BUENOS AİRES 

Yıllardır çatışan İsrail ve Filistin'in yollarını, Arjantin'de bir sokak köşesi birleştiriyor.

Buenos Aires’in Villa Crespo bölgesindeki İsrail Devleti Caddesi ve Filistin Devleti Sokağı'nın kesiştiği köşe, bu özelliğiyle dünyada tek olma vasfını elinde bulunduruyor.

Latin Amerika'da en fazla Yahudi nüfusuna sahip ülke konumundaki Arjantin'de, Filistin ve İsrail isimlerinin kesişmesi uzun uğraşılar sonucu gerçekleşti. Filistin'in Arjantin'deki ilk büyükelçisi Süheyl Akil, kişisel internet sitesindeki hatıralarında Filistin Sokağı'nın hikayesine de yer verdi.

Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) 1989'da Arjantin temsilcisi olarak göreve başlayan Akil, dönemin Filistin lideri Yaser Arafat'ın yönlendirmesiyle 1990'da Buenos Aires'te Filistin İrtibat Bürosu'nu açtı. O dönemde Akil, Filistin isminin Buenos Aires'te 1960'tan bu yana İsrail Devleti adıyla kullanılan caddeyi kesen bir sokağa verilebileceğini düşündü. 

Akil, düşüncesini Arafat ve Buenos Aires şehir yönetimiyle paylaştı. Arafat da Süheyl Akil'in Filistin adının Arjantin'de bir sokağa verilmesi önerisine sıcak baktı. Ancak Akil'in Filistin adının verilmesi için İsrail Devleti Caddesi’nden geçen bir sokağı istemesi hem Arafat hem de Buenos Aires şehir parlamentosundaki temsilcileri şaşırttı.

Bu süreçte Buenos Aires yönetiminden yetkililer, Filistin adını taşıyacak sokak önerilerini her ilettiklerinde, Akil'in "İsrail Devleti Caddesi’ni kesiyor mu?" sorusuna muhatap oldu. Diğer önerilerinin de kabul görmeyeceğini anlayan yetkililer, sonunda "Elimizde Filistin adını verebileceğimiz İsrail Devleti Caddesi’ni kesen bir sokak var" bilgisini Akil'e iletti.

İsrail ile Filistin'in yolları kesişti

Böylece Eylül 1995'te Buenos Aires'teki Rawson Sokağı'nın adı Filistin Sokağı olarak değişti ve dünyada ilk kez Filistin ve İsrail adlarını taşıyan yollar kesişmiş oldu. Filistin Sokağı ve İsrail Devleti Caddesi’nin kesişmesi, o dönemde ve özellikle 1993’ten itibaren iki ülke arasında başlayan Oslo barış süreci sonrasında çok daha anlamlı görüldü.

Filistin ve İsrail'in adlarının Arjantin'de kesişmesi fikriyle "birlikte var olabilme" mesajını dünyaya iletmek için çaba sarf eden Akil, 1996'da Filistin'in Buenos Aires Büyükelçisi sıfatıyla Arjantin ve Filistin arasındaki diplomatik ilişkileri resmi olarak inşa etmeye başladı.

Bu süreçte yine Akil'in girişimiyle 2002'nin Ağustos ayında İnsan Hakları için Yahudi Hareketi ve Filistin'in Buenos Aires Büyükelçiliğinden temsilciler, sokakların kesiştiği köşede barış için bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. Burada okunan bildiride, dünyada tek olma özelliği bulunan bu köşenin, birlikte yaşam için sembolik değer taşıdığı vurgulandı ve günün anısı için de sokağa bir plaka yerleştirildi.

Arjantin, Filistin'i devlet olarak tanıyınca sokağın adı yine değişti

Arjantin'de Cristina Fernandez de Kirchner yönetimi 2010'da Filistin’i özgür ve bağımsız bir devlet olarak tanıdı. Kirchner adına konuşan Arjantin Dışişleri Bakanı Hector Timerman, ülkesinin 1967 sınırlarına dayanan Filistin Devleti’ni resmi olarak tanıdığını açıklarken Filistin ile İsrail arasındaki anlaşmazlığın barışçıl şekilde çözülmesi umudunu taşıdıklarını vurguladı.

Bu tarihten itibaren Filistin'in Buenos Aires Büyükelçiliği, sokağın isminin Filistin Devleti olarak değiştirilmesi için temaslara başladı. Buenos Aires şehir yönetimi de 5 Aralık 2013'te Filistin Sokağı'nın isminin Filistin Devleti Sokağı olarak değiştirilmesini kararlaştırdı. 

İsim değişikliğinin ardından, 28 Kasım 2014'te Filistin'in o dönemki Buenos Aires Büyükelçisi Velid Muakkat, Buenos Aires şehir meclisi ve çeşitli ülkelerden diplomatik temsilcilerin katıldığı törenle Filistin Devleti Sokağı'nın açılışı yeniden yapıldı.

Tabelalar üzerinden verilen destek ve tepki mesajları

Birçok kez İsrail Devleti Caddesi yazılı tabelanın üzeri kapatılarak "Terör Devleti" ibaresi yapıştırıldı. Ancak tepkiler yalnızca İsrail Devleti Caddesi tabelasına yönelik değildi. Filistin Devleti Sokağı’nı kesen sokaklara yerleştirilen tabelalarda da hala görünür olan bazı tepki ve destek mesajları göze çarpıyor.

Buenos Aires yönetimi tarafından yalnızca Corrientes ve İsrail Devleti caddeleri köşelerinde yeni Filistin Devleti Sokağı tabelası kullanılırken diğer köşelerde eski Filistin Sokağı tabelası bulunuyor.

Bazı köşelerde Filistin Sokağı tabelasının hemen altına sprey boyayla yazılmış "Özgür Filistin" ya da "Yaşa Filistin" sloganları dikkat çekiyor. 

 Yine bazı tabelalarda Filistin Sokağı'nın eski adı olan "Eski Rawson" ibaresinin üzerine de sprey boyayla "Özgür" yazılmış. Bir diğer sokakta ise "Filistin" kelimesinin üzeri siyah boyayla kapatılmış ve yalnızca "Eski Rawson" ibaresi bırakılmış. Bu durum da barış temalı değişimden herkesin memnun olmadığını gösteriyor.

"Sürece iyi niyetlerle başlandı"

Filistin Sokağı isminin Filistin Devleti Sokağı olarak değiştirilmesi sürecinde rol alan Buenos Aires Şehir Parlamentosu Milletvekili Pablo Ferreyra, AA muhabirine yaptığı açıklamada, değişimin sembolik şekilde barış ve iki halkın eşitlenmesi amacını taşıdığını ifade ederek kesişimdeki Filistin Sokağı'nın isminin Filistin Devleti Sokağı'na çevrilmesiyle aradaki ayrımın da giderilmeye çalışıldığını belirtti.

Ferreyra, değişim sürecindeki zorluklardan bahsederken "Garip bir durum var ki o da şu: bu benim projem değil. Bu değişim daha önce parlamentoda oylanmıştı ancak hiçbir parlamenter sokağın yeni adıyla açılması için düzenlenen törende öne çıkmak istemedi. Bu nedenle projeyi biz üstlendik. Sürece iyi niyetlerle başlandı ancak Buenos Aires'teki Yahudi toplumu ve Arjantin Yahudi Derneği gibi kuruluşlarca çok güçlü bir lobi süreci başlatıldı" dedi.

Filistin'in Buenos Aires Büyükelçisi Hüsnü Abdülvahid ise Buenos Aires'te Filistin adında bir sokağın bulunmasından mutluluk duyduklarını söyledi. Abdülvahid, "Sanıyorum artık bugün İsrail denildiği zaman insanların aklına doğrudan Filistin geliyor. Çünkü İsrail, Filistin'in yıkıntıları üzerine inşa edildi. Filistin denilince de akla gelen Filistin halkının yaşadığı trajedi ve çektiği acılar geliyor. Bunun müsebbibi de Filistin topraklarındaki İsrail politikalarıdır. Bu anlamda İsrail ve Filistin’in iki isim olarak kesişmesi de şaşırtıcı değil" değerlendirmesini yaptı.

AA