Necmettin BATIREL
Yeni strateji
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. Wall Street, eylül ayında perakende satışların %1.7 artışla son 7 yılın zirvesinde çıkmasıyla rekor tazeledi. Avrupa Merkez Bankası yetkililerinin, tahvil alım programından çıkma zamanı konusunda bölünmeleri endekslerin yatay kapanmasını sağladı. Dolar kayıplarının bir kısmını geri aldı. ABD'de sondaj kuyu sayısındaki azalma üzerine petrol fiyatları yükseldi.
TRUMP'TAN İRAN'A DARBE - Haftanın en önemli gelişmesi İran kararıydı. Beklenen oldu, Başkan Trump, İran ile 2015 yılında yapılan "nükleer anlaşma"yı onaylamayacağını açıkladı. ABD, İran Devrim Muhafızları'nı yaptırım listesine aldı . Beyaz Saray'da ABD yönetiminin İran ile ilgili yeni stratejisini açıklayan Trump, İran'ın "teröre en fazla destek veren" ülkelerden biri olduğunu savundu ve İran ile 2015 yılında yapılan "nükleer anlaşma"yı onaylamadığını söyledi. ABD yasalarına göre Başkan'ın her 90 günde bir Kongre'ye İran'ın nükleer anlaşmaya uyum gösterdiğini teyit etmesi gerekiyor. Ancak Trump, son değerlendirmesinde İran'ın anlaşmaya uyduğunu teyit etmeme kararı aldı. Böylece ABD'nin anlaşmaya taraf olmaya devam edip etmeyeceği ile ilgili karar da Kongre'ye bırakılmış oldu.
ŞİMDİ TOP KONGRE'DE - ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile P5+1 (ABD, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve Almanya) arasında 2015'te imzalanan anlaşmayı desteklemediğini söylemesinin ardından, diğer taraf ülkeler ve İran anlaşmanın arkasında durduklarını belirttiler. Avrupa Birliği de çalışan bir anlaşmayı sonlandırmanın tek bir ülkenin elinde olmadığını açıkladı. Uluslararası gözlemciler İran'ın anlaşmanın gerekliliklerini yerine getirdiğini söylüyor. Trump'a destek sadece İsrail, Suudi Arabistan, Yemen, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirliklerinden geldi.
FED'İN ENDİŞESİ HAKLI ÇIKTI - ABD'de açıklanan Eylül ayı TÜFE'si yüzde 0.6'lık beklenti altında yüzde 0.5 düzeyinde gelirken, yıllık bazda da yüzde 2.3'lük beklenti altında yüzde 2.2'lik gerçekleşme vardı. Oynaklığı yüksek olan gıda ve enerji fiyatlarının dahil edilmediği çekirdek verilerde aylık bazda yüzde 0.1, yıllık bazda ise yüzde 1.7'lik gerçekleşmeler görüldü. Bu verilerin beklentileri ise sırasıyla yüzde 0.2 ve yüzde 1.8 düzeyindeydi. Biliyorsunuz FED'in Çarşamba günü açıklanan son toplantı tutanaklarında üyelerin enflasyon konusundaki çekinceleri öne çıkmıştı. Bu gelişme Aralık'ta faiz artış ihtimalini tehlikeye sokabilir. Chicago Fed Başkanı Charles Evans, Cuma günü, açıklanan enflasyon rakamlarının cesaret verici olmadığını kaydeden Evans, verilerin, Fed'in beklentisinin altında olduğunu ifade etti. Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan, Fed'in bilançosunu daraltmada sabırlı olup, kademeli hareket etmesi gerektiğini söyledi. Fed St. Louis Şubesi Başkanı James Bullard, bankanın bilanço dalaltmasının çok yavaş yapılması gerektiğini savundu.
VİZE KRİZİ AŞILIYOR MU? - ABD'nin konsolosluğundaki çalışan Topuz'un devam eden bir FETÖ soruşturması kapsamında geçen hafta tutuklanmasının neden olduğu krizin ardından ABD, pazar gecesi Türkiye'deki tüm diplomatik misyonlarındaki göçmen olmayan vize hizmetlerini askıya aldığını açıklamıştı. Türkiye de aynı şekilde karşılık vererek ABD'deki misyonlarında ve sınırda ABD vatandaşlarına yönelik vize işlemlerini askıya almıştı. ABD'nin Ankara Büyükelçisi John Bass, Topuz'un avukatıyla görüşemediğini söylerken, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül Topuz'un avukatıyla görüşmesinde engel bulunmadığını ifade etmişti. ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Topuz'un avukatlarıyla görüşmesi vize probleminin kaldırılması için ilk adım olacaktır, denilmişti.
IMF'DEN EKONOMİYE ÖVGÜ - Uluslararası Para Fonu Avrupa Departmanı Direktörü Poul Thomsen, "Türk ekonomisinde bu yıl geçen seneye kıyasla dikkate değer bir hızlanma görüyoruz. Bunda baz etkisinin yanı sıra hükümetin ekonomiyi canlandırmak için uyguladığı genişlemeci politikalar etkili oldu" dedi. IMF, hafta başında yayınlanan Dünya Ekonomik Görünüm raporunda, Türkiye'nin 2017 ve 2018 büyüme beklentilerini sırasıyla yüzde 2,5'ten yüzde 5,1'e ve yüzde 3,3'ten yüzde 3,5'e yükseltmişti.
YATIRIM ARAÇLARI KAZANDIRDI - Borsa, döviz ve altın değer kazanarak, bu hafta da yatırımcısını sevindirdi. BİST ulusal 100 endeksi, haftayı yüzde 2,01'lik kazançla 106.226 puana çıkarak tamamladı.. Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 3,40'lık artışla 152,20 lira, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 3,35'lik primle 1018 liraya yükseldi Serbest piyasada dolar ve euro haftayı kazançla kapattı. Doların satış fiyatı 0,11'lik artışla 3,6310 liraya, euro'nun satış fiyatı da yüzde 1,53'lük kazançla 4,3070 liraya yükseldi.
BİST'TE YUKARI TREND BAŞLADI - Borsa İstanbul' haftayı yükselişle tamamladı. Endeks 293 puanlık artışla 106 bin 226 puana yükseldi. İşlem hacmi 5.1 milyar lira oldu. En büyük artış menkul kıymet yatırım ortaklığında gerçekleşti. Haftabaşında ABD ile vize krizi dolayısıyla 99 bin 210 puana düşen endeks, yabancı yatırımcıların bu seviyeden açtıkları pozisyonlarla kayıplarını hızla kazandı. Bu hafta yurt içinde işsizlik rakamları var. ABD'de sanayi üretimi, işsizlik başvuruları, euro Bölgesi'nde enflasyon, İngiltere'de perakende satışlar başta olmak üzere açıklanacak makro veriler takip edilecek. Türkiye ve ABD arasındaki vize krizi ile İdlib'deki çatışmasızlık bölgesine yönelik gelişmeler piyasaların gündeminde kalacak. Teknik açıdan endekste 107 bin 800 direnç konumunda. 102 bin 500 ana destek oldu. Bu hafta dirençlerin test edilmesini bekliyorum
EURO GÜCÜNÜ KORUYOR - ABD'de açıklanan enflasyon rakamları beklentinin altına kaldı. Ancak perakende satışlar eylül'e çok hızlı arttı. FED üyesi Rosengren ise gelecek yıl enflasyon hedefine ulaşılabileceğini ve uzun süreli düşük faizin yüksek getiri arayışını ateşlemesinden endişeli olduğunu vurguladı. Euro tarafında, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, Banka'nın uyguladığı negatif faiz politikasının banka karlılıklarına zarar vermediğini ve negatif faizin başarılı olduğunu ifade etti. Avrupa Merkez Bankasının varlık alımlarının enflasyon için görünümde sürdürülebilir bir iyileşme görülene kadar devam ettirileceği yönündeki ECB yol haritasını tekrarlayan Draghi, faiz oranlarının varlık alımlarının durdurulmasının üzerinde bir süre geçene kadar cari seviyelerde kalacağını kaydetti. Ama euro dolar paritesi 1.18 sentin altına inmedi, 1.1813 sentle kapandı. 1.1760 sent kırılmazsa, 1.1835 – 1.1870 sent aralığı gündeme gelecek. ABD'de Salı günü belli olacak eylül sanayi üretimi rakamı belirleyici olacak. Kasırgalar dolayısıyla üretimde ciddi düşüş bekleniyor. Tercihiniz euro'dan yana olsun
ALTIN KRİTİK DİRENCİ AŞTI - ABD Başkanı Donald Trump, Obamacare olarak bilinen sağlık sigorta sitemini iptal etmek için düşük gelirli hastaların sağlık sigortası için sigorta şirketlerine yapılan sübvansiyonu kesti. Trump'ın kararıyla Obamacare'de düşük gelirli sigortalıların tıbbi giderleri için ödedikleri katkı payı karşılığında devletin sigorta şirketlerine ödemeyi taahhüt ettiği destek kesilmiş oluyor. Diğer taraftan Chicago, St. Louis ve Dallas FED başkanlarının enflasyon konusunda endişeli ve bilanço daraltma konusunda aceleci olunmaması gerektiği söylemeleri özellikle 2018'deki 3 defa faiz artış beklentisini zayıflattı. Son olarak Trump'ın İran'ın nükleer anlaşma süresini uzatmaması altını hareketlendirdi. 10 yıllık ABD hazine bonolarına (yani güvenli limana) alım geldi faizler 2.34'ten 2.28'e geriledi. Dolar endeksi 93 düzeyine indi. Altın sonunda 1300 dolar direncini aştı, kapanışı 1303 dolarla gerçekleştirdi. Bu seviyenin üzerinde 1310 dolar var. Aşarsa 1315 – 1325 dolar aralığı hedef olacak. Altında yön dolar olarak yukarı görünüyor. Ama TL ile aynı durum geçerli değil. Serbest piyasada dolardaki kayıplar artarsa altını da aşağı çeker. Bu önemli ayrıntıyı dikkate alın.
