Necmettin BATIREL
Varlığa hücum
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. Avrupa yatay kapandı. Ama Almanya’da Dax endeksi, Volkswagen'in ortaklarıyla yeni bir araba aküsü şirketine 20 milyar avroluk yatırım yapmayı planladığını açıklamasıyla %1.3 yükseldi. Commerzbank hisseleri yaklaşık %8 arttı. Yatırımcılar, ABD işgücü piyasasının sağlamlığını koruduğunu gösteren en son istihdam raporundan sonra FED’in agresif faiz artırımlarına devam etme ihtimali güçlendi.Wall Street, zayıfladı.geriledi. IMF eski başekonomisti Rogoff, “FED’in ABD ekonomisini resesyona sokmadan enflasyona düşürmesinin imkansız olduğunu söylüyor. Dolar kazançlarını korudu, altın beklemede kaldı. Brent petrol yeniden 107 doları aştı. Bitcoin 21 bin 600 doların üzerine çıktı. Güçlü istihdam verisinden sonra 10 yıllık ABD hazine tahvillerine satış geldi, getiriler 3.10’a yükseldi. Yeni haftada yurtdışı piyasaları yoğun bir gündem bekliyor. Ama yurtiçinde önce Kurban Bayramı, ardından 15 Temmuz ulusal birlik günü dolayısıyla 2 günlük çok kısa bir hafta yaşayacağız.
FİTCH KREDİ NOTUNU NİYE DÜŞÜRDÜ?
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Cuma akşamı yaptığı değerlendirmede Türkiye'nin kredi notunu B+'dan B'ye indirdi, görünümünü ise "negatif" olarak teyit etti. Fitch, aldığı bu karara yükselen enflasyonu ve ekonomiyle ilgili endişeleri gerekçe olarak gösterdi. Fitch'in ekonomiyle ilgili sorun teşkil ettiğini belirttiği konular arasında büyüyen cari açık ve müdahaleci politikalar yer alıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun TL'nin değer kaybına karşı ihracatçı şirketlere kredi almakta getirdiği kısıtlama Fitch tarafından 'öngörülemeyen ve müdahaleci politikalardan' biri olarak tanımlandı..Fitch karar metninde yükselen enflasyon, para birimindeki değer kaybı ve tüketici güvenindeki düşüş yüzünden iç tüketimin azalmasını beklediklerini aktardı.Kurumun bu yıl için öngördüğü yıllık ortalama enflasyon yüzde 71,4.Fitch, aynı gerekçeyle Türkiye'nin kredi notunu Şubat ayında düşürmüştü. 12 Şubat'ta aldığı karar ile Türkiye'nin kredi notunu BB-'den B+'ya indirdiğini, görünümünü ise "negatif" olarak teyit ettiğini açıklamıştı. Çok enteresan, yüksek enflasyon nedeniyle Türkiye’nin kredi notunu düşüren Fitch, 41 yılın zirvesine çıkan ABD TÜFE’sine karşı ülkenin notunu sabit tutuyor. Aynı şekilde Avrupa’da 30 yılın tepesindeki enflasyona tepki vermiyor, ülkelerin kredi notlarını değiştirmiyor. Kredi kuruluşlarının notları günümüzde artık yatırımcılar tarafından dikkate alınmıyor.
BİST’TE POZİTİF AYRIŞMAYA DEVAM MI?
BiST Cuma gününü 2434 puanla artıda tamamladı. Ancak haftalık bazda 11 puanlık kayıp yaşadı. İşlem hacmi yarım olmasına karşı 8.7 milyar lirayla son derece düşük gerçekleşti. Bankacılık 0.43 geriledi, iletişim sektörü 0.83 düştü. Buna karşılık enerji 1.66, turizm1.47, bilgi teknolojileri 1.43 yükseldi. Bu hafta en çok yükselen Eczacıbaşı İlaç, Anadolu Grubu Holding oldu. İlaç fiyatlarına %25 zam gelmesi yeni haftada sağlık sektörünün prim yapması muhtemel. en değerli şirketler, 108 milyar 180 milyon lirayla Enka İnşaat ve Sanayi, 96 milyar 149,34 milyon lirayla Ford Otomotiv Sanayi ve 92 milyar 820 milyon lirayla Ereğli Demir Çelik oldu.Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, cari işlemler açığı, mayısta geçen yılın aynı dönemine kıyasla 3 milyar 151 milyon dolar artışla 6 milyar 468 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı 29 milyar 444 milyon dolara yükseldi. Ama Haziran ayında altın ve enerji ithalatını çıkardığınızda 388 milyon dolar fazla verdi Küresel çapta, ABD ekonomisinin resesyona gireceğine dair fiyatlamalar tüm dengeleri değiştirdi. 4.5 günlük tatil Salı günü sona eriyor. Çarşamba günü piyasalar açılacak. Ama Cuma günü 15 Temmuz dolayısıyla tatil var. ABD’de tarım dışı istihdamın tahminleri aşması kısmi bir iyimserlik meydana getirdi. Yeni haftada Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'ın açıklamaları ve ABD Merkez Bankası'nın yayımlayacağı "Bej Kitap" raporu piyasaların odağında olacak. Euro bölgesinde Temmuz ZEW endeksi, Mayıs sanayi üretimi, ticaret dengesi, var. ABD’de Haziran TÜFE, perakende satışlar, sanayi üretimi, kapasite kullanımı izlenecek. Çin’de ikinci çeyrek GSYHİ, sanayi üretimi, perakende satışların tahminlerin gerisinde kalması bekleniyor Endekste 2390 puan destek, 2450 puan ara direnç konumunda.
EURO’DA 20 YILIN EN BÜYÜK KAYBI
ABD doları endeksi, 107 seviyesinde. dolar karşısında ağırlıklı altı büyük küresel para biriminden oluşan bir sepet zayıflıyor. Dolar bu hafta 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Mesele sadece ABD ekonomisinin daha güçlü olması ya da ABD faiz oranlarının diğer büyük ekonomilerdeki oran artışlarını geride bırakması değil. Daha ziyade, ikincisinin ve Euro bölgesinin bir enerji kriziyle karşı karşıya olduğu ve ülkelerinin ekonomilerini zayıflatan ve bunun sonucunda Euro para birimi üzerinde ABD doları karşısında keskin bir aşağı yönlü fiyat baskısı oluşturan yükselen enflasyon gerçeğinin birleşimi. Yakın vadede Euro'nun ABD doları ile paritenin 1’in altına düşeceği ihtimali yüksek. ABD’de tarım dışı istihdam Haziran’da 372 bin artarak 265 binlik tahmini aştı. İşsizlik oranı %3.6’da kaldı. Fed’in en şahin üyelerinden Christopher Waller ve James Bullard, resesyon endişelerine rağmen enflasyonu kontrol altına almak için bu ay da 75 baz puanlık faiz artışı olabileceğini söyledi. 1.0186 sentle kapanan parite hafta ortasında 1.0152 sente gerilemişti. Paritenin 1.00 sent seviyesini kıracağı tahmin ediliyor.
TL’DEKİ KAYIPLAR NİYE SINIRLANDI?
Döviz cephesinde oynaklık azaldı. Turizm gelirlerindeki büyük artışın cari açığın daralma potasına gireceği beklentisi ile BDDK ve Merkez Bankasının TL’yi özendiren son kararlar kurların gevşmesine yolaçıyor. Dünya para birimleri karşısında zirveye çıkan dolar, bu yüzden TL’ye göre çok sınırlı artış gösteriyor. cari açık Mayıs’ta 6,47 milyar dolar oldu. 12 aylık cari işlemler açığı 29,4 milyar dolara yükseldi. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, 388 milyon dolar fazla verdi. Yani Haziran’da altın ve enerjiye 6.1 milyar dolar ödemişiz. Net hata noksan kaleminde Mayıs’ta 2,9 milyar dolar giriş oldu. Merkez Bankasının beklenti anketinde yılsonu TÜFE 64.59’dan 69.94’e yükseldi 12 ay sonrası ise %40.23 oldu. Dolar kuru 18.89’dan 18.99’a çıktı. Faizler %14’de kaldı. Büyüme beklentisi ise %3.5’tan %3.8’e yükseldi. 17.33 TL ile tavan yapan dolar haftayı 17.17 TL ile tamamladı. Euro 17.53 TL’den işlem gördü. Bayram sonrası yüksek maaş ödemeleri, 35 milyar lirayı bulan bayram alış verişleri dolayısıyla piyasalarda canlılığın devam etmesini bekliyorum. Şirketlerin TL kredisi almak için döviz satışını devam ettirecek olmaları kurlarda gevşeme eğilimini hızlandıracak. Gelir İdaresi Başkanlığının hazırladığı tebliğ taslağına göre, yurt dışındaki taşınmazlar için de Varlık Barışı hükümlerinden yararlanılabilecek. Uygulama kapsamına girmeyen taşınmaz gibi varlıklar 31 Mart 2023'e kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülerek Türkiye'ye getirilebilecek. Varlıkların, en az 1 yıl belirlenen hesaplarda tutulması halinde vergi oranı sıfır olacak. Kurların düşüşünde bu gelişmenin önemli payı olacak.
ALTIN 1700 DOLARA İNECEK Mİ?
Altında tahminleri aşan tarım dışı istihdam rakamları sonrası hareketlenme yaşanmadı. Ons 1741 dolarla haftayı tamamladı. Ağustos vadeli işlemleri 1736 dolardan işlem gördü. Dolar endeksi 107 düzeyinde kaldı. 10 yıllık ABD hazine tahvillerine satış geldi getiriler 3.10’a yükseldi. ABD tahvil getirileri, piyasanın enflasyon endişelerini piyasanın ön brülörlerine yaklaştırdığını ve belki de durgunluk endişeleriyle aynı seviyeye geldiğini gösteriyor. Eski Japonya başbakanı Shinzo Abe’nin bir konuşma sırasında öldürülmesi Nikkei endeksini olumsuz etkileyecek. FED bölge Başkanı Waller ve St. Louis Fed'den Bullard, bu hafta başlarında yayınlanan FED tutanaklarından bu yana piyasa beklentileriyle uyumlu olarak, sıcak enflasyonu frenlemek için bu ay faiz oranlarını 75 baz puan daha artırmayı destekleyen görüş açıkladılar. Altın 1750 dolar direncinin üzerinde tutunursa 1800 dolar hedefte kalacak. 1735 dolar desteğini kırarsa 1700 dolara dönecek. ABD’de sanayi üretimi kapasite kullanım oranı ve perakende satış rakamları tahminleri aşarsa altın yükselecek, aksi halde geri çekilme hızlanacak. Gram altın haftayı 961 lirayla tamamladı. Fiyatın yeni haftada 930 – 950 lira aralığında hareket etmesini bekliyorum.