Milli Savunma Bakanlığı Genel Sekreterliğinden yapılan yazılı açıklamada, 27 Ocak'ta yürürlüğe giren 6661 sayılı kanunla dövizle askerlik hizmeti için 6 bin avro olan miktarın, bin avro olarak yeniden düzenlendiği hatırlatıldı. 

DÖVİZLİ ASKERLİK UYGULAMASI KARIŞTIRILIYOR

Söz konusu değişiklikle, yazılı ve görsel basında "dövizle askerlik" uygulamasının, "bedelli askerlik" uygulaması olarak ifade edilmesi nedeniyle yaşanan kavram karışıklığının ve yanlış algılamaların giderilmesine ihtiyaç duyulduğu belirtildi. 

Açıklamada, "Dövizle askerliğin, yalnızca yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı kapsayan ve bulundukları yabancı ülkelerde elde ettikleri hak ve kazanımlarının sonucu olarak 1980 yılından beri sürekli uygulanan bir askerlik hizmet şeklidir" ifadesi kullanıldı. 

Dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak isteyen yurt dışında yaşayan vatandaşların, 1111 sayılı Askerlik Kanununda belirtilen şartları taşımaları halinde, durumlarının incelenerek bu haklarını kullanabildiklerinin aktarıldığı açıklamada, şunlar kaydedildi: 

"Bedelli askerlik ise ancak özel kanunlarla uygulanan, müracaat şartları, süresi ve bedel tutarı kanunların yayımlandığı dönemlerin ihtiyaç ve özelliklerine göre belirlenen geçici süreli bir askerlik hizmet şeklidir. Bedelli askerlik şu anda gündemde bulunmamaktadır."

Kararname

DÖVİZLE ASKERLİK BAŞVURUSU 

Dövizle askerlik başvurusu ile ilgili esaslara 1111 sayılı Askerlik Kanunun EK-1 maddesi ve Milli Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından hazırlanan Yurtdışı Askerlik İşlemlerinin Uygulama Esasları Hakkındaki Özel Talimatta ve yer verilmektedir.

Dövizle Askerlikten Yararlanma Şartları:

1. Yabancı ülkelerde, oturma veya çalışma izni ile işçi, işveren, meslek veya sanat mensubu statülerinden biri ile bulunuyor veya yabancı bandıralı gemilerde gemi adamı statüsünde çalışıyor olmak.

Yasal ya da yasal olmayan yollarla yurt dışına çıkarak yabancı bir ülkeye iltica eden yükümlüler ile yabancı ülkede oturma veya çalışma izni bulunmadığından kaçak olarak yaşayanların dövizle askerlik hizmeti başvuruları, bu durumlarını sonlandırıp Kanunda yazılı işçi, işveren, meslek veya sanat mensubu statülerini elde etmedikçe veya yabancı ülke vatandaşlık hakkını kazanmadıkça kabul edilmez. Bunlardan gerekli yararlanma şartlarını oluşturanların çalışma süreleri hesap edilirken, yabancı ülke mevzuatına göre yasal sayılan statülerle çalıştıkları sürelerin tamamı çalışma süresine dâhil edilir.

Başvuru tarihi itibariyle; oturma veya çalışma izni bulunmayan işçi, işveren, meslek veya sanat mensupları ile geçerlilik süresi bitmiş gemi adamı cüzdanı ve iş sözleşmesi ibraz edenlerin başvuruları kabul edilmez.

Kendisi resmi devlet görevlisi sıfatı taşımamasına rağmen; eşinin görevinden dolayı diplomatik, hizmet veya hususî pasaport sahibi olan vatandaşların dövizle askerlik hizmeti başvuruları bu türden pasaportları ile işleme alınır. Ancak, bu kişilerin, eşinin resmi görevi nedeniyle kendisine yabancı ülkede ikamet hakkı veren oturma izninden bağımsız olarak, yasada öngörülen işçi/işveren/bir meslek ya da sanat mensubu statüsünde oturma veya çalışma izni sahibi olması veya yabancı bandıralı gemilerde gemi adamı statüsünde çalışıyor olması gerekir.

Yabancı ülkelerde uluslararası kurum ve kuruluşlarda (Birleşmiş Milletler, NATO, Avrupa Birliği, IMF, Dünya Bankası vb.) çalışan ve çalışmalarını sürdürdükleri müddetçe yabancı ülkelerde oturmalarına veya çalışmalarına izin verilen yükümlülerin anılan kurumlarda çalıştıkları sürelerin tamamı çalışma süresine dâhil edilir.

İşçi/işveren/bir meslek ya da sanat mensubu statüsündekilerin dövizle askerlik başvurularını bağlı bulundukları Dış Temsilciliklerimize; gemi adamı statüsündekilerin ise “gerekli belgeler” bölümünde kayıtlı “Gemi Adamlarının Askerlik İşlemlerini Yapmaya Yetkili Dış Temsilciliklerimiz” adlı listedeki Dış Temsilciklerimize yapmaları esastır.

2. Dövizle askerlik hizmeti dışında diğer askerlik hizmet şekillerinden biri ile silâhaltına alınmamış olmak.

3. Türkiye’de geçen süreler hariç toplam en az 3 yıl (1095 gün) süreyle çalışmış olmak.

Yükümlülerin yabancı ülkelerdeki çalışma süreleri hesap edilirken; fiilen bir işte çalıştıkları, işsizlik maaşı aldıkları, eşinin veya yakınlarının çalışması nedeniyle bu yardımı da alamadıkları, kısa süreli veya geçici işlerde çalıştıkları, gayrimenkul veya nakdi faiz geliri ile geçindikleri sürelerin tamamı çalışma süresine dâhil edilir. Hesaplanan çalışma süresi içinde her ne sebeple olursa olsun Türkiye’de geçirdiği süreler toplam çalışma süresinden çıkarılır. Bu işlemin neticesinde 3 yıldan (1095 gün) daha az çalışmış oldukları anlaşılanların başvuruları kabul edilmez. Yükümlülerin oturma veya çalışma iznine veya vatandaşlık hakkına sahip olarak birden fazla ülkede çalıştıkları süreler de, belgelendirilmesi kaydıyla çalışma süresinden sayılır.

4. 1.000 Avro veya karşılığı konvertibl döviz miktarını yasada belirtilen şartlarla peşin olarak en geç 38 yaşını tamamladığı yılın 31 Aralık tarihine kadar ödemek

Ödeme:

Yükümlüler ödemelerini Avro veya T.C. Merkez Bankasınca belirlenen konvertibl döviz cinslerinden biri ile yapabilirler. Yükümlüler; T.C. Merkez Bankasınca her yılın ilk mesai günü tespit edilen çapraz kurlara göre belirlenen ve Askeralma Dairesi Başkanlığınca yayımlanan konvertibl döviz miktarlarını öderler.

Dış Temsilciliklerimizce yapılan incelemeyi müteakip yararlanma şartlarını taşıdıkları tespit edilen yükümlüler; 1.000 Avro tutarındaki dövizi peşin olarak, en geç 38 yaşını tamamlayacakları yılın 31 Aralık tarihine kadar öderler.

Yükümlülerin, Dış Temsilciliklerimizce düzenlenen “döviz ödeme belgesi” ile doğrudan veya kendi bankaları aracılığıyla döviz havalesi ya da ilgili ülkelerin yerel bankacılık sisteminde geçerli ödeme şekilleri ile “gerekli belgeler” bölümünde listesi verilen muhabir bankalara ödemelerini yapmaları gerekir.

Bilinen anlamda bankacılık sisteminin olmadığı veya bankacılık sisteminin sağlıklı işlemediği ülkelerdeki Dış Temsilciliklerimizden başvuruda bulunan yükümlüler, Temsiciliklerimizce düzenlenen “döviz ödeme belgesi” nin aslı ya da sureti ile bizzat kendileri veya yakınları vasıtasıyla yurt içindeki T.C. Merkez Bankası şubelerine ödemede bulunabilirler. İlk ödemelerini bu şekilde yapanlar, ödeme dekontunun aslını başvuruyu kabul eden Dış Temsilciliğimize ulaştırmalarını müteakip başvuru işlemini tamamlamış olurlar.

Dövizle askerlik hizmeti başvurusu kabul edilen yükümlüler, başvuru tarihinden itibaren ödemelerini tamamladıkları tarihe kadar yararlanma şartlarını kaybetmemiş olmaları kaydıyla, ödemelerini tamamladıkları tarih itibariyle temel askerlik eğitimine tabi tutulmaksızın muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.

Dövizle Askerlik Hizmeti Kapsamından Çıkarılma:

Dövizle askerlik hizmeti başvurusu kabul edilenlerden aşağıda belirtilen durumda olanlar dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkarılırlar. Dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkarılan yükümlülerin askerlik işlemleri tabi oldukları statüde yürütülür.

1. Yararlanma şartlarını kaybettikleri halde dövizle askerlik hizmetinden faydalandıkları sonradan tespit edilenler, 

2. Dövizle askerlik hizmeti başvurularının sehven kabul edildiği anlaşılanlar, 

3. Maaş, ücret veya yollukları yurt içinden ödenen bir işte çalıştıkları tespit edilenler, 

4. Türk bandıralı gemilerde çalıştıkları tespit edilenler,

5. Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi görevlisi sıfatıyla yurt dışında bulunduğu tespit edilenler, 

6. Meslek veya sanatlarını yurt içinde icra ettikleri tespit edilenler, 

7. Kendi istekleriyle dövizle askerlik hizmeti hakkından vazgeçenler, 

8. Askerliğe elverişli olmadıkları tespit edilenler,

GEÇİCİ 43. MADDE ÇERÇEVESİNDE DÖVİZLE ASKERLİK BAŞVURUSU

Geçici 43. madde çerçevesinde dövizle askerlik başvurusu ile ilgili esaslara 1111 sayılı Askerlik Kanunu, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından hazırlanan Anılan Kanunun Geçici 43. Maddesinin Uygulanma Esasları Hakkında Özel Talimat ve Yurtdışı Askerlik İşlemlerinin Uygulama Esasları Hakkındaki Özel Talimatta yer verilmektedir.

1111 sayılı Askerlik Kanuna 8 Şubat 2011 tarihinde eklenen geçici 43. madde çerçevesinde, 30 Mart 1980-07 Şubat 2011 tarihleri arasında her ne sebeple olursa olsun dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkarılan ve yürürlükteki mevzuat gereğince yeniden dövizle askerlik hizmeti uygulamasından yararlanma hakkı kalmayanlardan, yurt dışında halen işçi, işveren, meslek ya da sanat mensubu statülerini muhafaza eden veya bir iş akdine bağlı olarak yabancı bayraklı gemilerde fiîlen gemi adamı statüsünde çalışan ve yurt içinde dövizle askerlik hariç herhangi bir statüde askerlik hizmetine başlamamış olan yükümlüler 10.000 Avro veya karşılığı dövizi ödemek suretiyle yeniden dövizle askerlikten yararlanabilmektedir.

Bu madde hükümlerinden yararlananların dövizle askerlik hizmeti kapsamında daha önce yaptıkları ödemeler, ödeyecekleri toplam miktardan mahsup edilir.

Askerlik Kanununun Geçici 43. maddesi çerçevesindeki dövizle askerlikten yararlanma şartları ve başvuru için gerekli belgeler yukarıda belirtilen başvuru koşulları hariç olmak üzere, anılan Kanununun EK-1. maddesi çerçevesinde yapılan ve en başta değinilen dövizle askerlik başvuru şartları ve gerekli belgelerle aynıdır.

GEÇİCİ 53. MADDE ÇERÇEVESİNDE DÖVİZLE ASKERLİK BAŞVURUSU

Bu maddenin yürürlüğe girdiği 27 Ocak 2016 tarihinden önce dövizle askerlikten hizmetinden yararlanmak üzere başvuranlardan Ek-1. maddede belirtilen şartları taşıyanlar, 1000 Avro veya karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını ödemiş olmak kaydıyla askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.

Anılan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 38 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak üzere başvurmayanlar ile başvurdukları halde döviz ödemelerini tamamlamadıkları için dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartılanlardan Ek-1. maddedeki şartları taşıyanlar, 31 Aralık 2017 tarihine kadar 1000 Avro veya karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını başvuru sırasında peşin ödemeleri kaydıyla muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.

Yukarıdaki fıkralar kapsamına girenlerin fazladan yaptıkları ödemeler iade edilmez.

Askerlik Kanununun Geçici 53. maddesi çerçevesindeki dövizle askerlikten yararlanma şartları ve başvuru için gerekli belgeler yukarıda belirtilen başvuru koşulları hariç olmak üzere, anılan Kanununun EK-1. maddesi çerçevesinde yapılan ve en başta değinilen dövizle askerlik başvuru şartları ve gerekli belgelerle aynıdır.

İşçi Statüsünde Olanlar İçin:

Bulunduğu yabancı ülkenin resmî makamlarından alınmış ve kendisine yabancı ülkede işçi statüsü sağlayan oturma veya çalışma izin belgesinin aslı (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı ülke kimliği veya pasaportu) ve bir fotokopisi

Çalıştığı işyerinin işvereni tarafından düzenlenmiş, çalışma tarihlerini ve sürelerini belirten ve fiilen en az toplam 3 yıl (1095 gün) süre ile çalıştığını kanıtlayan belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Herhangi bir işyerinde çalışmayarak işsizlik sigortası alan veya kira ya da benzeri gelirle geçimini sağlayanların, bunu ödeyen makamlardan aldıkları tarih ve süreyi gösterir belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Malûliyet yardımı alanların bunu ödeyen makamlardan malûliyet yardımı aldıkları tarih ve süreyi gösteren belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Eşi çalıştığından kendisine işsizlik veya malûliyet yardımı ödenemeyenlerin bu durumlarını ispata yarayan belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Resmî kurumlardan sosyal yardım alarak geçimlerini sağlayanların bu durumlarını ispata yarayan belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Umuma mahsus Türkiye Cumhuriyeti pasaportunun aslı (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı üke kimliği ya da pasaportu) ve işlem görmüş sayfaların ikişer adet fotokopisi,

5 adet vesikalık fotoğraf,

Dış Temsilcililer gerek duydukları takdirde, yükümlünün durumunu aydınlatmaya yarayacak ilave her türlü bilgi ve belgeyi talep edebilirler.

İşverenler Statüsünde Olanlar İçin:

Bulunduğu yabancı ülkenin resmî makamlarından alınmış ve kendisine yabancı ülkede işveren statüsü sağlayan oturma veya çalışma izin belgesinin aslı ve (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı ülke kimliği veya pasaportu) bir fotokopisi

Bulunduğu yabancı ülkede, bir işyerini fiilen en az toplam 3 yıl (1095 gün) süreyle işveren olarak çalıştırdığını kanıtlayan belgenin aslı ve bir fotokopisi

Umuma mahsus Türkiye Cumhuriyeti pasaportunun aslı ve (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı üke kimliği ya da pasaportu) bir fotokopisi,

5 adet vesikalık fotoğraf,

Dış Temsilcililer gerek duydukları takdirde, yükümlünün durumunu aydınlatmaya yarayacak ilave her türlü bilgi ve belgeyi talep edebilirler.

Bir Meslek Ya Sanat Mensubu Statüsünde Olanlar İçin:

Bulunduğu yabancı ülkenin resmî makamlarından alınmış ve kendisine yabancı ülkede bir meslek ya da sanat mensubu statüsü sağlayan oturma veya çalışma izin belgesinin aslı ve (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı ülke kimliği veya pasaportu) bir fotokopisi,

Bulundukları ülkede en az toplam 3 yıl (1095 gün) süre ile fiilen bir meslek veya sanatı icra ettiklerini gösterir belgenin aslı ve bir fotokopisi,

Umuma mahsus Türkiye Cumhuriyeti pasaportunun aslı (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı üke kimliği ya da pasaportu) ve bir fotokopisi,

5 adet vesikalık fotoğraf,

Dış Temsilcililer gerek duydukları takdirde, yükümlünün durumunu aydınlatmaya yarayacak ilave her türlü bilgi ve belgeyi talep edebilirler.

Gemi Adamı Statüsünde Olanlar İçin:

Gemiyi işleten şirket veya yetkilendirdikleri kişi ya da makamlarca düzenlenmiş en az toplam 3 yıl (1095 gün) süre ile fiilen gemi adamı olarak çalıştıklarını gösterir iş sözleşmesinin aslı ve bir adet fotokopisi,

Türk veya yabancı ülke resmi makamlarınca düzenlenmiş gemi adamı cüzdanının aslı ve iki adet fotokopisi,

Umuma mahsus Türkiye Cumhuriyeti pasaportunun aslı ve (aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olanlar için-yabancı üke kimliği ya da pasaportu) bir fotokopisi,

5 adet vesikalık fotoğraf,

Dış Temsilcililer gerek duydukları takdirde, yükümlünün durumunu aydınlatmaya yarayacak ilave her türlü bilgi ve belgeyi talep edebilirler.