Esad Sonrası Suriyelilerin Büyük Planları Komşuların Jeopolitik Çıkarlarına Takılabilir

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın iktidardan düşmesinin ardından, Suriyeliler dış müdahalelerden bağımsız bir siyasi yol çizmek istiyor. Ancak uzmanlar, komşu ülkelerin ülkedeki mevcut etkileri ve jeopolitik hedeflerinin bu planları engelleyebileceğini söylüyor.

“Ciddi bir özgürleşme ve kendi kaderini tayin anı olmasını hepimiz isteriz,” diyen Cornell Üniversitesi’nden tarih profesörü Mostafa Minawi, bu hedefin gerçekleşme ihtimaline dair şüpheli olduğunu belirtiyor.

“Suriye’de etkisi olan dış güçler hiçbir yere gitmeyi planlamıyor,” dedi Minawi.

Türkiye

Suriye’nin kuzeyinde önemli bir askeri varlık gösteren Türkiye, özellikle Afrin şehri ve Halep’in kırsal bölgelerinde kontrol sağladı. Bu bölgeler, Kürt gruplara karşı tampon bölgeler oluştururken aynı zamanda Suriye’nin siyasi geleceği üzerinde bir nüfuz aracı sağlıyor.

“Türkiye’nin Kürt güçlerinin kendi otonom bölgelerini kurmasını engellemek için Suriye’deki etkisini sürdürmesi muhtemel,” diyen Londra Asya-Pasifik Vakfı’ndan güvenlik uzmanı Sajjan M. Gohel, Türkiye’nin Suriye’deki çıkarlarının derin olduğunu belirtti.

Ankara, Suriye’deki Kürt güçlerini PKK’nın uzantısı olarak görüyor ve bu grupların herhangi bir varlığına karşı çıkıyor. Bu durum, Washington ile Ankara arasında NATO müttefiki olmalarına rağmen gerilim yarattı.

Türkiye’nin ayrıca Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) gibi İslamcı isyancı gruplarla iletişim kanalları güçlü. Türkiye’nin bu gruplarla tarihsel iş birliği, Esad rejiminin çöküşü sonrası ülkede nüfuzunu artırmasını sağlayabilir.

İran ve Rusya

Esad rejiminin düşüşü, İran için büyük bir stratejik kayıp anlamına geliyor. Ancak İran’ın ülkedeki Şii milis grupları aracılığıyla etkisini sürdürmesi bekleniyor.

“Tahran, bölgedeki kaosu yönetme yeteneğine sahip,” diyen İran uzmanı Jonathan Piron, İran’ın Suriye üzerindeki etkisinin tamamen ortadan kalkmasının beklenmediğini ifade etti.

Benzer şekilde Rusya, Esad rejimine verdiği destekle Suriye’de kalıcı askeri varlık elde etmiş durumda. Uzmanlar, Moskova’nın bu üsler aracılığıyla ülkedeki nüfuzunu sürdürmeyi hedeflediğini belirtiyor.

İsrail

Esad rejiminin düşmesiyle birlikte İsrail, Suriye genelinde ağır hava saldırıları düzenledi ve 1973 Arap-İsrail Savaşı’ndan sonra BM tarafından oluşturulan tampon bölgede ilerledi. İsrail, bu saldırılarla Suriye’nin askeri altyapısını etkisiz hale getirdiğini belirtiyor.

İsrail, aynı zamanda Golan Tepeleri’ne yakın bölgelerdeki isyancı grupları destekleyerek, İran destekli güçlerin faaliyet göstermesini engellemeyi hedefliyor.

“İsrail’in önceliği, Suriye’nin Hezbollah gibi düşman güçler için bir destek noktası haline gelmesini önlemektir,” diyen uzmanlar, bu stratejinin devam edebileceğini söylüyor.

Suriye’nin Geleceği

Esad sonrası dönemde Suriyelilerin kendi yollarını çizme çabaları, komşu ülkelerin jeopolitik çıkarları ile çakışıyor. Uzmanlar, dış aktörlerin etkisinin Suriye’nin geleceğini belirleyeceğini ve bu durumun Suriyelilerin özgürlük umutlarını gölgede bırakabileceğini ifade ediyor.

Kaynak:CBC-Mark Gollom