Küresel borsalar bütçe krizi ile sarsıldı. Avrupa'da endeksler İtalya endişeleriyle haftayı sert düşüşle tamamladı. ABD'de hükümetin kapanması son anda Trump, tasarıyı onaylamasıyla önlendi. ABD'de Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi Eylül'de nihai 100.1 değerini aldı, bu 6 ayın en yüksek seviyesi oldu. Wall Street yatay kapandı. Risk iştahı azaldı, dolar güçlendi, altın zayıf kaldı. Baker Hughes sondaj kuyu sayısı geçen hafta 866'dan 863'e düşünce brent petrol 83 dolara dayandı. Şimdi ayrıntılara ve yeni haftanın beklentilerine bakalım.
ABD HÜKÜMETİ KURTULDU - ABD Başkanı Donald Trump, federal hükümetin geçici olarak faaliyetlerine ara vermesini önleyecek 854 milyar dolarlık bütçe tasarısını Cumartesi sabahı onayladı.ABD'nin Savunma, Sağlık, Çalışma ve Eğitim Bakanlıklarına, 1 Ekim'de başlayacak yeni mali yılı boyunca finansman sağlayacak tasarı yasalaştı. Federal hükümet kapsamındaki diğer bakanlık ve kuruluşlara ise 7 Aralık 2018'e kadar harcama yetkisi veren bütçe, Temsilciler Meclisinden iki gün önce, Senatodan ise geçen hafta geçmişti. ABD Başkanı Trump, Meksika sınırına örülmeye başlayan duvar için finansman içermediği için eleştirdiği bütçe tasarısını onaylaması, hükümetin kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesinde geçici olarak kapanmasını engelledi. Amerikan yasalarına göre 1 Ekim tarihinde başlayan mali yıl, bir sonraki sene 30 Eylül'de sona eriyor.
AVRUPA'DA İTALYA KRİZİ - İtalya varlıkları, hükümetin gelecek yıla ilişkin piyasa beklentilerinin üzerinde bir bütçe üzerinde anlaşmaları sonrasında satış baskısıyla karşı karşıya kaldı. İtalya bankacılık hisseleri %7.4 düştü, bazı hisselerde işlemler alt fiyat limitinde durduruldu. 10 yıl vadeli tahvil faizleri %3.25 e tırmandı. Peki italya'da ne oldu? İtalya hükümeti Popülist koalisyon hükümeti kamu harcamalarında büyük bir artışa gitme konusunda anlaşmaya vardı. Buna göre gelecek yıl için bütçe açığı hedefi yüzde 2.4 e yükseldi. Oysa hedef %1.6 olarak açıklanmıştı. Avrupa birliğinin bütçe açığı limiti %3.. Yani Piyasa beklentilerinin üzerinde anlaşılan bütçe açığı hedefi, İtalya hükümetini hem piyasa hem de AB ile karşı karşıya getirdi.İngiltere'nin 2.çeyrek (yıllıklandırılmış) büyüme oranı ve Cari İşlemler Dengesi ise beklentilerden kötüydü. çekirdek TÜFE ise tahminlerin altındaydı.
DOLAR DEVRE DIŞI KALDI - İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, İran ile genel ticareti kolaylaştırmak için özel ödeme kanallarını da içeren mekanizmayla ilgili yaptığı açıklamada, Avrupa'daki 7 merkez bankasının bunu kabul ettiğini söyledi Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'nin geçtiğimiz hafta katıldığı toplantıda İran ile doğalgaz dahil genel ticareti kolaylaştırmak için özel ödeme kanallarını da içeren yeni bir mekanizma kurulması konusunda anlaşma sağlandığı açıklanmıştı. İran Dışişleri Bakanı Zarif, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'nin kendisine "bu kanalın sadece AB ülkeleri için olmayacağını, İran ile ticaret yapan diğer ülke ve firmalar için de kullanılacağını" söylediğini aktardı. Zarif'e göre İran'la çalışan tüm taraflar bu kanal üzerinden para transferi gerçekleştirebilecek. Dolar ile çalışan şirketler için çok yararlı olacak. Mekanizma euro ile çalışacak ABD'nin bankacılık sektörü dayatması ortadan kalkacak.
DIŞ TİCARET AÇIĞI DARALDI - Yurtiçinde 2009 Mart datasından bu yana en düşük dış ticaret açığının verilmesinde Ağustos ayında ihracatın bir önceki aya göre yüzde 2.2 oranında artış gösterip, buna karşın ithalatın ise yüzde 8 oranında daralması etkiliydi. 2. Çeyreğe ait Dış Borç İstatistikleri de açıklanırken; brüt borç stokunun 466,7 Milyar Dolar'dan 457 Milyar Dolar'a, net borç stokunun ise 303,2 Milyar Dolar'dan 300,43 Milyar Dolar'a gerilediği görüldü. Rakamlar düzeliyor, ama bunun bedelini küçülerek ödüyoruz. Kurlardaki aşırı yükseliş ithal malları pahalı hale getirdi. Ayrıca ülkede zam furyasının başlaması satışları engelliyor. Özetle cari açık daralıyor, ama hayat pahalanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Almanya'da yaptığı temaslar da takip edilirken; Merkel ile yaptığı görüşme sonrasında ekonomik ve jeopolitik konularda iki ülke arasında iş birliği yapılmasına karar verildi. Ancak FETÖ konusunda uzlaşma sağlanamadı. Almanya FETÖ'yü hala terör örgütü olarak görmüyor, daha fazla kanıt istiyor. Bu konuda maalesef ilerleme sağlanamadı. Türkiye Interpole'e FETÖ'yü terör örgütü olarak kabul ettiremeyince hem ABD hem de Avrupa ülkeleri bu örgüte mensup olanları mülteci olarak kabul ediyor ve kendileri iade etmiyor.
BİST 100 BİNİ AŞACAK MI? - Borsa İstanbul Türkiye'nin ABD ve Almanya ile yaşanan olumlu gelişmelerin desteğiyle haftayı 100 bin direncinin hemen altında tamamladı. işlem hacmi 10.1 milyar lira oldu. Avrupa borsalarındaki sert değer kaybı yükselişi frenledi. Teknik açıdan endeks 100.000 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda 102.500 direncinin gündeme gelecek. 98 bin ana destek oldu. Kırılırsa trend değişir. Borsada bankacılık sektörü %1.13, tekstil %2.73, turizm %1.00 prim yaptı. Buna karşılık yiyecek içecek %1.76, metaller %1.67, sanayi %1.10, kimya %1.00 değer kaybetti. Bu hafta bankalarda düzeltme bekliyorum.
VERİ TRAFİĞİ YOĞUNLAŞIYOR - Bu hafta hem yurtiçinde hem de yurtdışında çok önemli veriler açıklanacak. Önce Türkiye'den başlayalım. Pazartesi günü eylül imalat endeksi, Çarşamba günü eylül enflasyon rakamları açıklanacak. TÜFE'de aylık %3.60'lık artış bekleniyor. ÜFE ağustos'ta yıllık %32.13'e yükselmişti.. Çin hafta boyunca milli gün dolayısıyla tatil. Japonya'da haftanın ilk günü Tankan endeksi belli olacak. Euro bölgesinde eylül imalat endeksi (53.3); ağustos ÜFE (0.2 / 3.8); ağustos perakende satışlar (0.2 / 1.6) izlenecek. ABD'de eylül imalat endeksi (60.3); eylül özel sektör istihdamı (185 bin), ağustos fabrika siparişleri (2.1), eylül tarım dışı istihdam (185 bin), ortalama saatlik ücretler, işsizlik rakamları var. Ayrıca Salı akşamı FED başkanı Powell ile FED üyelerinin haftaboyunca yapacakları konuşmalar piyasaları hareketlendirecek.
EURO'DAKİ KAYIPLAR NEDEN ARTTI? - Tam bir kaosa dönen İtalya bütçe görüşmelerinde yetkililer her ne kadar önümüzdeki yıla ilişkin bütçe tasarısı konusunda anlaşmaya varsa da piyasa beklentilerinin üzerinde bir bütçe açığı ve Avrupa Birliği tarafından bu tasarıya ilişkin gelen eleştiriler İtalya tahvil piyasasında sert yükselişlere neden olurken Euro varlıkları üzerinde de satış baskısı oluşturdu. Dolar tarafında ise gerek FED kararları gerekse toplantı sonrası olumlu gelen veriler ile birlikte yaşanan toparlanmaların yanı sıra özellikle Brexit ve İtalya bütçe tasarısı gibi küresel belirsizlikler pariteyi düşürdü. ABD'de Michigan üniversitesi güven endeksindeki yükseliş ve bütçe krizinin aşılması doları 1.16 sente indirdi. Yeni haftada 1.1550 – 1.1590 aralığına inilebilir. 1.17 sent aşılmadan yükseliş hareketi başlamayacak.
FAİZ YÜKSELDİ, REZERV AZALDI - İki kötü gelişme var. Birincisi Türk bankacılık sektöründe 1 aylık mevduat faizi ile ticari kredi maliyetleri arasındaki fark son dönemde hiç olmadığı kadar yükseldi. bankacılık sektöründe mevduata verilen en yüksek faiz yüzde 30'lara ulaşırken ticari kredi faizi yüzde 40'lar civarında. Ortalamalara bakıldığında ise 1 ay vadeli mevduatta yüzde 20'ler, ticari kredilerde yüzde 33 seviyeleri uygulanıyor. Mevduat ve kredi faizi arasındaki fark en son 2008'de bu kadar açılmıştı. İkincisi merkez bankasının döviz varlıkları eriyor. resmi rezervler ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 11,8 azalarak 88,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde alt kalemler itibarıyla, döviz varlıkları Temmuz ayına kıyasla yüzde 10,4 düşüşle 68,9 milyar dolara, altın cinsinden rezerv varlıkları da yüzde 17,2 azalarak 18,4 milyar dolara indi.
TL'DEKİ İYİMSERLİK AZALIYOR MU? - Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Almanya'da; Cumhurbaşkanı Stenmeier ve Başbakan Merkel ile yaptığı görüşmelerde ise başta Suriye konusu olmak üzere iş birliği mesajları dikkat çekerken, Erdoğan: Türkiye ekonomisinin sağlam olduğunu ve spekülatif atakların etkilerinin sınırlı kaldığını söyledi. Genel anlamda kura bakıldığında, ABD ve Almanya ile yaşanan siyasi uyuşmazlıkların çözümüne yönelik yapılan açıklamalara dair iyimserliğin; yurt içi tarafta kötü gelen ekonomik veriler ve Dolar Endeksi'ndeki yükselişe rağmen fiyatlamalarda TL lehine etkisi görülmekte. Papaz Brunson'un 12 ekim'de serbest bırakılma ihtimali Türk Lirasının pozitif ayrışmasında önemli rol oynuyor. gelişen ülke paralarının dolar karşısında zayıflaması doları 5.96'dan 6.04 TL'ye çıkardı. Yeni haftada bu tablo değişmezse yani dolar 6 TL'nin altında inmezse 6.05 – 6.10 TL aralığında kalacak görünüyor. Euro 7.01 – 7.05 bandında hareket edecek. Gelecek hafta Cuma günü düğüm çözülecek. Papaz serbest kalırsa dolar 5.70 TL'ye düşecek. Serbest kalmazsa 6.30 TL'ye tırmanacak.
ALTINDA SINIRLI ARTIŞ - Dünya Ticaret Örgütü yaptığı açıklamada, 2018 ve 2019 için dünya mal ticareti tahminlerinde aşağı yönlü revizyonlar yaptığını kaydedilerek Nisan ayında uyardığı aşağı yönlü risklerden bazıları şimdi gerçekleştiği belirtildi. Dünya Ticaret Örgütü'nün dünya ticaret tahminleri bu yıl yüzde 3.9 oranında büyüyerek Nisan ayında tahmin ettiği yüzde 4.4'ten az olacak. Gelecek yıl yüzde 3.7 olan ticaret büyümesi bekleniyor. Bunun dışında ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, ABD ekonomisinin önümüzdeki iki yıl içinde büyük bir resesyon ihtimaliyle karşılaşmayacağını ve FED'in faizleri kademli olarak artırmaya devam etmeyi tasarladığını söyledi. 10 yıllık ABD hazine bonolarında faizler 3.06'ya indi. Çin yuan'ı 6.88'den 6.86'ya döndü. Altının onsu 1182'den 1191 dolara çıktı... Dolar endeksi hala 94.80 ile yüksek seviyesini koruyor. Teknik olarak altın 1205 dolar üzerinde kapanış gerçekleştiremezse yeniden 1180 – 1190 dolar aralığına dönecek. Kapalıçarşı'da 24 ayar külçenin gramı, bu hafta 232 – 237 lira aralığında dalgalanabilir. Altında pozisyon açabilirsiniz.
Herkese iyi tatiller diliyorum..
