Necmettin BATIREL
Kenetlenme zamanı!
Küresel borsalar haftayı ekside tamamladı. ABD'nin, Çin ile giriştiği ticaret savaşları endişelerinin yanı sıra; İran, Rusya, Türkiye gibi birçok ülkeye uyguladığı yaptırımlarına ek olarak euro bölgesi ve ingiltere'deki sorunlar, yatırımcılar güvenli liman olarak dolara yöneldi. Amerika'da manşet enflasyon verisindeki iyileşme sonrasında dolar endeksi son 96.19 ile son 1 yılın en yüksek seviyesine çıkarken, dünya para birimlerinde önemli gerilemeler kaydedildi. Amerika'da Baker Hughes sondaj kuyu sayısı geçen hafta 859'dan 869'a çıkınca brent petrol 73 dolarda kaldı.
TRUMP'TAN VERGİ DARBESİ - Amerika ile Türkiye arasında papaz Brunson üzerinden başlayan gerilim bu hafta zirveye çıktı. ABD hükümeti, Türkiye'den ithal ettiği çelik üzerindeki gümrük tarifesi oranını iki katına çıkardı. Beyaz Saray tarafından Başkan Donald Trump'ın imzasıyla yayımlanan açıklamada, "Çelik ithalatını daha da azaltmak ve yerli kapasite kullanımını artırmak için 13 Ağustos'tan başlayarak Türkiye'den ithal edilen çelik üzerindeki gümrük tarifesini yüzde 50 oranında uygulamanın gerekli ve uygun olduğuna karar verdim" ifadesi kullanıldı. Karar üzerine Türkiye Ticaret Bakanlığı:"Çelik ve alüminyum ihracatçılarımızın menfaatini,hukuka aykırı uygulamalara karşı uluslararası platformda savunmaya devam edeceğiz" açıklamasını yaptı.
TÜRKİYE ABD'Yİ TERKEDECEK - Cumhurbaşkanı Erdoğan, New York Times gazetesi için İngilizce kaleme aldığı "Türkiye, ABD ile Krizi Nasıl Görüyor?" başlıklı makalede, iki ülke arasında son dönemde yaşanan gerginliğe değindi. Erdoğan, ABD'nin stratejik ortak ve NATO müttefiki Türkiye'nin endişelerini anlamadığını ifade etti. ABD'nin FETÖ, YPG ve papaz Brunson konusundaki tutumunu bir kez daha eleştiren Erdoğan, "Türkiye'nin alternatiflere sahip olduğu kabul edilmelidir" vurgusu yaptı. ABD'ye son sözü söyledi: "Bu trendi tersine çeviremezlerse yeni dost ve müttefikler arayacağız"
PİYASALARI İNGİLİZLER BOZDU - İngiliz Financial Times gazetesinin Cuma günü Türk Lirası'nın gidişatı ile ilgili yayımladığı bir haber, Türk varlıklarında satış dalgasını hızlandıran unsurlardan biri oldu. Financial Times, Avrupa Merkez Bankası'nın liradaki değer kaybının BVA, UniCredit ve BNP Paribas olmak üzere Euro Bölgesi'ndeki bazı büyük bankalar üzerinde meydana getireceği olası etkilerden endişeli olduğunu öne sürdü. Bu üç bankanın Türkiye'de yerel iştiraklerinin olmasının, bu bankalar için bir risk unsuru olduğu aktarıldı. Ancak Avrupalı bankalarda bu habere anında yalanlama geldi. Financial Times'in bu haberi üzerinde Türk Lirasındaki kayıplar zirveye çıktı, BİST haber sonrasında 88 bin 500 puana devrildi.
AVRUPA BANKALARI YALANLADI - Garanti Bankası Yatırımcı İlişkileri, BBVA'nın söz konusu haberi doğrulamadığını belirtti. BBVA, Avrupa Merkez Bankası'nın konuya dair bir uyarısı olmadığını bildirdi. Açıklamada, BBVA'nın ajandalarından Türkiye'yi çıkarma planı olmadığı ve son bilanço sonrası Türkiye'den memnun oldukları ifade edildi. Yapı Kredi'den gelen açıklama ise şöyle; "UniCredit ve AMB bizimle resmi olarak temasa geçmedi ve 31 Temmuz'daki son telekonferansta uzun vadeli planlarına Türkiye olmaya devam edecek vurgusu yapıldı. BDDK ise kurumun, bankalarla bir toplantı yaptığına yönelik haberlerin gerçekle ilgisi bulunmadığını bu haberi yapanlar hakkında yasal yollara başvurulacağını açıkladı.
2 YENİ BANKA GELİYOR - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türk iş dünyasına 'Yeni Ekonomi Yaklaşımı'nı açıkladı. Açıklanan modelin ilk sac ayağının enflasyonla mücadele olacağını söyleyen Albayrak, 'Cari açık düşürülecek, tasarruf artırılacak. Finans için yeni bir üst regülasyon otoritesi kurulacak' dedi. Albayrak, '100 Günlük Eylem Planı'nında da yer alan Emlak Bankasını, tüm işlevine uygun şekilde sisteme kazandıracaklarını dile getirdi. Albayrak, "Yine kalkınma diyoruz ama bununla ilgili somut adımı da atıyoruz. Kalkınma Bankasının yapısal altyapısını bitirdik. O da ekimde mecliste. Güçlü bir bilançoya hızlı bir şekilde kavuşturup, çok iyi bir işlev kazanması sağlanacak" dedi.
CARİ AÇIK 10 AYIN DİBİNDE - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, not indiriminden bu yana Türkiye'de görünümün kötüleştiğini, Türk Lirası'ndaki düşüşün hızla durdurulması gerektiğini bildirdi Fitch Analisti Paul Gamble, Türkiye'deki gelişmeleri yakından takip ettiklerini ve Aralık ayındaki not değerlendirmesine kadar birçok şeyin değişebileceğini vurguladı. Türkiye'nin Cari İşlemler Dengesi'nde son 10 ayın en düşük işlem açığı görülürken, İngiltere'de açıklanan; 2.Çeyrek Büyüme(revize), 2.çeyrek İşletme Yatırımları (öncü), Ticaret Dengesi, Sanayi ve İmalat Üretimi gibi datalar ise çoğunlukla beklentileri karşıladı
BİST'İN HIZINI BANKALAR KESTİ - Borsa İstanbul haftayı 95 bin desteğinin hemen altında tamamladı. işlem hacmi 15.5 milyar liraya yükseldi. Bankacılık sektörü Financial Times'ta yeralan yalan haber üzerine %6.48 değer kaybetti. Oysa kurlardaki artışa rağmen, dolar bazında 1.5 sente düştüğü için son derece cazip olan hisse senetleri büyük cazibe kazanmıştı. Yatırımcılar da tercihlerini alım yönünde kullanıyorlardı. Ama piyasaları asıl düşmanının ABD değil İngiltere olduğu net biçimde ortaya çıktı. Bu hafta yurt içinde ve dünya genelinde açıklanacak sanayi üretimi rakamları ile Avrupa'da büyüme ve enflasyon verileri takip edilecek. Standard and Poor's Cuma akşamı Türkiye değerlendirmesi yapacak. Teknik açıdan endekste 97 bin 500 ve 98 bin 700 direnç 94 bin ve 92 bin 500 ana destekler konumunda. Son dakika gelişmesi: Doğuş Grubu, borçlarının yeniden yapılandırılması konusunda bankalarla anlaşma sağladı.
YAPTIRIMLAR DOLARA YARADI - ABD'de açıklanan manşet enflasyon rakamlarındaki olumlu görünüm dikkat çekti. Aylık bazda TÜFE yüzde 0.2 ile beklentileri karşılarken yıllık bazda ise yüzde 3.0 tahminlerine karşın yüzde 2.9 olarak gerçekleşti. Gıda ve Enerji maddelerinin ihmal edildiği Çekirdek TÜFE rakamları ise genel olarak öngörülerin üzerinde sonuç aldı. Diğer taraftan gerek FED'in faiz artışlarına yönelik beklentiler gerekse ticaret savaşları, İran ve Rusya yaptırımları gibi küresel gelişmeler, Dolar varlıkları üzerinde güvenli liman algısı oluşturmakta. Euro tarafında ise Avrupalı bankaların Türkiye'deki riskler konusunda endişeli olduğuna ilişkin çıkan spekülasyonlar parite tarafında sert geri çekilmelere neden oldu. Euro dolar paritesi bu gelişmelere bağlı olarak 1.14 sente düştü. 1.1395 desteği kırılırsa satışlar derinlik kazanacak. 1.1270 sente inilecek. 1.15 direnci aşılmadığı sürece yön aşağıda kalacak.
TL'YE ORANTISIZ SALDIRI - ABD ile Türkiye arasında bir türlü çözülemeyen kriz TL varlıklarında baskıyı artırıyor. Fitch'den gelen sert uyarılar, Avrupa Merkez Bankasının Türkiye'de faaliyetleri olan bazı bankalara dair çekincelerinin olduğuna dair yabancı basın-yayın organlarında çıkan haberler ve yerel seçimlerin erkene alınmasına yönelik bazı siyasetçilerin söylemleri Türk Lirası üzerinde olumsuz etki meydana getirdi. Dolar endeksinin 96 düzeyini aşmasıyla gelişmekte olan ülke para birimlerinin güç kaybetmesi, TL'nin değer kaybındaki artışların hızlanmasına yol açtı. Türkiye'nin 5 yıllık risk primi CDS'ler 429'a tırmandı. Döviz sepeti 6.87 TL'ye fırladı. Serbest piyasada dolar 6.478 TL ile tarihi zirve yaptıktan sonra 6.376 TL ile kapandı. Euro da 7.432'den 7.290 TL'ye döndü. Ocak başında 3.75 TL'den işlem gören dolar 8.5 ayda %70 değer kazanarak yeni bir rekora imza attı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın New York Times'taki makalesinde ABD'ye yeni müttefik arayacağız sözü Washington'ta bomba etkisi meydana getirdi. Bu hafta büyük ihtimalle Beyaz Saray'dan gerilimi yumuşatan açıklamalar gelecektir. 15 Temmuz'daki darbe girişimini karşı canını ortaya koyarak engelleyen Türk halkının bu ekonomik savaşa karşı da kenetleneceği hiç hesaba katılmıyor. Siyasi partileri, sivil toplum kuruluşları ve tüm Türkiye bu saldırı karşısında tek yumruk olarak mücadelesini sürdürecektir. Bugüne kadar kazandıklarımızı elimizden almak isteyen Amerika ve İngiltere'ye karşı müthiş bir vatanseverlik örneği göstereceğiz. Bankalarda bugün bireysel ve kurumsal 158 milyar dolarımızı var. Çok değil bunun 10 milyar dolarını piyasaya sürelim inanın bütün planlar altüst olur, dolar çakılır, önümüz açılır. Peki zirvedeki doları kim alacak diye soracak olursanız. En büyük müşteri bankalardır.. Zaten döviz bankada.. TL'ye rahatlıkla çevirebilirsiniz.
ALTIN ZİRVEDEN NE ZAMAN İNECEK? - Kuzey Kore Dışişleri Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada, ABD'yi, Kuzey Kore üzerine uluslararası yaptırımlar bastırmakla suçlarken Washington'un "güncel olmayan bir senaryo" takip etmeye devam etmesi halinde, nükleer silahlardan arındırma vaatlerinde ilerlemenin beklenemeyeceğini söyledi. Sözcü, Kuzey Kore'nin, ABD Cumhurbaşkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong Un arasında Singapur'da yapılan 12 Haziran zirvesinde yapılan geniş bir anlaşmayı uygulamaya hala istekli olduğunu belirtti. Gün içinde Çin Ticaret Bakanlığı'nın yaptığı açıklamada bazı kauçuk ürünlerine yüzde 23.1 ile yüzde 75.5 aralığında değişen anti-damping vergiler uygulanacağını, bunun ABD, AB ve Singapur'a karşı uygulanacağını ve 20 Ağustos'ta yürürlüğe gireceğini duyurdu. ABD Temmuz ayı Tüketici Fiyat Endeksi aylık bazda yüzde 0.2 yıllık olarak ise yüzde 3.0 olarak sonuçlandı. Dolar endeksinin 96 düzeyini aşması altının haftayı 1211 dolarla kapatmasını sağladı. Bu hafta sanayi üretim rakamları izlenecek. Yatırımcı güvenli limana dönüyor. 10 yıllık ABD hazine bonolarında alım başladı. Faizler 2.86 düzeyine indi. 2.80 kırılırsa altın 1230 dolara tırmanır. Kapalıçarşı'da 24 ayar külçenin gramı, haftayı 248 lirayla yeni tarihi zirvesinde tamamladı. Doların serbest piyasada anormal artışı altını da rekora taşıdı. Ama piyasada işler bıçak gibi kesildi. Bir çeyrek altının 400 lirayı aştığı ortamda düğün tarihleri ertelenmeye başlandı. Dolar düşmeden altın düşmez.. Ama yukarda sözünü ettiğim Türk halkı oynanan bu oyuna karşı kenetlenirse tablo tersine dönecek.