Küresel borsalar pandemiden kurtuluşu kutluyor. Ekonomilerde değil ama borsalarda V şeklinde bir yükseliş var. Nisan ayında üretimin durmasıyla bütün göstergeler dip yapmıştı. En erken Haziran ve Temmuz aylarında toparlanma bekleniyordu. Ama sabır taşı çatladı. Mayıs ayında hisse senetlerinde aşırı yükseliş yaşandı. 85 trilyon dolarlık dünya ekonomisine 14 trilyon dolarlık nakit destek sağlandı, finans krizi önlendi. Piyasalar bayram yerine döndü. İkinci dalga hesaba katılmıyor.

ABD’DE İSTİHDAM SÜRPRİZİ

Küresel borsalar haftayı rekor düzeyde tamamladı. Ekonomilerin açılışıyla göstergelerin tahminlerin gerisinde kalması oluşan risk iştahı haftanın son işlem gününde zirveye çıktı. ABD’de Mayıs ayında 8 milyon azalma beklenen tarım dışı istihdam 2.5 milyon artış göstererek tam bir sürpriz yaptı Pandemi öncesinde %3.5 seviyesinde seyreden Nisan ayında 14.7’ye tırmanan işsizlik oranı ise %13.3 e geriledi. Oysa beklenti %20 olacağı yönündeydi. ABD’de eyaletler bazında ekonomi 15 Mayıs’ta açıldı. 15 günde bu kadar büyük bir iyileşme yaşanması yatırımcıların ileriye dönük beklentilerini güçlendirdi.

AVRUPA BORSALARI ZİRVEDE

Avrupa borsaları ABD’nin istihdam artışından çok olumlu etkilendi. Haftayı %3.7 artışla tamamladı. Perşembe günü Avrupa Merkez Bankasının toplantısı vardı. Faizler değişmedi. Mevduat faizi eksi 50, politika faizi sıfır düzeyinde.. Daha önce açıklanan 750 milyar euro’luk tahvil alımına 600 milyar euro daha eklendi. 2021 Haziran ayına kadar tahvil alımlarının devam edeceği açıklandı. Risk iştahı coştu, yatırımcılar hisse senetlerine hücum etti. Wall Street %3 artışla yılın zirvesinde.. Trump yönetiminin 1 trilyon dolarlık ek bir destek paketi daha açıklayacağı haberleri geliyor. şu anda dünya ekonomisini 3 ülke sürüklüyor. Birincisi en büyük tüketici Amerika. İkincisi üretim motoru Çin.. Üçüncüsü Çin ve Amerika ile büyük ticaret hacmine sahip Avrupa. Özellikle Amerika lokomotif.. Yürüyünce arkasında Avrupa ve Çin de geliyor. Bu üçlünün pozitif alanda kalması tüm dünyayı olumlu etkiliyor.

ESKİ ALIŞKANLIKLAR GERİ GELECEK Mİ?

İstihdamın Mayıs ayında artması, eyaletlerin ekonomilerini yeniden faaliyete geçirmesiyle birlikte şirketlerin elemanlarını hızla işe başlattığına, binlerce mağaza, restoran, spor salonu ve diğer iş yerlerinin beklenenden çok daha hızlı şekilde açılıp işe eleman aldığına işaret ediyor. İşe alımların somut bir ivmede devam edebilmesi içinse şirketlerin ve işyerlerinin, tüketici ve müşterilerin salgın öncesi tüketim alışkanlıklarına geri döndüğünü görmesi gerekiyor. Çoğu Amerikalı Corona virüsü kapma korkusu yaşamadan seyahat etmeye, dışarıda yemek yemeye, alışveriş yapmaya ve diğer tüketim alışkanlıklarına geri dönmeye başlayana kadar ekonominin topallamaya devam etmesi bekleniyor.

SWAP GÖRÜŞMELERİ DEVAM EDİYOR.

Ekonomistlerle bir araya gelen Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, twitter hesabından “Ekonomi basınımız ve ekonomistlerimiz ile pandemi dönemi ve sonrasına ilişkin politikalarımızı, küresel ekonomideki gelişmeleri, özellikle istihdamı güçlendirmek için devreye alacağımız düzenlemeleri değerlendirdik, gündemlerindeki soruları yanıtladık.” Dedi.  “Enflasyonda yılsonundaki yüzde 8,5'lik hedef hala gerçekleşebilir. Temmuz ayıyla birlikte trendin aşağı yönlü olduğunu görüyoruz. Faizlerde, kurda, enflasyonda istikrarlı dönemin güçlenerek devam etmesi için disiplinden hiç taviz vermeyeceğiz” diye konuştu. Swap konusunda Merkez Bankası’nın çok yoğun teknik çalışmalar yürüttüğünü Son haftalarda büyük grupların Türkiye'de üretim yapmaları konusunda görüşmeler yapıldığını ifade etti.  

SWAP KONUSUNDA ÇİN EN ŞANSLI ÜLKE.. ÇÜNKÜ KATAR GİBİ ONUNLA DA DAHA ÖNCE YAPILMIŞ BİR ANLAŞMA VAR. BUNU GENİŞLETMEK SON DERECE KOLAY. 1.5 MİLYAR DOLARLIK SWAP ANLAŞMASINI 15 MİLYAR DOLARA ÇIKARILDIĞI ANDA REZERV GERGİNLİĞİ ORTADAN KALKACAK. TÜRKİYE’NİN ÇİN VE KATARLA YAPTIĞI SWAP ANLAŞMASININ SÜRESİ  BİTTİĞİ ANDA UZATILIYOR. YANİ KISA SÜRELİ DEĞİL KALICI BİR DESTEK SAĞLANIYOR.

İSTİHDAM KALKANI KURULUYOR

Albayrak istihdam konusunda önemli atım attıklarını söyledi. “Paydaşlarla ve iş dünyası ile görüşüyoruz. Normalleşme ile birlikte, istihdamın öne çıkacağı çok önemli bir süreç öne çıkacaktır. İstihdama yönelik, Çalışma Bakanlığı çok geniş kapsamlı bir çalışma içerisinde. Bizler de koordinasyon desteği sağlayacağız. Bu çalışma ile birlikte "istihdam kalkanı" adı altında bir çalışma yürütüyoruz. Paydaşların ve kamunun verdiği desteklerle bir resim ortaya koyacağız.Mart-nisan-mayıs ayının yıkıcı etkilerini minimize edecek bir tecrübe elde ettik. Bu ay içerisinde gelişmelere şahit olacağız” dedi.

BİST 13 GÜNDÜR SOLUKSUZ YÜKSELİYOR

BIST 100 endeksi, haftayı 0.44 değer kazancıyla 110 bin direncinin üzerinde tamamlayarak, tarihinde en uzun soluklu yükselişini kaydetti. 13 günden beri yüksek işlem hacmiyle yükselen borsada finans sektörüne olan ilgi her geçen gün artıyor. BDDK’nın Nisan ayında bankaların 19.4 milyar lira kar ederek sermaye yeterlilik rasyolarının %18.4’e çıktığını açıklaması üzerine banka hisselerinde pozisyonlar arttı.  Bankacılık endeksi 1.21 prim yaptı. En büyük artış 2.40 ile telekomda yaşandı. Onu 2.29 ile mobilya, 2.19 ile turizm izledi. en çok gerileyen ise yüzde yüzde 3,33 ile spor oldu. 29 Mayıs’ta 105 bin 520 puanla kapanan BİST 100 endeksi bir haftada 4502 puan artarak %4.2 prim yaptı. En karlı yatırım aracı oldu.

GELECEK HAFTANIN GÜNDEMİ

Gelecek hafta Türkiye’de Cuma günü Nisan sanayi üretimi (yıllık +%1.8) izlenecek. Euro bölgesinde 1 nci çeyrek GSYHİ ikinci okuma (- 3.8);  ile Nisan sanayi üretimi eksi 20) var. ABD merkez bankasının Çarşamba akşamı sona erecek toplantısında alınacak olan yeni teşvik kararları piyasalara damgasını vuracak. 108 bin destek 111 bin 500 direnç oldu. Bu seviye aşılırsa 112 bin 400 gündeme gelecek. Ama bunun öncesinde bir düzeltmenin gelmesi son derece sağlıklı olacak. Teknoloji sektöründe uzun vadeli pozisyon açılması tavsiye ediliyor

FAİZLER DÜŞÜŞE GEÇTİ

Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 29 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre 10 baz puan azalarak %7,35 olurken dolar mevduat faizi değişmeyerek yıllık %0,76 ve Euro mevduat faizi sabit kalarak %0,21 oldu.TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 54 baz puan düşüşle %9,66 oldu. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 27 baz puan artışla %3,60 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise 127 baz puan yükselişle %3,34 oldu

AVRUPA EURO’YA BOĞULACAK

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, ikinci çeyrekte Euro bölgesinde görülmemiş bir küçülme yaşanacak; yılın tamamında %8.7’ daralacağız, dedi. Avrupa Merkez Bankası’nın piyasalara verdiği destek 1.35 milyar euro’yu buldu. FED’in bilançosu 7 trilyon doları aştı. ABD kongresi bugüne kadar 3.2 trilyon dolarlık destek paketi açıkladı. 1 trilyon dolarlık yeni bir yardım gündemde. ABD ekonomisinin %70 i tüketimi dayalı olduğu için para harcanarak canlanma olacağı ümid ediliyor. Ancak ABD hane halkının borcu 2019 itibariyle 14 trilyon doları aşmış durumda. Amerikalı borç denizinde yüzüyor Ama istihdamdaki sürpriz artış risk iştahını arttırdı euro dolar paritesi 1.1340 sente çıktı. Başkan Trump’ın Avrupa ve Çin’e, ABD’den ithal ettikleri deniz ürünlerine uyguladıkları gümrük vergisini azaltmadıkları takdirde daha fazla vergi uygulayacağını söylemesi ile 1.1290 sentle kapandı. Yeni haftada paritenin Çarşamba akşamı FED kararı sonrası değer kayıplarını sürdürmesi bekleniyor. 

TÜRK LİRASI GÜÇLENECEK Mİ?

Gelişen ülke para birimlerinin dolar karşısında güçlenmesi TL’yi sınırlı olumlu etkiledi. Zira Mayıs ayında yükselen enflasyona rağmen Merkez Bankasının 25 haziran’daki toplantısında faizleri aşağı çekeceği beklentisi oluştu. Diğer taraftan kurlardaki her gevşeme karşısında yerli yatırımcılar alım tarafında pozisyon alıyor. 5 yıllık CDS’lerimiz yani iflas riskine karşı yapılan sigorta primi 511 düzeyinde.. Ocak ayında 250 olan bu rakam Nisan ayında 670 ile tavan yapmıştı.  Çin’de fabrikaların %90’ı yüzde 50 kapasite ile çalışıyor. Zira Avrupa’dan gelen siparişlerde büyük azalma var. Çin tamamen iç tüketime belini dayamış durumda. İşte bu aşamada büyük fırsat kapısı açıldı. Dolarla yaptığımız ithalatı Avrupa’ya euro ile satıyoruz. Bu tablo ihracatçıya büyük avantaj sağlıyor. Türkiye tedarik merkezinin yakınlığı dolayısıyla Avrupa’nın üretim merkezi oluyor. Demiryolu ağı ve 3 saatlik uçuşla uygun maliyetle ürünler ulaştırılıyor. Dünyada şu anda 2 trilyon dolarlık sıcak para var. Bunun %2’lik kısmı 40 milyar dolarını çekmeliyiz. Çin’de iç piyasada talep arttığı için fiyatlar yüksek. Buna karşılık TL’deki zayıflama ve euro’daki artış dolayısıyla Türk ürünleri sudan ucuz hale geldi. Tekstil ve hazır giyim ve deri sektörü kar avantajı sağlayacak. AB’nin çıkığı ambalaj ve kimya sektörleri pazardan büyük pay kapacak. Çin’in tedarikte yüzde 10 düşmesi bizim yüzde 10 artmamız demektir. Çin’in yıllık 170 milyar Dolarlık hazır giyim ihraç ürünü var., siparişlerin yüzde 1’i artık Türkiye’ye aktarılırsa 2 milyar dolar sadece hazır giyimden kazanacağız. Dolar haftayı 6.75, Euro 7.61 TL ile tamamladı. Teknik olarak 6.85 direnç, 6.65 destek oldu.

TRUMP’IN AĞZI KULAKLARINDA..

ABD’de istihdamdaki büyük artış Trump’ı oldukça keyiflendirdi. Onun tek bir derdi var seçim kazanmak. Ekonomiyi erken açtığı için büyük tenkide uğramıştı. Ama istihdamdaki büyük artış karşısında haklı çıktığı için şunları söyledi: Aşı konusunda büyük ilerleme sağladık ve aldığımız önlemlerle çok can kurtardık. Şu anda 110 bin kişi hayatını kaybetmiş durumda O çok can kurtardık diyor. Trump  “Çin ile yaptığımız anlaşma devam ediyor ama farklı sorunlar var” dedi. .. İşte bu ifade altının çöküşüne yol açtı. Bugüne kadar ons, ABD ‘nin 1 nci faz ticaret anlaşmasını iptal edebileceği dolayısıyla 1700 doların üzerinde tutunuyordu. Ama Trump anlaşma devam ediyor deyince, belirsizlik ortadan kalktı. Risk iştahı zirveye çıktı. 10 yıllık ABD hazine bonolarında yani güvenli limandan çıkış hızlandı, faizler 0.82’den 0,90’a çıktı. Altının onsu da 1715’ten 1679 dolara düştü. Ama yukarda sözünü ettiğim son gelişme, deniz ürünleri dolayısıyla yaşanan vergi krizi onsu yeniden 1684 dolara çıkardı. Küresel risk iştahı artarak devam edecek görünüyor. İnsanlar pandemiden kurtulmanın büyük heyecanını yaşıyor. Altında 1650 dolar taban 1700 dolar tavan haline geldi. 1650 dolar kırılırsa 1560 dolarla dip yapması bekleniyor. Yeni haftada gram altının 360 – 370 lira aralığında hareket etmesi bekleniyor.