SETA Dış Politika Direktörlüğü araştırmacısı ve Sabah yazarı Can Acun, 7 soruda Fırat Kalkanı operasyonu başlıklı yazısında operasyona ilişkin merak edilenlere açıklık getirdi.

Acun'un yazısı şöyle;

1 Fırat Kalkanı operasyonunun temel amacı ne?

Türkiye, Fırat Kalkanı operasyonu ile başlangıç olarak Cerablus'un kent merkezini ve kırsal bölgelerini DAEŞ'ten temizlemeyi hedeflerken, boşalan alanları ise kendisine yakın Suriyeli muhalif unsurların ele geçirmesini arzuluyor. Türkiye uzun bir süredir Azez'den başlayarak Cerablus'a kadar uzanan 90 km'lik hatta DAEŞ unsurlarını arındırarak sınır güvenliğini sağlamaya yönelik adımlar atmaktaydı. Daha önce oluşturduğu Havar-Kilis Operasyon Odasıyla Azez-Çobanbey arasında DAEŞ elimine edilirken, şimdi Cerablus'a odaklanarak bu hattı tamamen kapatmak böylelikle DAEŞ'in Türkiye'ye sızmasını engellemeyi hem de bu terör yapılanmasının yabancı savaşçı trafiğini tamamen bitirmeyi arzuluyor.

Fırat Kalkanı operasyonunun ikinci önemli hedefi ise ABD'den aldığı destekle bölgede yayılmacı ve saldırgan bir politika izleyen PKK/PYD yapılanmasının kantonları birleştirerek bir kuşak oluşturmasını engelleyebilmek. Türkiye PKK/PYD unsurlarının bölgedeki varlığını hem kendi ulusal güvenliği açısından hem de Suriye'nin toprak bütünlüğü açısından ciddi bir tehdit olarak görüyor.

2 Operasyonun zamanlamasının bir anlamı var mı?

Türkiye uzun bir süredir dost Suriyeli muhalif unsurları bu operasyon için eğitip-donatırken, özellikle Menbiç'in PKK/PYD'ye bağlı güçler tarafından ele geçirilmesi ve ardından bu grupların Cerablus'a doğru yönelmesiyle operasyonu hızlandırmak zorunda kaldı. Türkiye'nin son dönemde Rusya ile ilişkilerini normalleştirmesi ve bunun Suriye ölçeğine yansımaları özellikle Suriye'nin toprak bütünlüğü konusunda bir mutabakata varılmış olması belirleyici oldu. Türkiye'nin kaybetkaybet sarmalından çıkabilmek adına bölge ülkeleriyle yürüttüğü mekik diplomasisinin kendisine yarattığı imkan da bu operasyon gerçekleştirebilmek için bir alan oluşturdu.

3 Operasyonun teknik detayları nelerdir?

Fırat Kalkanı operasyonu Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) komutasında, Suriyeli muhalif grupların da dahil olduğu askeri bir harekattır. DAEŞ ile mücadele için oluşturulan Uluslararası Koalisyon da kısmi hava desteği sağlamıştır. Cerablus'un DAEŞ'ten temizlenmesi için Müşterek Özel Görev Kuvveti tesis edilmiş, TSK'ya bağlı hava ve kara unsurların yanı sıra Özel Kuvvetler ile Milli İstihbarat Teşkilatı'na bağlı çeşitli birimler de operasyona iştirak etmiştir. Türkiye Fırat Kalkanı operasyonu için Sultan Murad Tugayı, Şamlılar Cephesi, Feylak eşŞam, Ceyş el-Nasr, Ceyş el-Tahrir, Hamza Fırkası, Liva el-Mutasım, Nureddin Zengi Tugayı, 13. Tümen ve Liva Sukur el- Cebel'den oluşan muhalif unsurları uzun bir eğit-donat sürecinden geçirmiştir. Daha önce Çobanbey'i DAEŞ'ten temizlemek için oluşturulan Havar-Kilis operasyon odasında bulunmayan Nureddin Zengi Tugayı, 13. Tümen, Ceyş el-Nasr ve Feylak eş-Şam da Fırat Kalkanı operasyonuna katılmışlardır.

4 Türkiye sınır ötesinde kalıcı mı olacak yoksa geçici bir operasyon mu öngörülüyor?

Türkiye bölgedeki iki temel hedefi olan DAEŞ ve PKK/ PYD unsurlarını elimine edene kadar sınır ötesinde kalıcı olacak gibi görünüyor. Cerablus'tan DAEŞ'in çıkartılmasından sonra tank ve zırhlı birlik konuşlandırmaya devam ediyor olması, yine ele geçirilen bölgelerde savunma hatlarının oluşturulmaya başlanması, Türkiye'nin geri çekilmekte aceleci olmayacağının emareleri.

5 DAEŞ ve PKK tehlikesinin bertaraf edilmesi için başka hangi adımlar atılmalı?

Cerablus ve çevresindeki köylerin DAEŞ'ten temizlenmesinden sonra Türkiye açık bir şekilde PYD/PKK unsurlarının Fırat'ın doğusuna geri çekilmesini aksi halde ilgili unsurlara yönelik operasyonlarını genişleteceğini ortaya koydu. Türkiye, DAEŞ-PKK tehdidini minimize edebilmek için temel olarak Azez- Cerablus sınır hattını, güneye doğru uzanan bir derinlikte Bab ve Menbiç'in kontrolünü de doğrudan ya da desteklediği Suriyeli muhalif unsurlarla ele geçirmek durumunda.

6 Türkiye daha önce kara operasyonunu reddederken şimdi neden bir operasyona ihtiyaç duydu?

Türkiye'nin Batılı müttefikleri özellikle de ABD, Türk ordusunu DAEŞ ile mücadele adına Suriye'ye kara operasyonu yapması için ikna etmeye çalışmış ancak bu durum Türkiye'nin çıkarlarına hizmet etmediği ve ciddi belirsizlikler ve riskler taşıdığı için reddedilmişti. Ancak ilerleyen dönemlerde hükümet TSK'nın Özel Kuvvetler düzeyinde Tel Abyad ve Azez-Cerablus arasında operasyonlar yapmasını istemesine rağmen FETÖ yapılanmasının etkisiyle özel kuvvetler harekete geçirilmemişti. 15 Temmuz sonrasında TSK'nın artık milli unsurlar tarafından tam denetime alınmasıyla hızlı bir şekilde harekete geçilebildi.

7 PKK/PYD ve DAEŞ bu harekâta nasıl tepki verecek?

Beklendiği gibi PKK/ PYD unsurları ve DAEŞ, Türkiye'ye çok sert tepki verdiler. Fırat Kalkanı operasyonunu başlamasıyla her iki terör örgütünün bileşenleriyle sıcak çatışmaya girilirken, DAEŞ ciddi bir direnç gösteremeden Cerablus'tan çekilmek durumunda kaldı. Ancak PKK/PYD unsurları ilk etapta Cerablus askeri operasyon odası kurarak bu bölgeyi ele geçirmeye yönelik çeşitli girişimlerde bulunduktan sonra Menbiç-Cerablus arasındaki köyleri işgal etmeye çalıştı, Türkiye ise bu girişimlere sert yanıt verdi. PKK/PYD bundan sonra Menbiç ve etrafını elinde tutmaya devam ederek hızlı bir şekilde Bab kentine yönelip Türkiye ve desteklediği muhaliflerden önce bu bölgeyi DAEŞ'in elinden alarak kantonları birleştirmeyi hedeflemekte.