Necmettin BATIREL
Yetti gari!
ABD ve Çin, karşılıklı misilleme tehditlerinin ardından, dış ticaret konusunda müzakereleri tekrar başlatma konuna açık olduklarını işaret etmeleri ve Çin'in Amerika'nın 200 milyar dolarlık ek gümrük vergisine karşı misillemede bulunma kararı almaması küresel borsaları rahatlattı. Endeksler şirket kazançlarına bağlı olarak haftayı artıda tamamladı. Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi Temmuz'da ticaret savaşı endişelerinin artmasıyla 97'le son 6 ayın en düşük seviyesine inince dolar kazançlarının bir kısmını geri verdi. Altın düşük seviyesini korudu. Bu hafta Çin'de pazartesi günü ikinci çeyrek büyüme, haziran sanayi üretimi, perakende satışlar var. Türkiye'de mayıs sanayi üretimi merkez bankası beklenti anketi izlenecek. Euro bölgesinde haziran TÜFE belli olacak. ABD'de haziran perakende satışlar, kapasite kullanım oranı, sanayi üretimi açıklanacak. FED Başkanı Powell'in önce Temsilciler Meclisi ardından senatoda yapacağı yarıyıl sunum konuşması piyasaları yakından ilgilendiren gelişmeler arasında.
ÇİN'DE DIŞ TİCARET İYİLEŞİYOR - Çin'den gelen Haziran ayı Ticaret Dengesinde son 6 ayın en iyi gerçekleşmesi görüldü. Bir süredir ABD ile sorun yaşayan Çin'in Ticaret Dengesi'nin önceki aylara göre daha da iyiye gidiyor olması, henüz ticaret savaşlarının ülke ekonomisi etkilerinin görülmediği şeklinde anlaşılabilir. ABD'de ise gelen datalardan Haziran ayı İthalat Fiyat Endeksi beklenti üzerinde gerçekleşme gösterirken, İhracat Fiyat Endeksi öngörülerin hayli altında kaldı. Diğer yandan ticaret savaşları gibi önemli haber akışlarını takip ediyoruz. ABD cephesinde FED Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları gelmişti. Powell: Enflasyonun yüzde 2'ye çıkmasına rağmen, bunun FED'in tam olarak hedefe ulaştığını göstermediğini söylerken, ticaret tarifelerinin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulunmuştu. Powell'ın, böyle bir durum halinde; faiz artırım hızının yavaşlatılabileceği ya da faizlerin düşürülebileceğini belirtmesi ise kritikti.
ABD – AB PAZARLIĞI BAŞLIYOR - NATO Zirvesi'nde Çin, İran ve AB 'ye gözdağı vererek ABD'nin şartlarını yerine getirmeleri halinde uzlaşı sağlanabileceğini söyleyen ABD Başkanı Donald Trump'ın son hedefinde ise İngiltere Başbakanı Theresa May vardı. Trump yaptığı açıklamada: May'in Brexit'i mahvettiğini ve şuan ki durumda iki ülke arasında imtiyazlı bir ticaret yapılamayacağını söylerken, Theresa May'in yerine Boris Johnson'u Başbakan olarak görmek istemesi ilginçti. Trump, akabinde yaptığı açıklamalarda ise: İngiltere ile çok güçlü ilişkileri olduğunu söyleyerek gönül almaya çalıştı. AB tarafında da ticaret müzakereleri öncelikli gündem maddesi konumunda. Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire: AB'nin, ABD ile gümrük birliği uygulamasını sürdürmekte kararlı olduğunu söylerken, Trump'ın Avrupa'yı bölemeyeceğini belirtti. Almanya Ekonomi Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise: Uluslararası ticaretteki sorunlar "Demokles'in Kılıcı"na benzetildi. Trump bu hafta AB ile ticaret görüşmelerine başlayacaklarını açıkladı
FED FAİZİ KADEMELİ ARTTIRACAK - ABD Merkez Bankası Kongre'ye sunduğu raporda, kademeli faiz artışlarına devam edileceğinin sinyalini verdi. Fed, ABD Kongresi için yılda iki kez hazırladığı Para Politikası Raporu'nun Temmuz 2018 sayısını yayımladı. Fed Başkanı Jerome Powell'ın haftaya Kongre'de yapacağı sunumlar öncesinde Kongre'nin ilgili komitelerine sunulan raporda, ülke ekonomisine ilişkin olumlu değerlendirmeler öne çıktı. Yılın ilk yarısında gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 2 artığı bilgisine yer verilen rapora göre, yatırımlar ve güven ortamı kısmen vergi indirimlerinin etkisiyle güçlendi. İş gücü piyasasının da güçlenmeye devam ettiği vurgulanan raporda, yılın ilk yarısında aylık ortalama istihdam artışının 215 bine yükseldiği bildirildi. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemi için 180 binle sınırlı kalmıştı. Raporda, ayrıca, işsizliğin iş gücüne katılım oranının artmasına rağmen yüzde 4 civarında seyrettiğine işaret edildi. Ülkede tüketici enflasyonunun son dönemde enerji fiyatlarındaki artışla yüzde 2'nin üzerine çıktığı belirtilen raporda, "Fed yetkilileri, enflasyonun 2018 yılında artmasını bekliyordu. Bu beklenti, şu ana kadar doğru çıkmışa benziyor." ifadeleri yer aldı. Nitekim politika faizinde FED kademeli artış beklediği görüşünde. FED toplantısı 31 Temmuz 1 ağustos tarihlerinde gerçekleşecek
TÜRKİYE'YE İKİ ÖNEMLİ GÖREV - Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ülke yeni bir döneme girdi. Türkiye, 1 Kasım 2018 itibarıyla IMF nezdinde yeniden "İcra Direktörlüğü" görevini üstlenecek.. Fon nezdinde bir dönem sadece borçlarıyla gündeme gelen Türkiye, artık en yüksek oy gücüne sahip 20. ülke konumunda bulunurken, ülkenin IMF'de kotası artış gösterdi Türkiye'nin kota payı, 26 Ocak 2016 itibarıyla "14. Genel Kota Gözden Geçirmesi"nin yürürlüğe girmesiyle 0,61'den 0,98'e yükseldi. Diğer taraftan, Türkiye'nin Dünya Bankası nezdindeki temsil ve katılımının iyileştirilmesi amacıyla, 2008 yılında başlatılan reform çalışmaları kapsamında sermaye artırımı gerçekleştirildi. Böylece ülkenin oy gücü yüzde 0,53'ten yüzde 1,09'a yükseldi. Türkiye, 10 Ekim 2014'te imzalanan Ülke Grubu Anlaşması ile Dünya Bankası nezdinde 2014-2016 döneminde "İcra Direktörü Vekili" görevini üstlenirken, 2020-2024 yıllarında "İcra Direktörlüğü"nü yerine getirecek. Böylelikle Türkiye, IMF'nin ardından Dünya Bankası İcra Direktörleri Kurulunda da ilk defa yer almış olacak. İşte bu kadar büyük başarı elde etmiş ülkenin kredi notu düşürülüyor
FİTCH, YİNE FİTCHLİĞİNİ YAPTI - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Türkiye'nin kredi notunu BB+'dan BB'ye düşürdü, görünümü ise "durağan"dan "negatif"e çevirdi. Fitch böylece Moody's ile arasındaki 1 derecelik farkı kapattı. Moody's Türkiye'yi yatırım yapılabilir ülke notunun iki kademe altında tutuyor. Fitch bugüne kadar 1 kademe alttaydı, şimdi o da aynı seviyeye çıktı. Fitch de merkez bankasının bağımsızlığını öne sürerek not indirdi. Ama Türk ekonomisiyle ilgili olumlu değerlendirme yaptı. Fitch diyor ki; Türkiye'de kamu borcunun düşük olması notlamada güçlü bir taraf ve mali perfomanstaki bozulmaya rağmen, borçluluk oranının aynı kalmasını bekliyoruz. Açıklamada ayrıca, Türkiye'nin büyük dış finansman ihtiyacının ülkeyi şoklara karşı hassas bıraktığına dikkat çekildi.
DÜNYA ÜLKELERİ BORCA BOĞULDU - Bakın aynı Fitch borç batağında yüzen İspanya'nın kredi notunu teyit ettiğini duyurdu. İspanya'nın notu "A-" seviyesinde, görünümünün "durağan. İspanya ekonomisinde güçlü iyileşme varmış. Makro ekonomik dengesizlikleri azalıyormuş, finansal sektörde toparlanma yaşanıyormuş. İspanya'nın özel sektör hariç sadece kamu borcu, 271 milyar dolar. Borçların büyük çoğunluğu, bizim 2000 krizinde olduğu gibi, dahildeki bankalardan alınmış. İspanyol bankaları, paralarını bir an önce dışarıda yatırıp, kendilerini devletin elinden kurtarmak istiyorlar. Uluslararası finansal danışmanlık şirketi McKinsey, 47 gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeyi borçlarına göre sıraladı. McKinsey tarafından yapılan sıralama, gayri safi yurtiçi hasıla oranına göre derlendi. İlk 3 sırada Japonya %400, İrlanda %390, Singapur %382 var. İspanya %317 ile sekizinci sırada.. Türkiye ise %104 ile 38 nci sırada yeralıyor. Yani borçluluk oranımız son derece düşük. Ama buna rağmen Fitch notumuzu düşürdü
BİST'TE YABANCI ÇIKTI AMA - Borsa istanbul'da bankacılık hisseleri olmak üzere sanayi hisselerine de satış gelmeye başladı. BİST'te ağırlığı yüksek olan Tüpraş ve Erdemir hissesine gelen satışları endeksin dengesini sarstı BİST'te yabancıların payı yüzde 62.35'e geriledi. Bu da piyasada sert fiyat hareketlerinin yaşanmasını kolaylaştırıyor. Merill Lynch'in özellikle bankacılık hisselerine satışta bulunması BİST'teki teknik göstergeleri bozdu. Kredi kuruluşu Fitch'in Cuma akşamı not indiriminde bulunması piyasada olumsuz algılanmaya yol açacak mı? Belki 88 bin puana inebiliriz. Endekste taban oluştu. 87 bin 500 ana destek oldu. 90 bin 500 ara direnç haline geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da dün enflasyonla mücadele edileceğini ve tek haneye çekileceğini söyledi. Ancak piyasalar artık söz değil somut kararların hayata geçmesini bekliyor.
GÜVEN AZALDI, DOLAR ZAYIFLADI - FED başkanı Jerome Powell, ekonominin çok iyi bir durumda olduğunu vurgulayarak Başkan Trump'ın politikalarının 3 yıl daha ülke ekonomisini destekleyeceğini belirtti. Ayrıca Powell'ın, ticaret savaşlarının artış göstermesi durumunda büyümenin yavaşlayacağını ve böyle bir durumda FED politikalarında değişiklik yapılabileceğini belirtmesi dikkat çekiciydi. Almanya tahvil getirilerinde yaşanan geri çekilmeler Euro tarafında baskı oluşturdu. Ancak ABD'de Michigan üniversitesi tüketici güven endeksindeki düşüş doları zayıflattı. 1.1612 sente inen parite haftayı 11685 sentle tamamladı. Bu hafta Powell'ın sunumu ve kritik ABD verileri yönü belirleyecek. Başkan Trump'ın AB ile yapacağı ticaret pazarlığındaki gerginlik dolara değer kaybettirecek. 1.1650 desteği üzerinde kalındığı sürece 1.1710 ve 1.1730 sent dirençleri gündemde kalacak.
TL, 24 TEMMUZ'A ODAKLANDI - Yurt içi tarafta bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan önderliğinde kurulan yeni kabinenin ilk toplantısı takip edildi. Toplantı sonrası Hazine ve Maliye Bakanı yazılı açıklama yaptı, enflasyonla mücadele birinci önceliğimiz dedi. Fitch geceyarısı not indiriminde bulundu. Bu gelişme haftasonunda uluslar arası piyasalar kapalı olduğu için etkili olmadı. Ama pazartesi günü TL'deki kayıplar artabilir, dolar yeniden 4.90 TL'yi aşabilir. Fitch'in kararı yüksek enflasyonla birlikte merkez bankasının 24 temmuz toplantısında alacağı faiz artırım kararının kesinleşmesine yol açacak. Bu yüzden kurlarda aşırı bir değer kaybı olacağını sanmıyorum. Nitekim FED'den de kademeli faiz artış politikasının devam edeceği vurgulandı. Döviz sepeti 5.25 TL ile yüksek. 5 yıllık CDS'ler de 324 ile zirvede. Dolar bugün 4.80 – 4.90 TL aralığında dalgalanacak. Euro 5.63 – 5.70 bandında kalacak görünüyor.
ALTINDA YÖN NEREYİ GÖSTERİYOR? - ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, ABD ekonomisinin Trump yönetiminin gümrük tarifeleri konusunda attığı adımlardan kaynaklı bir sıkıntı yaşamadığını savundu ve "Bir ticaret savaşı içinde olduğumuzu düşünmüyorum, bir ticari anlaşmazlık durumu içindeyiz" dedi. Mnuchin ayrıca, Pekin'in ciddi değişiklikler yapmaya istekli olması halinde ticaret konusunda görüşmelerin yeniden açılabileceğini ancak daha derin ekonomik reformlar konusunda taahhütte bulunmaları gerektiğini söyledi. Öte yandan, Amerika Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell, ticaret tarifelerinin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceğini kaydederken böyle bir durumda faiz artırım hızının yavaşlayabileceği ve faiz oranlarının düşürülebileceği konusunda uyarılarda bulundu. Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker, 2018 yılında iki faiz artırımı daha yapılmasına açık olduğunu, ancak daha ikna olmadığını söyledi. ABD'de enflasyonun yükseleceğine ilişkin beklentiler ile yükselen Hazine tahvili faizlerinin çıkışa geçmesiyle değer kazanan Dolar ile birlikte ons altın tarafında geri çekilmeler görüldü. 10 yıllık ABD hazine bonolarına alım geldi faizler 2.83 düzeyine indi. Ama dolar endeksi 94.44 ile yüksek seviyesini korudu. Ve korku endeksi VIX %12 düzeyine inince altının onsu 1240 dolarda kaldı. Yatırımcı tercihin altın yerine tahvilden yana kullanıyor. 1250 dolar aşılamazsa ons 1235 sonrasında 1230 dolara inecek görüntü taşıyor. Kapalıçarşı'da külçe altının gramı, 194 lirayla kapandı. Haftabaşında dolardaki artışla 195 lirayı görebiliriz. Bu seviyeye ulaşılırsa kar satışına geçmekte yarar var. Merkez Bankasının faiz artışına gideceği kesinlik kazandı. Faiz artarsa dolar düşer, altını da aşağı çeker.