibi hastalıklarla mücadele eden dünya çapındaki hayat kurtarıcı programları azaltması nedeniyle özellikle sert bir şekilde etkilenen bir alan. 

Kanser araştırmalarını, aşı ve ilaç onaylarını, halk sağlığını ve tütün düzenlemelerini denetleyen bilim insanları da halihazırda işten çıkarılan 10.000 kişi arasında. Halk sağlığı uzmanları, toplu işten çıkarmaların ABD ve dünya için felaket etkileri olabileceğini söylüyor. 

"Dünyanın en önemli halk sağlığı uzmanlarından bazıları işlerini kaybettiler" diyen eski CDC müdürü Dr. Tom Frieden, ''CDC olmadan, ABD'de ve dünya genelinde - Kanada dahil - daha fazla insan bulaşıcı hastalıklara yakalanacak ve potansiyel olarak ölecek'' dedi. 

Eski CDC iletişim direktörü Kevin Griffis, kurumda üç yıl geçirdikten sonra iki hafta önce protesto amacıyla istifa etti. Toplu işten çıkarmaların yaygın olarak hissedildiğini ve öngörülemeyen sonuçlara yol açabileceğini söyledi.

Eğer ajansın bugün büyük bir halk sağlığı tehdidi hakkında bir basın toplantısı yapması gerekiyorsa, "Artık sesi nasıl çalıştıracağını bilen kimse yok. Çünkü stüdyo ekibini kovdular," dedi.

Eyaletler 'hoş geldin paspasını seriyor'

Kanada eyaletleri, aniden işsiz kalan Amerikalı sağlık uzmanlarını kendilerine çekmeye çalışıyor.

Sağlık Bakanı Uzoma Asagwara, CBC'ye yaptığı açıklamada, Manitoba'nın kesintilerden etkilenen ABD'de eğitim görmüş doktorlar, hemşireler ve araştırmacılar için "hoş geldiniz paspası serdiğini" söyledi.

Asagwara, eyaletin şu anda bu adımı atmakla ilgilenen ABD'deki bir düzineden fazla doktorla görüştüğünü ve önümüzdeki haftalarda "kapsamlı bir ABD işe alım kampanyası" geliştirme sürecinde olduklarını söyledi.

British Columbia Sağlık Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada, ABD'deki son gelişmeleri takip ettiklerini bildirdi. Sözcü, Amerikalı meslektaşlarına "sağlayabilecekleri desteğin" sağlayacağını, böylece onların hayati önem taşıyan çalışmalarına devam edebileceklerini söyledi. British Columbia da aktif olarak ABD'li sağlık profesyonelleri işe alıyor.

Toronto'da University Health Network de pazartesi günü üst düzey bilim insanlarını çekmeye yönelik stratejisini duyurmaya hazırlanıyor. 

Ancak diğer gruplar da aynı bilim insanlarını işe almaya çalışıyor: Eski CDC müdürü Frieden, şu anda yönettiği Resolve to Save Lives adlı kar amacı gütmeyen kuruluş için işten atılmış bir hükümet bilim insanına teklifte bulundu.

ABD'deki yerel ve eyalet yönetimleri de işten atılan federal çalışanları kapmaya çalışıyor ; dünya çapındaki üniversitelerden bahsetmiyoruz bile.

Kanada rekabet için iyi bir konumda

Ancak Kanada rekabette iyi bir konumda. Kanserle savaşmak için bağışıklık terapileri geliştirmeye odaklanan bir araştırma ağı olan BioCanRx'in CEO'su Stephanie Michaud, araştırma konusunda zaten kendi ağırlığımızın üstünde olduğumuzu söylüyor. 2015 ile 2019 yılları arasında federal fonlardan 40 milyon dolar ve endüstri ortakları, eyaletler ve yardım kuruluşları gibi diğerlerinden 109,5 milyon dolar fon aldı.

"Burada halihazırda çalışan mükemmel araştırmacılarımız ve mükemmel klinisyenlerimiz var" diyen Kanadalı araştırmacıların çok sayıda yayın yapma eğiliminde olduğunu belirtti.

Kanada'nın daha iyi yapabileceği şeyin, klinik deneyler yoluyla keşifleri tedavilere ve nihayetinde pratiğe dönüştürmek olduğunu söylüyor. 

"Bulunan bir keşfin Kanada'daki bir laboratuvarda yayınlanması ve klinik bir deneye doğru götürülmesi için yatırımlar açısından ne gerekiyor. Kanada'nın daha zor zamanlar geçirdiği yer burası" dedi. 

Amerikalı bilim insanları çalışmalarını sürdürmek için diğer ülkelere yönelirken, Kanada'nın bilim insanlarını ve klinisyenleri dinleyerek ve daha fazla araştırmaya yatırım yaparak bu zayıflığı ele alması ve Kanada'yı üst düzey yetenekler için daha çekici hale getirmesi için bir fırsat var. 

Kanada Nörobilim Derneği'nin analizine göre, Kanada kişi başına ABD'den çok daha az araştırma fonluyor . 2020'den 2021'e kadar, NIH yaklaşık 55,7 milyar Kanada doları araştırma fonladı. Buna karşılık, Kanada Sağlık Araştırmaları Enstitüleri 1,44 milyar dolar fonladı. ABD nüfusunun Kanada'nın nüfusundan yaklaşık dokuz kat daha büyük olduğu düşünüldüğünde bile, bu 39 katlık bir farktır.

Michaud, "Bütün doğru malzemelere sahip olduğumuzu düşünüyorum, sadece tüm parçaları bir araya getirmemiz gerekiyor" dedi. 

Araştırma fonlarının artırılması 

Calgary Üniversitesi Araştırma Başkan Yardımcısı Dr. William Ghali, Kanada'nın uygulayabileceği bir diğer stratejinin, Kanada'da çalışan araştırmacıların laboratuvarlarındaki ışıkları açık tutmalarını kolaylaştırmak olduğunu söylüyor. 

Kanada'da bir araştırmacı federal bir hibe alırsa, hükümet destek personeli işe almak, laboratuvarları işletmek ve bakımını yapmak veya bilgisayar/veri sunucuları için ödeme yapmak gibi maliyetleri karşılamak için de bir miktar para ayırır.

Ancak Ghali'ye göre, bu para her yıl üniversitelere ödeniyor ve herhangi bir bireysel araştırmacıya veya hibeye bağlı değil. Ve sonuçta araştırmayı mümkün kılan her şeyin maliyetini karşılamaya yetmiyor.

Ghali, Kanada'nın yaklaşımımızı yeniden gözden geçirmesi için iyi bir zaman olduğunu söylüyor. Bu dolaylı maliyetlerin araştırmacılar için büyük bir fark yarattığını ve iyi dolaylı fonlamanın garanti edilmesinin Kanada dışından en iyi yetenekleri çekeceğini söylüyor. 

Bunun da tüm Kanadalılara fayda sağlayacağını söylüyor: Bilimsel büyüme ekonomik büyümeye yol açıyor . 

Bir araştırma ortaklığı değişti

Ancak fırsat duygusunun altında aynı zamanda bir keder de yatıyor.

Ancak Ghali, bilim insanlarının ülkelerinde kendilerini güvende hissetmedikleri ve desteklenmedikleri için ABD'yi terk etmelerinin üzücü olduğunu ve bunun küresel iş birliğine bir darbe gibi görüldüğünü söyledi.

McGill Küresel Sağlık Programları Direktörü Dr. Pai, Amerikalı bilim insanlarının kaçırılması fikrinden rahatsızlık duyduğunu söylüyor.  

"Amerikalı bilim insanları kendi ülkelerinde çalışmayı, ailelerini terk etmemeyi, kendi ülkelerinde güvende hissetmeyi, yeterli fona sahip olmayı, saygı görmeyi ve ödüllendirilmeyi hak ediyor" diye yazdı BlueSky'da.