Konya'daki 3. Ana Jet Üs Komutanlığında konuşlanan Havadan İhbar Kontrol (HİK) uçakları, üzerindeki sabit 360 derecelik görüş açısı ve 350 kilometre çapında radarla 7 gün 24 saat havadan yurt içi ve dışında yabancı unsurları izliyor.

Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile Boeing firması arasında B737-700 tipi HİK uçağının tedarikine yönelik sözleşme 2003 yılında yürürlüğe girmişti. "Barış Kartalı Programı" kapsamında Boeing firmasından 4 HİK uçağı ile bir yer destek sistemi alınması planlanmıştı. Alınan ilk HİK uçağı, 2014 yılının Şubat ayında Konya'da devlet erkanın katıldığı törenle hizmete alındı. Filoya daha sonra 3 HİK uçağı daha katıldı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı önemli bir güce kavuştu. Uçaklara "Kuzey", "Güney", "Doğu" ve "Batı"  adı verildi.

Konya'daki Havadan İhbar Kontrol (HİK) Grup Komutanlığı bünyesindeki HİK uçakları; gözetleme, hava savunma, erken ihbar, karşı taarruz ve hava hakimiyeti sağlamada avantaj sağlıyor.

Kara ve deniz kuvvetlerine taktik hava desteği veren HİK uçakları, milli, uluslararası, ikili, çok uluslu görevler ve eğitimlerde, tatbikatlarda kullanılıyor. Türk hava sahasına yaklaşan yabancı hava unsurlarına karşı daha erken reaksiyon gösterilmesine imkan tanıyan semanın bekçileri, dost birlikler arasında iletişim hattı kurarak dost ateşinin önlenmesi ve veri aktarımının anlık yapılmasına olanak sunuyor.

Ana karargah ile icracı birlikler arasında role görevi gözeterek yüzlerce kilometre ötesinde komuta ve kontrolü yapan HİK uçakları, bölgedeki düşman birliklerinin elektronik yayın yapan sistemlerini tespit ve teşhis edebiliyor.

HİK uçakları, oluşturduğu hava ve deniz resimlerini ilgililerle paylaşarak karar vericilerin etkin şekilde harekatı komuta etmesini sağlıyor. 

Mesleğinde uzmanlaşan ve özel seçilen personeliyle görev yapan HİK uçağı, görevlerine göre 10 saate kadar havada kalabiliyor. Havada yakıt ikmali yapabilme kabiliyetine de sahip uçakların, havadaki görev süresi 18 saate kadar uzayabiliyor. HİK uçakları daha geniş radar kapsama alanı, geliştirilmiş görev bilgisayarı ve uydu haberleşme kabiliyetleriyle öne çıkıyor.

Son dönemde Suriye sınırında yaşanan hareketlilikte, Irak'ın kuzeyindeki Kandil bölgesinde terör örgütüne ait tespit edilen hedeflerin vurulmasında ve yurt içindeki terör örgütüne yönelik yürütülen operasyonlarda etkin rol alan HİK uçakları, görevini başarıyla yürütüyor.

- HİK Grup Komutanlığı

HİK Grup Komutanlığı, Havadan Erken İhbar Kontrol Sistemi, 4 adet B-737 700 uçağı, Yer Destek Merkezi ve Bakım Hangarı'ndan oluşuyor.

Uçuş öncesi görev planlamaları Yer Destek Merkezi'nde yapılıyor. Bu merkezde; görev verilerinin hazırlanması, uçuş sonrası kaydedilen verilerin analizi ve bunların yeniden izlenmesi, faaliyetler için gerekli olan donanım ve yazılımları barındırıyor.

Görev Simülatörü, HİK uçağının içindeki görev bilgisayarlarının birebir aynısı olarak dizayn edilen her türlü senaryonun gerçekçi olarak uygulanabileceği, adeta yerdeki beşinci HİK uçağı işlevi görüyor.

Simülatörde, görev ekibinin temel sistem, harbe hazırlık ve harbe hazırlığın devamı eğitimleri veriliyor. Ayrıca hazırlanacak harekat senaryolarının tüm görev ekibinin katılımı ile müşterek uygulanması ve tatbikatın yapılması ortamını sunuyor.

HİK Grup Komutanlığındaki bir diğer önemli birlik ise Yazılım Destek Merkezi. Uçağın tesliminden sonra ihtiyaç olabilecek yazılım geliştirme ihtiyaçlarını karşılamak üzere Boeing ve HAVELSAN tarafından işletilen birimde, yazılım geliştirme, bunların test edilmesi ve HİK uçakları ile muhabere, data-link bağlantısı kurabilme imkanı bulunuyor.

- HİK ekibinin bir günü

HİK Grup Komutanlığı personeli güne eğitim programıyla başlıyor. Harekat öncesi HİK mürettebatına uçuş öncesi brifing veriliyor.

Burada uçakta olabilecek her türlü olumsuz duruma karşı güvenlik tedbirleri anlatılıyor. Hava durumu raporu ve uçuş öncesi görev programının aktarıldığı brifingde, personel göreve motive ediliyor. Uçuş öncesi istihbarat ekibi, harita üzerinde görev programını tartışıyor.

Uçak bakım ekibinin hangarda hazırlıklarını tamamlamasının ardından göreve hazır hale gelen HİK uçağında görevli mürettebatın yerini almasıyla, "gökyüzünün bekçileri" kalkışa geçiyor. Mürettebatın, her uçuş öncesinde uçak bakım ekibiyle vedalaşması dikkati çekiyor.

- HİK uçakları radar sistemlerinin en iyilerinden

 131. Havadan İhbar Kontrol Grup Komutanı Hava Pilot Kurmay Albay Hakan Dinç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, HİK uçaklarının mobil radar sistemi olduğunu söyledi.

Uçakların belirli irtifaya çıkarak yurt savunmasında kullanıldığına işaret eden Dinç, "Uçağımızdaki sistemin, dünyadaki radar sistemlerinin en iyilerinden olduğu test edilmiştir. Sahip olduğu muhabere kanalları ve data linklerle komuta kontrol uçağı olarak görev yapmaktadır" dedi.

Dinç, uçağın yerden 31 bin feet yüksekte görev yaptığının altını çizerek, şöyle konuştu:

"Yerden 300 metre yüksekliğindeki bir cismi 500 kilometreden tespit edebilir. Hava cismi bizimle aynı irtifada ise menzili 900 kilometreye çıkar. Havadaki bütün cisimlerin, buna hava resmi diyoruz, komuta kontrol merkezine, savaş uçaklarına ve radarlara aktarılmasını sağlar. Özellikle komuta kontrol merkezindeki karar verici komutanların harekat alanını anlık seyredebilmesi ve karar vermelerine yardımcı olması anlamında yaptığımız iş çok önemlidir. Bu da müşterek harekatta çok kuvvetli bir etki olarak harekat alanında ortaya çıkmaktadır. HİK uçağı Hava Kuvvetlerinin bir unsuru ve Türk milletinin göklerdeki gözü olarak 7 gün 24 saat görev yapmaktadır."