Geçtiğimiz günlerde ABD'nin 30 bin kişilik yeni bir güvenlik gücü kuracağını duyurması, bardağı taşıran son damla olmuştu. Bu açıklamadan sonra Türkiye, Afrin’e her an girebileceğini sıklıkla dillendirmeye başlamıştı. Ve bugün, TSK birlikleri sınırı geçti. Türk savaş uçaklarının başlattığı bombardımanın ardından ÖSO güçleri de Afrin'e doğru yol aldı.
Peki, Afrin’in kimler için ne önemi bulunuyor? Halkın geçim kaynakları savaştan önce nasıldı, sonra ne oldu? Türkiye’nin ve ABD’nin amacı ne? İşte detaylar:
Sınıra çok yakın
Afrin, Suriye’nin Halep Valiliği’ne bağlı bir ilçe. Savaş öncesinde şehrin 500 bin civarında bir nüfusa sahip olduğu söylenirken şu anda net bir bilgi yok. Afrin'de toplam köy sayısı ise 360. Sınır kapılarına yakın olması jeopolitik açıdan Afrin’in önemini artırıyor. Afrin, Suriye’nin kuzeybatısında, Türkiye sınırına da çok yakın bir noktada yer alıyor.
TSK, Suriye'de nerelere asker konuşlandırdı?
Türkiye, 2016'ta düzenlediği Fırat Kalkanı Harekâtı'yla sınırın Suriye tarafındaki 2 bin kilometrekarelik bir bölgeyi IŞİD'den temizledi. Şu anda TSK'nın korumasındaki ve ÖSO denetimindeki bölge Fırat Nehri'nin batısında Azez'den Cerablus'a dek uzanıyor.
Fırat Kalkanı Harekâtı sadece Türk sınırındaki IŞİD tehdidini ortadan kaldırmakla kalmadı, iki özerk Kürt bölgesi Afrin ve Kobani arasında bir tampon bölge oluşturdu ve Kürtlerin Suriye'de Türkiye sınırı boyunca uzanan bir koridor oluşturmasını engelledi.
Türkiye, Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'e de asker gönderdi. Bölge, Mayıs 2017'de Türkiye, İran ve Rusya arasında imzalanan anlaşmayla çatışmasızlık bölgelerinden biri haline geldi.
Yapılan ateşkes anlaşmasının ardından, TSK Ekim 2017'de İdlib'e girerek, gözlem noktaları oluşturdu.
İdlib'e asker konuşlandırmak, aynı zamanda Türkiye'nin Afrin'in güneyinde de bir askeri varlığa sahip olmasını sağladı.
Türkiye neden Afrin'e girmek istiyor?
Afrin'e girmek, Suriye'deki Kürtlerin yükselişini önlemeyi amaçladığından Türkiye'nin Fırat Kalkanı Harekâtı'nın devamı olacak. Afrin, Türkiye'nin sınırının hemen ötesinde ve YPG ve TSK arasındaki çatışmalar aylardır sürüyor.
YPG, Afrin'in denetimini 2012'de ele geçirmiş ve fiilen özerk bir yönetim kurmuştu.
Türkiye YPG'yi PKK'nın bir uzantısı olarak görüyor. Ankara, kendi Kürt nüfusunun ayrılmasından kaygılandığı için sınırın diğer yanında bir bağımsız devlet kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Afrin'de Türkiye'yi ne bekliyor?
Kürt medyasındaki haberlere göre, Suriyeli Kürtler ve Afrin'deki müttefikleri, olası bir TSK operasyonu için yüksek düzeyde alarmda.
Suriyeli Kürtlere ait ANHA Haber Ajansı, Afrin'deki yetkililerin TSK'nın operasyonunun önlenmesi için uluslararası topluma ve bölgesel güçlere çağrıda bulunduğunu bildirdi.
ANHA'nın internet sitesinde yayımlanan açıklamada, "Biz Afrin kantonundakiler, bölgede faal olan tüm bölgesel güçlere, uluslararası kuruluşlara ve insan hakları örgütlerine Türk devletinin siviller ve güvenli bölgeleri hedef almasının önlenmesi için çağrıda bulunuyoruz" denildi.
YPG'nin Kadın Koruma Birlikleri YPJ ve Afrin bölgesinde faaliyet gösteren Öz Savunma Güçleri, herhangi bir saldırıya direneceklerini duyurdu.
Silah ve diğer askeri malzemeleri kullanabilen siviller de, yerel güçlerin savunma hazırlıklarına yardımcı olmak için Öz Savunma Güçleri bürolarına gittiler.
Kuzey Suriye'de başka kimlerin askeri gücü var?
Kürtlerin dışında, ABD, Rusya, Suriye hükümeti ve muhalif örgütlerin Kuzey Suriye'de güçleri bulunuyor. ABD öncülüğündeki koalisyonun güçleri genelde Kürtlerin hâkimiyetindeki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) denetimindeki yerlerde. Bu alan Deyrezor'dan batıya Menbiç'e kadar uzanıyor.
Ancak Menbiç'in ötesinde, Rus güçleri ve Suriye Ordusu Kürtlerin denetimindeki bölgelerin yakınlarında konuşlu. Buna Afrin'in dış kesimleri de dâhil.
Cihatçı örgütler ve Türkiye'nin desteklediği muhalif gruplar da Afrin'in doğusu ve güneyindeki önemli bölgeleri elinde tutuyor.
Kürt yetkililer, Türkiye'nin Afrin'e Moskova'nın onayı olmadan saldıramayacağını söylüyor. Afrin'de Kürtlerin öncülüğündeki güçlerle Suriye hükümetine ait bölge arasındaki sınır hattında Rus askeri polisleri görev yapıyor.
ABD'nin tartışmalı son hamlesi neydi?
Türkiye aynı zamanda, ABD'nin aralarında YPG unsurlarının da bulunduğu yeni bir sınır koruma gücü kurma kararı aldığı bir dönemde Afrin'e olası bir operasyonla askeri gücünü göstermek istiyor.
ABD, Türkiye'nin rahatsızlığına karşın Kürtleri IŞİD'la savaşta etkin bir müttefik olarak görüyor. İki NATO müttefiki arasındaki ilişkiler ABD'nin YPG'yi silahlandırmaya karar vermesinin ardından bozulmuştu.
ABD'nin 30 bin kişilik yeni bir güvenlik gücü kuracağı duyurusu Ankara'yı daha da öfkelendirdi.
YPG militanlarının yeni sınır koruma gücünün bir parçası olarak ABD'den eğitim alacağı haberleri üzerine ABD maslahatgüzarı Türkiye Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.
Türkiye, YPG'ye verilecek eğitim ve silah yardımının ülkeye karşı kullanılmak üzere PKK'nın eline geçeceğini söylüyor.
Afrin kimler için ve neden önemli?
Türkiye için önemli, çünkü Suriye sınırının yanı başında kurulmak istenen terör koridoruna izin verilmek istenmiyor.
DEAŞ için önemliydi, çünkü 2016 Ağustos öncesinde ‘savaşçı ikmali’ için Afrin kıymet teşkil ediyordu
ABD ve PYD/PKK için önemli, çünkü kantonların birleşmesi ve Akdeniz’e ulaşma hedefinin ikinci aşamasını gerçekleştirmesi açısından önem arz ediyor. Ayrıca, Türkiye’yi güneyden sıkıştırmak isteyen ABD, PKK/PYD’yi bölgedeki hedeflerine ulaşmak için kullanıyor.
Esed rejimi ve en büyük destekçisi Rusya için önemli, çünkü Suriye’nin tamamında hâkimiyetin sağlanması, sınırda bulunan Afrin gibi ilçeleri kontrol altında tutmaktan geçiyor.
