Abdurrahman Dilipak
‘Merhaba, ben kapitalizm’
“Son zamanların en güzel yazısı bence” notu ile göndermiş Demir İnal aşağıda okuyacağınız yazıyı. Columbia Üniversitesinin Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz’in kitabından alıntılanmış aşağıdaki satırlar. Tercüme kimin, kaynak doğru mu bilmiyorum, ama mesajlar önemli..
2. dünya savaşında faşizm yıkıldı diye yazar tarih kitapları, soğuk savaşla da komünizm bitti deniyor. ‘Sıra Kapitalizmde’ derken Batıda faşizmin yeniden yükselişine tanık oluyoruz. Batı için ‘tarihin sonu’. O ‘Cici demokrasileri’ bir illüzyondu. Kızılderililerin kanları, kara derililerin gözyaşları ve sarı ırkın çalınan alın terleri üzerinde yükselen uygarlıkları artık çöküyor. Yüzyıl savaşları, 1.,2., adına soğuk savaş dedikleri 3. Dünya savaşının ardından belki de yeni bir dünya savaşının eşiğindeyiz. Geriatri hasta/engellileri, obezleri ile dünya yeni bir felaketi yaşıyor. Batıda intihar eden insan sayısı, doğu da savaş ve terörden ölenden daha fazla. Batının ölüm sebebi olarak kayda geçen geriatrikleri ve obezleri, Afrika’nın ölüm sebebi açlık olanlardan daha fazla.
Düşünsenize 5 kişilik bir ailede, biri alkolik ya da uyuşturucu kullanıyor, biri homoseksüel ya da lezbiyen, biri psikolojik destek almadan kendini yönetemiyor, biri en az bir kere intihara teşebbüs etmiş, biri engelli. Geriye kim kaldı. Aile dağılmış. Kızılderili reis Seatle’nin laneti beyaz adamı yakalamış gibi.
Stiglitz’in yazdıklarına bakalım şimdi: “Merhaba... Ben Kapitalizm! Küçük kızlarınızı Barbie Bebeklerle büyüttüm, bugün sizden estetik operasyon için para istiyorlar diye neden şaşırıyorsunuz! Çıkarlarım uğruna kocaman bir moda endüstrisi yarattım!
İstediğimi de elde ettim, 17 yaşındaki kızların çoğu dış görünüşlerinden rahatsız.
Ben Kapitalizmim! Bir kadının bir moda dergisini 15 dakika karıştırması kendi vücudunu beğenmemesine yetiyor! Ben Kapitalizmim ve bakış açınızı öyle bir değiştirdim ki, hırsız bir CEO’nun hayat hikayesi sizin için ‘azim ve başarı hikayesi’ olabiliyor.
Ben Kapitalizmim ve ortalama bir insanın günde 5.5 saat TV izlediği, kitap okumadığı, tiyatro ve sinemaya çok az gittiği bir toplumda alaşağı edilmek gibi bir kaygım yok! Ben Kapitalizmim ve Steve Jobs tabii ki çok önemli biriydi, ancak %1’inizin ihtiyacı olan makineleri 3. Dünya Ülkelerinde, ucuz işçilerle üretmekte çok başarılıydı.. Elbette bütün kapitalistler birer ‘aziz’ gibi konuşacaklar, tıpkı Bill Gates gibi, 150 milyon dolarlık 66.000 m2 bir evde yaşayan bir aziz! Ben Kapitalizmim ve benim yüzümden ortalık miras kavgaları yüzünden kanlı bıçaklı olmuş akrabalarla dolu. Her yıl 20 milyon çocuk açlıktan ölürken siz bir koşu bandının üstünde fazla yağlarınızı eritmek için ter döküyorsunuz!
Ben Kapitalizmim ve benim yüzümden dünyada 600 milyon obez ve 1.4 milyar aç insan var! Ben Kapitalizmim ve Starbucks için kahve üreten bir çiftçinin oradan bir bardak kahve satın alabilmesi için 3 gün çalışması gerek! Ben Kapitalizmim ve Uzakdoğu’da 6-12 yaş arası kızlar $200 gibi komik bir paralarla seks kölesi olarak satılıyorlar.
Ben Kapitalizmim ve ‘serbest piyasa ekonomisi’ dünyanın en büyük yalanı. Ben Kapitalizmim ve Amerikalıların % 24’ü eğer milyarder olmaları için bütün ailelerini reddetmeleri gerekecekse, bunu yapabileceklerini söylüyor. Ben Kapitalizmim ve kadınlara sesleniyorum! Lütfen birer obje haline geldiğinizi aklınıza getirmeden Victoria’s Secret’a koşun. Victoria’s Secret ülkelerine Türkiye de eklendi, avuç içi kadar çamaşıra $80 verince çok mutlu olacağınızı garanti ediyorum! Ben Kapitalizmim ve 15 yaşındaki bir çocuğun iPad alabilmek için böbreğini sattığını duyunca zevkten dört köşe oldum! Ben Kapitalizmim ve Madonna’nın sadece Londra’da 8 evi var, ortalama 600 evsize barınak olabilecek büyüklükte.
Ben Kapitalizmim ve Tayland’da Disney fabrikası için çalışan bir çocuğun Disneyland’e girecek parayı çıkarması için 55 gün çalışması gerek. Afrika kıtası dünyanın altın rezervlerinin % 90’ını elinde bulundurmasına rağmen, dünyada sadece 4 tane Afrikalı milyarder var. Ben Kapitalizmim ve Afrika kıtasından her sene $8.5 milyar değerinde pırlanta çıkıyor, kıtanın açlık sorununu çözmeye yetecek miktar... Ben Kapitalizmim ve siz pırlantalara bayılırsınız, Hindistan’da 1 milyon kişi günde 1.2 dolar kazanarak o pırlantaları üretiyorlar. Dünyayı sarışın kadınların güzel olduğuna inandırdım, bu yüzden Asya kıtasında 300 milyon kadın düzenli olarak beyazlatıcı sabun kullanıyor.
Ben Kapitalizmim ve sizin hayatlarına özendiğiniz Hollywood yıldızlarının % 64’ü kokain bağımlısı. Ben Kapitalizmim ve yılda 20 milyon çocuk açlıktan ölürken siz aynı tişörtü haftada iki kez giymeye utanıyorsunuz. Ben Kapitalizmim ve siz hangi tanrıdan bahsediyorsunuz, artık farkına varın, taptığınız tek tanrı benim! Ben Kapitalizmim ve siz hangi tanrıdan bahsediyorsunuz, Müslümanlar 5 yıldızlı Kâbe manzaralı otellerinde, ‘ibadet’ ederlerken?
Ben Kapitalizmim ve siz hangi tanrıdan bahsediyorsunuz, bütün dünya Hıristiyan bayramı Noel’i sırf alışveriş yapıp eğlenmek için ‘kutlarken’? ABD’de 7 milyon evsiz insanın olduğundan kimsenin haberi yok çünkü TV’de gördüğünüz Amerikalıların hepsi havuzlu villalarda yaşıyorlar. Ben Kapitalizmim ve yine başardım! Bütün kadınları dolapları tıka basa dolu olduğu halde giyecek hiçbir şeyleri olmadığına inandırdım.
Dünya nüfusunun % 50’si dünya kaynaklarının ve zenginliklerinin % 1’ine sahip. Dünya nüfusunun % 1’i dünya kaynaklarının ve zenginliklerinin % 50’sine sahip. Ben Kapitalizmim ve bankacılar benim evlatlarım. Amerikalıların % 85’i eğer ekonomik durumlarını iyileştirebilecekse faşist bir hükümeti seçebileceklerini söylüyor. İşte bu kapitalin gücü!
Sizi özgür bırakmayan, fikirlerinize sansür vuran, en sonunda polis kurşunuyla öldüren bir devleti kendi elinizle kurmanız ne tuhaf? Sizin ağzınızı burnunuzu kırıp hapse tıkmaları için bir devlet kuracak parayı, kendi vergilerinizle sağlamanız ne kadar tuhaf? ‘Amy Winehouse’ gibi bağımlılara acırken, hepinizin birer bağımlı olduğunu unutmanız ne kadar komik!”
Gerçek bunlardan ibaret değil. Kapitalizmin kurbanı sadece biz değiliz, batılılar da kurban. Batı zengin, ama batıda herkes zengin değil. ABD’de 48 milyon sokakta yatan, ayda 100 doların altında geçinen insan var. Batının zenginliği sadece 62 patronun banka hesaplarında kendini gösteriyor..
Ve bizler, alemlere rahmet olarak gönderilen bir peygamberin ümmetiyiz. Aç insanların ekmeğe ihtiyacından daha çoktur belki beyni ve yüreği aç insanların sevgiye, merhamete ihtiyaçları. Cehennemin ateşi Esed’in ateşinden daha yakıcıdır. Gözü görmeyenlerden daha kördür, kalbi kör olanlar. İman ekmekten daha değerlidir. Ekmek yoksa iman edecek kimse de kalmayabilir meydanlar da bu da aynı gerçeğin bir başka bölümü. Ruh ve bedeni ayağa kaldıracak, hakikatin ve gerçeğin bilgisi donatılmış, merhameti gazabından sevgisi nefretinden büyük bir nesil istiyoruz.. ‘La ilahe’ dedikten sonra, ‘İllallah’ diyecek bir nesil. Batılı yıkarken yerine Hakikati ikame edecek bir nesil. Selâm ve dua ile..