Bugün itibarıyla Resmi Gazete'de yayımlanan Turkuaz Kart, yabancılara Türkiye'de süresiz çalışma, yaşama, okuma hakkı veriyor. Turkuaz Kart sahipleri askerlikten de muaf olabiliyor. Peki Turkuaz Kart kime nasıl veriliyor? İşte şartlar...

 Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulunun önerisiyle, başvurusu bakanlıkça uygun görülen yabancılara "Turkuaz Kart" verilmesine ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.

Böylece; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yönetmeliğinde, Turkuaz Kart'a ilişkin başvuru, değerlendirme ve geçiş süresine, kart sahibine ve yakınına sağlanan haklara ve bu hakların kullanımına ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.

TURKUAZ KART HAKKI KİMLERE TANINIYOR?

Türkiye'de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yakınlarına ise ikamet hakkı sağlayan Turkuaz Kart, eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli iş gücü olarak değerlendirilen; yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olan; bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacılar ile kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan, Türkiye'nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye'nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan yabancılara verilebilecek.

TURKUAZ KART BAŞVURUSU NASIL YAPILACAK?

Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi üzerinden, yurt dışında ise yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılacak. Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilecek.

Türkiye'de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi müracaat edebilecek. Turkuaz Kart başvurusu, yurt içi ve yurt dışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da gerçekleştirilebilecek. Başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanacak.

Kart sahibinin yakını için yapacağı ikamet izni başvurusu, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılacak ancak yurt dışından müracaatlarda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye'ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç 90 gün içinde Bakanlığa yapılabilecek.

Ayrıca yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenecek.

TURKUAZ KART PUANLAMA SİSTEMİ NASIL OLUYOR?

- Nitelikli iş gücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar.

- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye'de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınai mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar.

- Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar.

- Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar.

- Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar.

- Türkiye'nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar.

TURKUAZ KART NE GİBİ DURUMLARDA REDDEDİLİR?

Değerlendirme neticesinde; bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan, uluslararası iş gücü politikasına uygun olmayan, sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan, yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen, diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye'ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan, Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti'nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan ve kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan Turkuaz Kart başvuruları reddedilecek.

KART SAHİBİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ NEDİR?

Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanacak. Kart sahibi olan yabancılar; Türkiye'de askerlik yapma yükümlülüğünden muaf olacak, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamayacak. Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabi olacak.

Kart sahiplerinin, Türkiye'deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülecek. Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmış ise Turkuaz Kart sahipleri bu haklardan yararlanmayı talep edemeyecek.

Turkuaz Kart sahibi ve yakını, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığı kazanabilecek.

Kart sahibinin yakını için düzenlenecek kart, Turkuaz Kart'ın geçerlilik süresi içinde ikamet izni yerine geçecek. Turkuaz Kart'ın geçersiz hale gelmesi durumunda yakını için düzenlenen bu kart da iptal edilecek.

Turkuaz Kart başvuruları ve değerlendirilmesi uluslararası iş gücü politikası doğrultusunda, belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, iş kolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla Bakanlık tarafından sınırlandırılabilecek veya durdurulabilecek.

TURKUAZ KARTIN İPTAL DURUMU

Turkuaz Kart yabancının talebi dışında; geçerlilik tarihinden itibaren 6 ay içinde Türkiye'ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın 2 yıldan uzun bir süre aralıksız yurt dışında kalması; İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hali hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması; kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıt dışı çalıştığının tespiti; yabancının en az 1 yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti, kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti; geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması; Türkiye'ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi; kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi hallerinde iptal edilecek.

Türkiye'nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak üzere, Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirecekler.

Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar, yönetmelik kapsamındaki başvurular e-Devlet kapısı üzerinden erişilebilen Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu aracılığıyla yapılacak. Genel Müdürlükçe gerek görülmesi halinde sisteme yüklenen belgeler kağıt ortamında Bakanlığa gönderilecek. Ayrıca Turkuaz Kart yakınına ikamet izni verilmesi işlemleri ise İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından gerçekleştirilecek.