İSTANBUL

Türkiye'de son günlerde ekonomik ve sosyal alanda toplumun moralini yükselten gelişmeler, piyasaların da son 1,5 yılın en hızlı rallisini yapmasını sağladı.

Yurt genelinde terör olayları ve seçim süreciyle ilgili karamsarlığın, ekim ayında ekonomik ve sosyal alanda birbiri ardına gelen pozitif haberlerle yerini iyimserliğe bıraktığı görülüyor. Pozitif gelişmeler, yurt içi ve yabancı yatırımcıların Türkiye'nin geleceğine ilişkin ümitlerinin artmasına neden olurken, uzun zamandır piyasaların üzerindeki kara bulutların da dağılmaya başlamasını ve borsanın dolar bazında son bir buçuk yılın en hızlı aylık yükselişi gerçekleştirmesini sağladı.

Dünyanın en büyük havalimanı olacak "İstanbul Yeni Havalimanı" ile ilgili gelişmeler, neredeyse donma noktasına gelen Türkiye'nin AB ile katılım müzakerelerinin tekrar ısınması, AB'nin sığınmacı krizi nedeniyle Türkiye'ye ekonomik destek sağlama ve vize muafiyeti konusuna olumlu bakılması yurt içi piyasalara para girişinin hızlanmasını sağlayan en önemli etkenler olarak dikkati çekiyor.

Ekim ayı, sosyal olarak da moralleri düzelten gelişmelerin peş peşe geldiği bir dönem oldu. Bu dönem içinde bilim dalında ilk kez bir Türk, Nobel Ödülü'ne layık görülürken, futbolda A Milli takımın grup maçlarının son dakikalarına kadar bir gidip bir gelen Euro 2016 finallerine katılma biletini kapması sevinçle karşılandı.

Sosyal ve ekonomik olarak oluşan pozitif havanın direkt yansıdığı piyasalarda, yurt dışında ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırım sürecini öteleyeceği ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) parasal genişlemeyi sürdüreceği beklentilerinin de eklenmesiyle ekim ayında döviz kurlarında yüzde 5'e yaklaşan düşüşler görülürken, BIST 100 endeksi de yatırımcısına dolar bazında yüzde 12'nin üzerinde kazandırdı.

Bu süreçte TL varlıklara yabancı ilgisinin son bir yılın aksine hızlı bir şekilde arttığı açıklanan verilerle de görülürken, yerli yatırımcılar arasında da uzun zaman sonra ilk kez döviz kurlarında düşüşün devam edebileceği, borsanın yükselişinin sürdürülebilir olabileceği konuşulmaya başlandı.

Eylül ayında neredeyse yüzde 12’ye kadar çıkan 2 yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi ise Türkiye’ye ilişkin iyimserliğin artmasından bulduğu destekle yaklaşık 200 baz puan gerileyerek tek haneli rakamları gördü.

"Dev proje"nin ilk etabı için finansman anlaşması imzalandı

İstanbul’a yapılacak olan "Yeni Havalimanı"nın ilk etap yatırımına yönelik 4,5 milyar avroluk finansman paketine imzalar atıldı. "İstanbul Yeni Havalimanı"nın 90 milyon yolcu kapasiteli birinci etap yatırımlarının finansmanı için Cengiz-Mapa-Limak-Kolin-Kalyon Ortak Girişim Grubu’nca kurulan İGA ile Ziraat Bankası, Halkbank, VakıfBank, DenizBank, Garanti Bankası ve Finansbank arasında 16 yıl vadeli toplam 4,5 milyar avroluk kredi anlaşması gerçekleştirildi.

Yatırım ve kira bedeli dahil toplam 32,3 milyar avroya ulaşan projenin ilk etap finansmanının Türk bankaları tarafından sağlanması, gerek bankacılık sektörüne gerekse sisteme olan güveni öne çıkardı. Kamu, özel sektör ve bankacılık sektörünün bu proje ile dünyada da örnek gösterilecek bir iş birliğini hayata geçirdikleri kaydediliyor.

Merkel’in ziyareti, ekonomik destek ve katılım müzakereleri ile ilgili beklentileri artırdı

Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki temasların son dönemde sığınmacı krizi nedeniyle artması ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in Türkiye ziyaretinin ardından, AB’ye katılım müzakerelerinde yeni fasılların açılması ile AB ülkelerinin külfet paylaşımı konusunda adım atacakları beklentilerini gündeme getirdi.

Merkel'in Türkiye'deki temaslarının ardından külfet paylaşımı konusunda Türkiye'nin taleplerinin haklı bulunduğu bildirilirken, taze para olarak ilk etapta 3 milyar avroluk bir destekten bahsedildiği kaydedildi. Başbakan Ahmet Davutoğlu da konuyla ilgili olarak miktarı fikse etmeye gerek görülmediğini, ihtiyacın daha da artabileceğini söyleyerek “İhtiyaca göre yıllık bazda bunların değerlendirmeleri yapılır” dedi.

Ayrıca geri kabul anlaşmasının vize muafiyetine bağlandığını aktaran Davutoğlu, şu anda Avrupa tarafında kendi çizgilerine gelindiğini belirtti.

Uzun bir aradan sonra AB ile yeni fasılların açılması gündeme geldi

Vize muafiyeti ve ekonomik desteğin yanı sıra son iki yıldır ilerlemeyen AB katılım müzakerelerinde yeni fasılların açılması da gündeme geldi. Türkiye 6 faslı açmaya hazır olduğunu AB'ye iletirken, Merkel’in, Davutoğlu ile ortak basın toplantısında, 17. fasıl olan ekonomik ve parasal politikaların açılmasını desteklediğini ifade etmesi bu konudaki beklentileri de artırdı.

Türkiye’nin, 2005 yılında başlayan katılım müzakereleri sürecinde son olarak Kasım 2013'te bölgesel politikalar ve yapısal araçların koordinasyonu faslı müzakerelere açılmıştı. Çıkarılan siyasi engeller nedeniyle bugüne kadar müzakerelere konu 33 fasıldan 14'ü açılırken sadece bir tanesi kapatılabilmişti.

Türkiye 7. Haberleşme uydusu Türksat 4B’yi uzaya gönderdi

Türkiye'nin uzaya gönderdiği 7. haberleşme uydusu Türksat 4B, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden başarıyla fırlatıldı. Türk mühendislerin de üretimine katıldığı Türksat 4B uydusu "50 derece doğu" boylamındaki yörüngesine yerleşerek, ticari faaliyetlerine başlayacak. Uydunun kontrolü, Gölbaşı Uydu Yer İstasyonu'na devredilecek ve buradan gönderilecek komutlarla işlemleri gerçekleştirecek.

Aralık ayında ticari faaliyetlerine başlaması planlanan 4B uydusunun operasyonel manevra ömrünün 30 yıldan fazla olması planlanıyor. Türkiye’nin haberleşme ile ilgili maliyetlerini azaltması ve veri kalitesini yükseltmesi bakımından önem verilen Türksat 4B uydusu, ülkenin bu alandaki adımlarını devam ettirme kararlılığını da ortaya koydu.

"Asrın Projesi" açıldı

'Asrın Projesi' olarak ifade edilen 'KKTC Su Temin Projesi'nin açılışı gerçekleştirildi. KKTC'nin 50 yıllık su ihtiyacını karşılayacak proje ile 75 milyon metreküp su, Akdeniz'e döşenen boru hattı vasıtasıyla Girne yakınlarında inşa edilen Geçitköy Barajı'na aktarılacak.

"KKTC İçmesuyu Temini Projesi"nde Türkiye tarafı 24 kilometre, deniz geçişi 80 kilometre 151 metre, KKTC tarafı ise 3 kilometre uzunluğa sahip. Hat,deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte ve askıda geçerken, bin 600 milimetre çapında, yüksek yoğunluklu polietilen boru hattından oluşuyor. Dünyada ilk defa uygulanan askılı boru sistemiyle Alaköprü Barajı'ndan alınan su, ilk kez 24 Eylül'de KKTC'de tarafında inşa edilen Geçitköy Barajı'na iletilmişti. 

Yerli otomobilin prototipleri tanıtıldı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, yerli otomobilin prototipinin kamuflajlı görüntüsünü AA Editör Masası'nda kamuoyuyla paylaştı. 2016'da her türlü mevsim, iklim ve arazi şartında denenecek 30-40 araç üretme hedefi ile çalışıldığını ifade eden Işık, 2019 sonuna kadar da Türkiye'de seri üretimi başlamayı hedeflediklerini kaydetti.

Yerli otomobilin AR-GE tarafını TÜBİTAK üstlenirken, seri üretim için özel sektörden bir babayiğitin devreye girmesi planlanıyor. Yerli otomobil prototiplerinin tanıtılmasının ardından projenin, ayakları yere basan ve akılcı bir şekilde yürütüldüğüne ilişkin yorumlar ağırlık kazanırken, yerli otomobile motor üretim teklifinde bulunan şirketlerin hisseleri de hızlı bir şekilde yükselişe geçerek yatırımcıları sevindirdi.

İlk kez bir Türk bilim adamı Nobel'i kazandı

Nobel Kimya Ödülü'nün bu yılki sahiplerinden biri Türk bilim adamı Aziz Sancar oldu. İsveç'teki Nobel Komitesi, Kimya Ödülü'nün İsveçli Thomas Lindahl, Amerikalı Paul Modrich ve Türk Aziz Sancar arasında paylaştırıldığını açıkladı. Bilim adamı olarak Nobel ödülünü kazanan ilk Türk olan Sancar, ailesine, ana vatanı Türkiye'ye ve çalışmalarını sürdürdüğü ABD'ye müteşekkir olduğunu belirterek, “Ülkem adına gurur duyuyorum" ifadesini kullandı.

Milli takım gruplardaki son maç mucizesi ile Euro 2016’ya katılmayı hak etti

A Milli Futbol Takımımız, 2016 Avrupa Şampiyonası Elemeleri A Grubu'nda, son maçta İzlanda'yı 1-0 yenerek "en iyi üçüncü" kontenjanından Fransa'daki finallere direkt katılma hakkını elde etti. A Milli Takım, aldığı galibiyetle grupta puanını 18'e yükseltirken, Kazakistan'ın da deplasmanda Letonya'yı 1-0 yenmesiyle "en iyi üçüncü" oldu.

Maç 0-0 devam ederken Kazakistan’ın gol attığı haberi ile finallerin kapılarına kadar geldiğini gören futbolcu ve taraftarlar, Selçuk İnan'ın attığı frikik golü ve  sonrasında hakemin bitiş düdüğüne kadarki süre ve devamında Letonya-Kazakistan maçının bittiği haberi unutulmaz anlar arasında yer aldı. Bazı futbolcu ve vatandaşlar sevinç gözyaşlarına boğulurken, yurt genelinde kutlamalar gerçekleştirildi.

Yabancı yatırımcı alımları güçlendi

Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası’nın faiz artırım sürecine ne zaman başlayacağına ilişkin endişeler devam etse de açıklanan makro ekonomik verilerin faizlerin artırımını öteleyeceği ya da yavaşlatacağı iyimserliğine neden olması, Türkiye’ye yabancı ilgisinde  artışa neden oldu. Diğer gelişmiş ve gelişen ülke piyasalarından pozitif ayrışan Borsa İstanbul’a yabancı yatırımcı girişi son iki haftada 600 milyon dolara yaklaştı. 5 Ekim haftasında 419 milyon dolar ile haftalık bazda son bir yılın en yüksek tutarlı alımını yapan yabancılar, 12 Ekim haftasında da alımlarına devam etti ve 164 milyon dolarlık net alım gerçekleştirdi.

Cari açık verisi ümit verdi

14 Ekim’de açıklanan ağustos ayı cari işlemler açığı verisi 163 milyon dolarla 2009 Ekim ayından bu yana en düşük seviyesine, oniki aylık cari açık ise 43 milyar dolarla yaklaşık son 5 yılın en düşük düzeyine indi.

Kredi derecelendirme kuruluşları tarafından sıklıkla dile getirilen yüksek cari işlem açığı ve finansmanına yönelik risklerin, düşüş eğilimindeki rakamlarla hafiflediği belirtiliyor. Alınan tedbirler ve düşen petrol fiyatları nedeniyle hem dış ticaret hem de özel sektör borçlanma vadesinin uzaması dikkati çekiyor. Özel sektörün yurt dışı borçlanmasında ağustos sonu itibarıyla kısa vadeli borçların payı yaklaşık bir aylık sürede yüzde 22,3'ten yüzde 14,5'e geriledi, uzun vadeli borçların payı da yüzde 77,7'den yüzde 85,5'e yükseldi.

Kutluğ Ataman’ın filmi Roma’da ödül kazandı

Ünlü yönetmen Kutluğ Ataman'ın "28 Şubat" sürecini anlatacağı yeni filmi "Hilal, Feza ve Diğer Gezegenler" Roma Film Festivali'nde ödül kazandı. Ataman'ın yazdığı ve yöneteceği yeni filmi "Eurimages Özel Ödülü"ne layık görüldü.

Ünlü yönetmen ödülü alırken yaptığı konuşmada, "Ödül sayesinde, bu çok önemli hikayenin anlatılmasına bir adım daha yaklaşmış olduk. 28 Şubat'ta mağdur olmuş bütün Türkiyeliler adına, Avrupalı dostlarımıza teşekkür ederim" ifadelerini kullandı.Film daha önce de Avrupa'nın önemli festivallerinden "Saraybosna Film Festivali"nde ise ARTE ödülünü kazanmıştı.