Necmettin BATIREL
Yangın vaaar!
Çin ve ABD'nin başlattığı vergi fırtınası ortalığı allak bullak etti. Wall Street'teki kayıplar %3'e ulaştı. Çin sürpriz bir şekilde ticaret gerilimini zirveye çıkaran karar aldı. ABD'den ithal ettiği 75 milyar dolarlık 5078 kalem ürüne 1 Eylül'den itibaren %5 ila %10 arasında ek gümrük vergisi getirdi. Trump bu harekete anında cevap verdi: "250 milyar dolarlık Çin ürününe yüzde 30 oranında vergi uygulamaya başlayacağız. Ayrıca yüzde 10 vergi uygulanan 300 milyar dolar değerindeki Çin ürünü de 1 Eylül itibarıyla yüzde 15 oranında vergilendirilmeye başlanacak" dedi. Yatırımcılar panikledi, hisse senetlerinden çıkıp güvenli limana koştular. Yen, altın güçlendi, tahvil alımı yoğunlaştı. Euro dolar paritesi 1.1067'den 1.1142 sente çıktı. Çin Yuan'ı 7.09 ile tarihinin en düşük seviyesine indi. Bu tablo en çok bütün planları altüst olan FED'i bozguna uğratacak. Agresif faiz indirimi politikası uygulamak zorunda kalacak, bizim de aralarında bulunduğumuz gelişen ülkeler rahat nefes alacak.
TİCARET SAVAŞI ALEVLENDİ - Cuma günü saatler 16.15'i gösterdiğinde Çin'den beklenmedik bir adım geldi. ABD'den ithal ettiği tarım ürünleri, ham petrol, küçük uçaklar ve otomobilleri vergi kapsamına aldı Gümrük vergilerinden bir kısmı 1 Eylül, bir kısmı 15 Aralık'ta devreye girecek. Önemli bir ayrıntı vermek istiyorum. Bu açıklama FED Başkanı Jerome Powell'ın Jackson Hole'deki konuşmasından hemen önce gerçekleşti. Powell ticaret savaşının ekonomiyi karmaşık ve fırtınalı hale soktuğunu belirterek, "büyümeyi sürdürmeye uygun şekilde davranacağız" dedi. Çin'in ithalata yönelik yeni vergilerini, özellikle Almanya ve Çin olmak üzere küresel yavaşlamaya dair daha fazla kanıtı ve artan sert Brexit ihtimalini, Hong Kong'da yükselen tansiyon gibi jeopolitik gelişmeleri not ettiklerini belirtti. Ama asıl bomba Cumartesi sabaha karşı patladı. Başkan Trump, Çin'e misilleme olarak, bu ülkeden ithal edilen ek gümrük vergilerini yüzde 5 artırdıklarını açıkladı.Washington ve Pekin arasındaki ticaret savaşı dünkü gelişmelerle yeniden kızıştı. Çin 75 milyar dolarlık ABD ürününe ek vergi getirmemeliydi" dedi. 1 Ekim'den itibaren 250 milyar dolarlık Çin ürününe getirilecek yüzde 25'lik gümrük vergisini yüzde 30'a yükselttiğini bildirdi. Arada 1 aylık fark var, Çin 1 Eylül'den, ABD 1 Ekim'den itibaren ek vergileri almaya başlayacak. Bu uygulamadan en büyük yarayı ABD ve Çin şirketleri alacak.
DÜNYA KRİZE SÜRÜKLENİYOR - Yeni haftada piyasalar ABD ile Çin arasında gerilimi yükselen ticaret savaşlarına yönelik yapılacak açıklamaları satın alacak. Ama iş şirazesinden çıktı artık. iki ülke arasında derinleşen çıkar kavgaları dünya ülkelerini resesyona sürüklüyor. Veriler tahminlerden kötü geliyor, ileriye dönük öngörüler bozuluyor. ABD-Çin ve Avrupa iş dünyasında büyük huzursuzluk yaşanıyor.. Bu hafta açıklanacak göstergelere bakacak olursak. Türkiye'de pazartesi günü ağustos imalat güveni, kapasite kullanım oranı, Çarşamba Ağustos ekonomik güven endeksi, Perşembe Temmuz dış ticaret açığı izlenecek. 30 Ağustos Cuma günü Zafer Bayramı nedeniyle piyasalar kapalı olacak. Euro bölgesinde Ağustos TÜFE var. Almanya'da ikinci çeyrek büyüme rakamı (-0.1) izlenecek. ABD'de Temmuz dayanıklı mal siparişleri, ikinci çeyrek GSYHİ (yıllık %2.0); Temmuz ayı kişisel gelirler (0.3) ve harcamalar (0.5) belli olacak. Veriler piyasaları etkileyecek. Ama gelecek döneme ait beklentiler daha ciddi oranda fiyatlanacak..
G-7 GÜNDEMİ: ABD-ÇİN GERİLİMİ - Dünyanın en büyük ekonomilerinden yedisini her yıl bir araya getiren G7 zirvesi, Fransa'nın güneybatısındaki Biarritz kasabasında bugün başladı. Pazartesi günü liderlerin düzenleyeceği basın toplantısıyla sona erecek. Ana gündem maddesi ticaret savaşları. Ekonomik eşitsizlik, amazon yangınları da görüşülerek konular arasında. Amerika Birleşik Devletleri Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Kanada bu yıl başta 'ekonomik eşitsizlik' olmak üzere, ticaret savaşları, küresel ısınma, uluslararası güvenlik, İran'ın nükleer enerji programı ve zirve gündemine son dakikada giren Amazon Ormanları'ndaki yangınlar gibi konuları masaya yatıracak.26 Ağustos'a kadar sürecek 45'inci G7 buluşmasında pazar günü öğleden sonra ise "Afrika ile iş birliği" konusu ele alınacakB. toplantının merakla beklenen anlarından birisi de İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile ABD Başkanı Donald Trump'ın bir araya gelmesi olarak değerlendiriliyor. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada Trump'ın İngiltere'nin yeni Başbakanı Boris Johnson ile iki ülke arasındaki "serbest dolaşım" konusunu görüşmek için "çok heyecanlı" olduğu belirtildi. Brezilya'daki Amazon Ormanları'nda yaşanan rekor düzeydeki yangın ilk günün önemli konularından birisi olacak.
SANAYİ SEKTÖRÜNE HÜCUM - Borsa İstanbul ekside başladığı haftayı %1.87 primle artıda tamamladı. 16 Ağustos'ta 95 bin 734 puanla kapanan endeks 97 bin 149 puana çıkarak %1.4 prim yaptı. Banka ve holdingler %3 primle ilk sırada yeraldı. FED Başkanı Powell'ın büyümeyi sürdürmek için uygun davranacağız sözünün faiz indirimlerine devam olarak algılayan yatırımcılar pozisyon açtı. Uluslar arası kredi kuruluşu Fitch'in raporunda, Türk bankalarına yönelik TL cinsinden %10 - %20 kredi büyümesi teşvikinin kısa vadeli tehdit olmadığını açıklaması finans sektörü üzerinde doping etkisi meydana getirdi. Raporda ayrıca Merkez Bankası zorunlu karşılık hareketinin bazı özel bankalarda kredi büyümesinde ılımlı artışı destekleyeceği belirtiliyor. Piyasadaki iyimserliğin güçlenmesinde son dönemde Suriye'de Türk gözlem noktalarına yönelik Suriye tarafından yapılan saldırıları önlemek amacıyla Rusya Devlet Başkanı Putin'le görüşen Cumhurbaşkanının 27 Ağustos Salı günü Moskova'da yüzyüze yapacağı görüşme yapacak olması etkili oldu. Rusya'nın araya girmesiyle saldırıların sona erecek olması yatırımcıları rahatlattı. Ticaret savaşlarının yeni safhaya girmesi yurtdışını olumsuz etkileyecek. Sanayileşmiş 7 ülkenin liderlerinin haftasonunda Fransa'nın Biarritz kasabasındaki buluşmasında ticaret savaşları ana gündem maddesi olacak. Burada piyasaların ateşini söndürmeye yönelik kararlar alınacak. Liderler Trump'ı ikna etmeye çalışacak. Teknik açıdan endekste 96 bin ana destek, 98 bin direnç konumuna yükseldi. Yatırımcılara özellikle finans ve sanayi sektöründe pozisyon almalarını öneriyorum.
TL'DEKİ KAYIPLAR NEDEN AZALDI? - ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell'ın hafta boyunca beklenen Jackson Hole açıklamaları ardından dolar/TL 1.5 ayın zirvesinden sınırlı geriledi. Powell sonrası önümüzdeki ay 25 baz puanlık faiz indirimi beklentisinde bir değişiklik oluşmadı. Ancak Çin'in ABD'ye uygulayacağını açıkladığı vergiden sonra Trump'ın misilleme ile karşılık vermesi faiz indirim ihtimalini %50'ye çıkardığını söyleyebilirim. hem küresel risk iştahı hem de ticaret açısından yaşanan gelişmelere karşı alınabilecek önlemler genişlemeci maliye politikası ya da gevşeme yanlısı para politikası olarak görülüyor. Bu adımlar ise gelişmekte olan ülkeler için pozitif. Uluslar arası kredi kuruluşu Fitch'in kurları olumsuz etkileyen Merkez Bankası zorunlu karşılık uygulamasına yönelik yaptığı olumlu değerlendirme TL'deki kazanımları arttırdı. sistem özel bankaların kredi büyümesini teşvik ediyor ve bankacıların yaptığı hesaplamalara göre sistem önümüzdeki yıl aynı kalması halinde 2020 banka kârlarına %8 artış getirme potansiyeli yaşıyor. Salı günü Moskova'da gerçekleşecek Putin-Erdoğan zirvesinden Suriye'deki saldırıları sona erdirecek karar çıkarsa –ki öyle görünüyor- Sivillerin Türkiye'ye kaçışı duracak, jeopolitik gerilim sona erecek. Yeni haftada doların 5.70 – 5.75, Euro'nun 6.33 – 6.38 TL aralığında kalacağını tahmin ediyorum. Dolar 5.70 TL desteğini kırarsa düşüş hızlanacak.
ALTINDA, "ALTIN" DÖNEM - ABD ile Çin arasında yeni vergilerin açıklanmasıyla birlikte ticaret savaşlarına yönelik tansiyonun yükselmesi hisse senetlerinden kaçışı hızlandırdı. Yatırımcılar güvenli limana sığındı. 1495 dolara düşen ons haftayı 1525 dolarla tamamladı Gerilimin artması halinde onsun önce 1600 ardından 1700 doları göreceği beklentisi oluştu. Başkan Trump'ın Çin'e karşı başlattığı gümrük vergisi fırtınası 1 yıldan beri giderek artan bir dozda devam ediyor. Trump'ın 2020 başkanlık seçimlerine kadar bu konuyu gündemde tutacağı Cumartesi sabaha karşı attığı twitle net bir şekilde belli oldu. Trump'ın ABD'nin her yıl, Çin üzerinden yüz milyarlarca dolar kaybettiğini ve bunun bir sonu olmadığını, önceki ABD yönetimlerinin buna izin verdiğini öne sürmesi, bu gelişmeyi en güçlü seçim malzemesi olarak kullanacağını gösteriyor. Trump dünyayı resesyona sürükleyerek FED'in daha güçlü faiz artırımına zorlamak istiyor. Dolar endeksi olumlu tepkiyi 98.18'den 97.55'e inerek verdi. Özetle dünyada yanan ticaret ateşi sönmeyecek. Avrupa Merkez Bankası'nın 12 Eylül'deki toplantısında çok büyük teşvik planı açıklayacağı faizleri aşağı çekerek yeni tahvil alımına başlayacağı netleşti. Altında altın dönem başlıyor. Kapalıçarşı'da 281 lirayla kapanan gram altın yeni haftada 285 lirayı görebilir. Ons 1600 dolara tırmanırsa 295 lira aşılır. Altıncılar için bundan güzel haber olamaz..
Teşekkür bekliyorum. Herkese iyi hafta sonları..