Abdurrahman Dilipak
Stratfor yahut strateji!
Stratfor, Exeter, Rand Corp.. Adını sık sık duyduğumuz ve bundan sonra daha çok duyacağımız, bu gizli, derin devlet ve yapıyı eğer bir buzdağına benzetirsek, su üstünde kalan kısmını gördüğümüz bu “Örgüt”ler neyin nesi, kimin sesidir. Bunlar modern zaman kahinleridir. Komplo üreten merkezler bu merkezlerdir. Yani çok da masum değiller aslında.. Bu isimler bir köşede dursun. Bu gidişle bunların adını daha çok duyacağız sanki.
ABD’de Faaliyet Gösteren En İyi 10 Think Tank listesinde ilk sırada Brookings Institution / Washington var. 2. Council on Foreign Relations/New York, 3. Carnegie Endowment for International Peace Washington, 4. Rand Corporation/Santa Monica, California, 5. Heritage Foundation Washington, 6. Woodrow Wilson International Center for Scholars/Washington, 7. Center for Strategic & International Studies/Washington, 8. American Enterprise Institute/Washington, 9. Cato Institute/Washington, 10. Hoover Institution/Stanford, California.
ABD dışındaki dünyanın en iyi 10 Think Tank kuruluşuna gelince, 1. Chatham House / Londra, 2. International Institute for Strategic Studies /Londra, 3. Stockholm International Peace Research Institute / Solna, İsveç 4. Overseas Development Institute /Londra, 5. Centre for European Policy Studies /Brüksel, 6. Transparency International/Berlin, 7. German Council on Foreign Relations / Berlin, 8. German Institute for International and Security Affairs/Berlin, 9. French Institute of International Relations /Paris, 10. Adam Smith Institute/Londra.
2014 Gelişmişlik seviyesine göre Türkiye Think Tank kuruluşları açısından İsrail’in, Mısır’ın, Ürdün’ün, Filistin’in de gerisinde biliyor musunuz? MENA bölgesindeki ilk 50 düşünce kuruluşu listesinde Türkiye’den 5 kurum yer alıyor. Bu listede EDAM 4. Sıra, TESEV 7. Sırada, Liberal Düşünce Topluluğu 11. sıra o Avrupa İstikrar Girişimi 18. Sırada, USAK 31. Sırada. Türkiye’nin yurtdışında tanınırlığı olan çok az sayıda düşünce kuruluşu var. Türkiye uluslararası standartlarda 31 düşünce kuruluşu bulunurken, bu sayı Mısır için 57, İsrail için 56, Filistin için 44, Ürdün için 40. Tabii İsrail’de sayı az, güç, bütçe ve etki çok daha yüksek. Mısır, Ürdün, Lübnan gibi ülkelerdeki bu tür yapıların hemen hemen tamamı Amerikan, İngiliz, İsrail ve diğer batılı ülkelerin, Vatikan’ın desteklediği projeler. Yani batılıların yerel tarassut kuleleri, bölge izleme istasyonları..
2014 yılında yayınlanan şu haber bu tür kuruluşlarda Türkiye’nin yeri ve rolü hakkında önemli ipuçları verebilir: Düşünce kuruluşları değerlendirmelerinin en prestijlisi olan ve her yıl Pennsylvania Üniversitesi tarafından hazırlanan dünyanın en iyi düşünce kuruluşları listesi bu hafta yayınlandı. Dünya çapında 6681 düşünce kuruluşunun değerlendirmeye alındığı bu listede Türkiye’nin de dahil edildiği Ortadoğu ve Kuzey Afrika – MENA bölgesinde değerlendirmeye alınan 521 düşünce kuruluşu arasında Türkiye’den en iyi dereceyi Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi - EDAM elde etti ve 4. oldu. Listenin başında Lübnan’da yer alan Carnegie Middle East Center, 2. sırada Mısır’dan Al-Ahram Center for Political and Strategic Studies, 3. sırada ise Brookings-Doha Center yeraldı. EDAM, MENA bölgesinin yanı sıra diğer dünya sıralamalarında da yer aldı. ABD’den Center for Strategic and International Studies (CSIS) bulunduğu dünyanın en iyi savunma ve ulusal güvenlik enstitüleri arasında 15. sırada yer aldı. ABD ve İngiltere’de yerleşik büyük bütçeli savunma enstitüleri haricinde EDAM, İsveç’te bulunan SIPRI ve AB savunma ajansı EUISS’den sonra dünyada 3. sırada yer alıyor.
Dünyadaki düşünce kuruluşlarının %30.05’i ABD ve Kanada’da bulunuyor. %27.53’ü AB ve Rusya’da. %16.71’i Çin, Japonya, Kore ve diğer Asya ülkelerinde. Güney Amerika’da %10.18, Kuzey Afrika, Arap ve Fars bölgesinde %7.87, Diğer Afrika ülkeleri %7.06, %0.59’u Avustralya ve Endonezya’da.. Bu yapılar dünyanın neresinde olursa olsun, %95 oranında ABD ve AB’nin, doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol, himaye ve yönlendirmesi altında. Diğerleri ile de bir şekilde, istisnalar dışında dirsek teması vardır. Yakın çevre ya da içlerinde değişik düzeyde, sürekli ya da sponten etki ajanlarına sahiptirler.
Türkiye’nin de içinde bulunduğu MENA bölgesindeki bu tür kuruluşlar arasında Carnegie Middle East Center (Lübnan) birinci, 2. Sırada Mısır’dan Al-Ahram Center for Political and Strategic Studies (ACPSS) var. 3. Sırada Brookings Doha Center (Katar) 4. Sırada Institute for National Security Studies (INSS) (İsrail) 5. Sırada Al Jazeera Centre for Studies (AJCS) (Katar) 6. Sırada Center for Strategic Studies (CSS) (Ürdün). Türkiye, Lübnan, Mısır, Katar, İsrail, Katar ve Ürdün’den sonra ancak 7. Sırada yer alabiliyor: Turkish Economic and Social Studies Foundation (TESEV) 8. sıradaki Begin-Sadat Center for Strategic Studies (İsrail)’den sonra 9. ve10. sırada yine Türkiye var: Center for Economics and Foreign Policy Studies (EDAM) (Türkiye) 10. Association for Liberal Thinking (ALT) (Turkey) ,19. European Stability Initiative (ESI) (Türkiye), 37. International Strategic Research Organization (USAK) (Türkiye), 60, 61, 67 sıralarda da Türkiye var: Center for Turkey’s Economic and Strategic Studies (Turkiye) 61. Economic Policy Research Foundation of Turkey (Türkiye), 67. Istanbul Policy Center (Türkiye). Türkiye’de ilk 75’e giren kuruluşların nerede ise tamamı, doğrudan ya da dolaylı olarak batılı kuruluşlarla içiçe ya da onların devamı niteğinde, eklemlenmiş kuruluşlar..
Bu kuruluşları genel olarak istihbarat örgütlerini besleyen beyaz casuslardır. İtibar ve etki ajanlarıdır. Bu kuruluşların Siyaset, Bürokrasi, Diplomasi, Askeriye ve Güvenlik uzmanları, istihbarat elemanları, Üniversite, Media, Sanat, STK ve iş dünyası, kamuoyu araştırma şirketleri ile yakın ve sıcak bir temas içinde bulunduklarını unutmayın.
MENA’da ilk 75 kuruluş içinde Türkiye’den 9. kuruluş varken Mısır ve İsrail’den 10 kuruluş var. Fas’tan 6, Tunus’tan 5, Lübnan, Filistin, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Ürdün’den 4’er, Katar ve Irak’tan 3’er, Suudi Arabistan’dan 2, İran, Yemen, Umman’dan 12’şer düşünce kuruluşu var.. Kuşkusuz düşünce kuruluşlarının sayısından çok büyüklüğü, etkisi önemli ama, Nüfus, coğrafi büyüklük ve ekonomik zenginlik gibi verilerle birlikte düşünüldüğünde Tunus’tan 5 düşünce kuruluşu çok fazla.
Binlerce düşünce kuruluşu, yüzbinlerce, uzmanı ile ve milyarlarca dolar bütçeleri ile görünmeyen bir güce sahipler.. Yine döneriz bu konuya inşallah. Selâm ve dua ile.