Küresel borsalar haftayı sert düşüşle tamamladı. Amerika’da istihdam rakamlarının güçlü gelmesi ile işsizlik oranının düşmesi sonucu FED’in faiz oranlarını yükseltmeye devam edecek olması çok olumsuz algılandı. Wall Street’te teknoloji endeksi Nasdaq %3.8’ geriledi.
Almanya’da sanayi üretimi ve perakende satışların büyük düşüş göstermesi ile Avrupa Birliği ülkeleri, enerji fiyatının düşürülmesine yönelik tedbirler kapsamında doğalgaza tavan fiyat uygulamasında anlaşamaması endekslerin ekside kapanmasına yolaçtı.
Dolardaki kazanımlar arttı, 10 yılllık tahvil getirileri 3.88’e çıktı, altın kritik desteğin altına indi. OPEC’in Kasım ayından itibaren günlük üretimi 2 milyon varil azaltacak olması brent petrolü 98 dolara çıkardı. Suudi Arabistan Biden’ın üretim arttır talebini reddetti. Yeni haftada piyasaları kritik veriler bekliyor.
MISSISSIPPI NEHRİ KURUDU, TİCARET DURDU
Büyük kuraklık Almanya’nın ren nehrini olduğu gibi ABD’nin Mississiphi nehrini de vurdu. Su seviyesindeki büyük düşüş ülkenin tedarik zincirinde büyük aksamalara yolaçıyor. Mahsuller taşınamıyor, kanal trafiği kapanmış durumda. Geçen hafta 8 mavna karaya oturdu.
Cuma günü itibariyle Sahil Güvenlik, biri Memphis yakınlarında, diğeri ise Vicksburg, Mississippi'nin hemen kuzeyinde, trafiğin durdurulduğu nehrin iki kesiminden geçmek için kuyrukta bekleyen 144 gemi ve 2.253 mavna olduğunu bildirdi. Şimdi kısıtlı ve tek taraflı olarak trafiğe açma çalışmaları yapılıyor.
Mavnalar bir kez daha hareket etmeye başladığında bile, suda çok derine inmemek için normalden %20 daha az yük taşımak zorunda kalacaklar.
BİST TÜM ZAMANLARIN ZİRVESİNDE
Borsa İstanbul sermaye piyasası kurulunun aldığı önlemlerin spekülatif hareketleri ortadan kaldırmasıyla rahatladı. Endeks haftayı 3567 puanla tüm zamanların zirvesinde tamamladı. İşlem hacmi 65.5 milyar lira oldu.
Bankacılık endeksi 0.41 geriledi. Ancak buna karşılık sigorta 2.41, tekstli 2.34 primle ilk sırada yer aldı.
Çimento, kimya, iletişim, enerji ve gayrimenkulde yoğunlaşma yaşandı. ABD'de iş gücü piyasasının Fed'in agresif faiz artışlarına dirençli kaldığını gösteren istihdam rakamları faiz artırımları için daha fazla alan kaldığını gösterdi.
Çemtaş ve Hektaş tavan fiyatına yükselerek en çok kazandıran hisseler olurken Ege Endüstri %8 bandında değer artışıyla bu iki hisseyi takip etti.
Tofaş İpek Doğal Enerji ve Kervan Gıda kapanışa doğru BIST 100’de en çok düşüş gören hisselerin başında yer aldı. Borsa İstanbul genelinde Konya Çimento Kron Telekomünikasyon tavan fiyat gören hisseler arasındaydı.
Yeni haftada yurtiçinde Ağustos işsizlik oranı, cari hesap, sanayi üretimi var. yıllık %4 artması bekleniyor. Euro bölgesinde sanayi üretimi, ağustos ticaret dengesi, izlenecek.
FED tutanakları ile ABD’de Eylül enflasyon rakamları ile perakende satışlar en kritik veriler arasında. 3340 puan destek, 3620 puan direnç konumuna yükseldi.
ABD’DE İSTİHDAM NASIL GÜÇLENDİ?
ABD'de tarım dışı istihdam Eylül'de 263 bin arttı, işsizlik oranı yüzde 3,7'den 3,5'e geriledi. ABD'de tarım dışı istihdam Eylül'de güçlü ancak daha ılımlı artışını sürdürdü. İşsizlik oranı da gerileyerek istihdam piyasasının sıkı kalmaya devam ettiğini gösterdi. Ortalama saatlik kazançlar aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 5 ile tahminlere paralel arttı.,
Fed'in Kasım toplantısı öncesi açıklanan son istihdam verisindeki artış karşısında bankanın Kasım toplantısında 4. kez 75 baz puan faiz artırmasına kesin gözle bakılıyor.. Yani haftada açıklanacak enflasyon verisi de Fed'in kararında etkili olacak.
Fed Başkanı Jerome Powell geçen ay büyümede yavaşlama ve istihdam piyasasında yumuşamanın 'acı verici' olduğunu ancak enflasyonu düşürmenin 'acısız bir yolu olmadığını' belirtmişti. New York Fed Başkanı John Williams faizlerin zaman içinde yüzde 4,5 civarına yaklaşması gerektiğini, ancak zamanlaması ve hızının ekonominin performansına bağlı olacağını söyledi.
Fed yetkilileri 40 yılın zirvesindeki enflasyonu düşürmek için faiz oranlarında 1980'lerden beri en hızlı artışı gerçekleştiriyor. Bu gelişme üzerine parite haftayı 0.9736 sente inerek tamamladı. Yeni haftada ABD enflasyonu yıllık (8.1)’lik tahminin altında kalırsa 0.96 desteği kırılacak.
HAZİNE’NİN KASASINA 2.5 MİLYAR DOLAR
Döviz cephesinde oynaklık kayboldu. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati Kur Korumalı hesap uygulamasının 1 yıl daha devam edeceğini açıkladı. Hazine 6 Ekim’de uluslararası sermaye piyasalarına 2,5 milyar dolarlık sukuk (kira sertifikası) sattığını açıkladı. 3 yıl ve 1 ay vadeli Sukuk’un getiri oranı yıllık 9.75 oldu. 2.5 milyar dolar 13 Ekim’de hesaplara geçecek.
Gelen talebin %57’sinin Ortadoğu kökenli olması dikkat çekti. Bu kira sertifikası ihracıyla birlikte 2022 yılında uluslararası sermaye piyasalarından toplam 7,5 milyar ABD Doları tutarında finansman sağlanmış oldu. Yaz aylarında enerji ödeme takviminin rahatlamasıyla kamu iktisadi teşekküllerinin döviz ihtiyacı azaldığı için Merkez Bankası KİT’lere satış yapmadı. Yılın ilk 6 ayında y18 milyar dolar satılmıştı. Bu hafta gün içi işlemlerde 18,58 yakınında yatay seyir izleyen kur, gece kapanış ve ertesi gün işlem açılış saatlerinde hızlı ataklar gösteriyor.
Bu hafta içinde Asya seansında sırasıyla 18,65, 18,68, 18,73 denemeleri yapan kur, gün içinde 18,57 – 18,59 aralığında oldukça dar bantta fiyatlanıyor. Dolar haftayı 18.54, Euro 17.98 TL ile tamamladı. Merkez Bankasının rezervlerinin 107 milyar dolara gerilemesine ve politika faizinin yılsonunda tek haneye inecek olmasına rağmen TL’nin güçlü kalması fon girişi ile birlikte yüksek ihracat potansiyelinin devam etmesinden kaynaklanıyor.
ALTIN NEDEN DÜŞÜŞE GEÇTİ?
ABD’de tarım dışı istihdam tahminleri aştı, faiz artışlarının devam edeceği kesinlik kazandı, altından kaçış hızlandı. 1720 dolar desteğinde tutunamayan ons haftayı 1694 dolara inerek tamamladı.
Tarım dışı istihdam raporu, ABD ekonomisinin Eylül ayında 250.000 olan beklentilerin üzerinde 263.000 istihdam eklediğini ve Federal Rezerv'in taahhüt ettiği agresif yürüyüş ivmesini sürdürmesi için alan açtığını gösterdi.
Altın, ABD'den gelen şahin açıklamalarla hafta sonuna doğru baskıyla karşılaşmadan önce, zayıf ABD PMI verilerinin başlangıçta Fed'in sıkılaşma hızını azaltabileceği beklentileriyle onsu yukarı çekmesiyle hafta boyunca hızlı hareket etti.
FED bölge başkanlarının şahin açıklamaları yükseliş umutlarını söndürdü. Dolar endeksi 112.79’a, 10 yıllık tahvil getirileri 3.88’e çıktı. Yeni haftada ABD’de yıllık TÜFE tahminlerin gerisinde kalırsa yüksek faizin enflasyonu aşağı çektiği tezi güçlenecek. Bu durumda ons 1680 ardından 1655 dolara dönebilir. Gram altın haftayı 1010 lirayla tamamladı. Fiyatın kademeli olarak 980 liraya dönme ihtimali var.
