Necmettin BATIREL
Tek çiçekle bahar olmaz!
06 Ağustos 2017, Pazar
Dünyanın en büyük ekonomisindeki istihdam artışı küresel borsalarda olumlu algılandı. Verideki iyileşme Rusya'nın ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddiasıyla başlatılan soruşturmayı ikinci plana itti. Euro’daki kayıplar Avrupa’yı olumlu etkiledi. Endeksler haftayı artıda tamamladı. En yüksek artış %1.4 ile Paris borsasında yaşandı. ABD'de güçlü gelen istihdam verisi sonrasında dolar Ocak ayından bu yana en büyük yükselişini gerçekleştirdi. Hazine tahvilleri geriledi ve Wall Street rekor seviyede kapandı. Dolar endeksinin 93.49 düzeyine çıkması altını olumsuz etkiledi, ons haftayı 1258 puana inerek tamamladı. ABD’de petrol sondaj kuyu sayısının 1 adet azalarak 765’e inmesi brent petrolü 52 doların üzerinde tutuyor.
İSTİHDAM YÜZ GÜLDÜRDÜ - ABD'de tarım dışı istihdam verisi, Temmuz ayında 209 binle beklentilerin üzerinde gelerek parasal sıkılaşma görünümünü destekledi. Beklenti 180 bin artış olacağı yönündeydi. Haziran verisi 222 binden 231 bine revize edildi. ortalama saatlik kazançlar aylık 0.3 ile tahminlere uygun geldi. Ancak yıllık bazda %2.5 ile beklentiyi aştı. İşsizlik oranı %4.3 oldu, haziran’da bu rakam %4.4’tü. İşgücüne katılım oranı ise yüzde 62,9 oldu. Haziran ayında bu rakam yüzde 62,8 idi. Sonuçta istihdam verisindeki iyileşme moralleri biraz olsun yükseltti. Veri öncesi 3,53 seviyesinde olan dolar/TL kuru veri açıklandıktan sonra 3,54 sınırına yaklaştı. Ama reel efektif kurun düştüğünün açıklanmasından sonra kazançlarını geri verdi .
ABD, İKLİM ANLAŞMASINDA YOK - ABD yönetimi, Paris İklim Anlaşması’ndan çekiliyor. Birleşmiş Milletlere resmi yazı gönderildi. ABD Dışişleri Bakanlığı yazısında, Başkan Trump’ın, anlaşmayı “Amerikan işyerleri, çalışanları ve mükellefleri için daha elverişli koşullar getirilmesi” şartıyla yeniden müzakere etmeye hazır olduğu bildirildi. "Anlaşmanın iklim değişikliğiyle mücadeleyi değil, diğer ülkelere ABDye karşı ekonomik avantaj kazandırmayı amaçladığını" savunan Trump, anlaşmanın Amerikan ekonomisine 3 trilyon dolar ve 6,5 milyon istihdam kaybına yol açacağını iddia etmişti. Nisan 2016’da 190 ülke tarafından imzalanan Paris iklim anlaşması sıcaklık artışının yüzyıl sonuna kadar 1.5 – 2 derece arasında sınırlanmasını amaçlıyor. Anlaşmanın yasal hükümlerine göre, BM Genel Sekreterliği, ABDnin çekilme talebini en erken 4 Kasım 2019da kabul edebilecek.
TRUMP’IN ELİ KOLU BAĞLANDI - Amerika’da başkan ile kongre arasındaki gerilim son haddine ulaştı. Trump’ın yaptırım kararını elinden alan ABD senatosu, hiçbir önemli yasa teklifini onaylamadan yaz tatiline girdi. Girerken de Trump’ın yasama tatili süresince memnun olmadığı kişileri görevden almasının ve yeni atamalar yapmasının da önünü 100 üye oybirliği ile kesti. Eğer Trump tatil sırasında, atama yapar veya görevden alma kararnamesi imzalarsa senato açıkmış gibi toplanarak oylama yapacak. Başkan Trump memnun olmadığı Adalet Bakanı Jeff Sessions'u Senato onayını almadan değiştiremeyecek. Biliyorsunuz Trump kendi atadığı Adalet Bakanı Sessions’u Rusya-Trump ilişkileri konulu soruşturmaları yönetme yetkisini kullanmadığı için sert bir şekilde eleştirmişti. Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörler birlikte Başkan Trump'ın Rusya ile ilişkilerini inceleyen özel savcı Robert Mueller'i yargı denetimi olmaksızın görevden almasını imkansız hale getirmeye yönelik iki kanun teklifi daha verdiler.
BİST’TE 110 BİN HAYAL DEĞİL - Borsa İstanbul haftayı yeni kapanış rekoruyla 108 bin 500 düzeyinde tamamladı. Rüzgar enerjisi ihalesinin Alman firması tarafından kabul edilmesi ile AB Konseyi Başkanı Juncker’in Almanya’nın Türkiye’ye yaptırım uygulaması teklifini reddetmesi iyimser havayı güçlendirdi. Güven endekslerinin yükselmesi talebin sıcak kalmasını sağladı. Tekstil sektörü %2.2 primle ilk sırada yeraldı. Onu turizm ve ulaştırma %1.9; bankalar %1.8 ve holdingler %1.5 artışla izledi. Bu hafta veri trafiği zayıf. Euro bölgesinde sentix yatırımcı güven endeksi var. ABD’de temmuz TÜFE/ÜFE rakamları belli olacak. Türkiye’de haziran sanayi üretimi ile cari açık izlenecek. Teknik açıdan endeks 108 bin 600 seviyesini destek haline getirirse yeni haftada 110 binleri görebiliriz. Rakam yüksek görünüyor, ama dolar cinsinden hala gidilecek yer var.
FED’İN POLİTİKASI DEĞİŞMEDİ - ABD Doları'nın on önemli piyasa parası karşısındaki değerini takip eden Dolar Endeksi, istihdam verisinin ardından yüzde 0.8 yükseldi. Dünyanın en büyük ekonomisinin gücünü işaret eden veri, açıklanması öncesinde 15 ayın düşüğüne yakın seyreden dolar için de sürpriz bir dönüşü tetikledi. Ama istihdamdaki artışa rağmen, FED’in sıkılaştırma temposuna yönelik beklentiler değişmedi. Bu yüzden dolar New York borsasında kazanlarının bir kısmını geri vererek kapandı. İstihdam verisi öncesinde 1.1880 sentten işlem gören Euro dolar paritesi 1.1730 sente düştü, kapanışı 1.1772 sentle gerçekleştirdi. Dolarda ideal senaryo için Fed beklentilerinde önemli değişiklik gerekiyor. Ki bir veri ile bunu görmek çok zor. Yeni haftada ABD’de belli olacak enflasyon rakamları FED’in faiz ve bilanço küçültme operasyonu ile ilgili net fikir verecek. Teknik olarak 1.17 sent desteği kırılmadığı sürece 1.18 – 1.19 sent aralığı gündemde kalacak.
TL’YE “EFEKTİF KUR” DESTEĞİ - Evet dolar ABD’deki istihdam verisindeki iyileşmeden sonra dünya para birimleri karşısında güçlendi. 13.41 güney Afrika randına yükselince, serbest piyasada 3.54 TL’yi aştı. Ancak Temmuz ayında reel efektif döviz kurunun 89.39’a gerilediğinin açıklanması tabloyu değiştirdi. Endeks, haziran ayında 91,42 düzeyinde bulunuyordu. Geçen yıla göre TL’deki kayıplar 10 puan azaldı. Bu gelişme TL’nin pozitif ayrışmasına yolaçtı. 13.41 güney Afrika randına yükselen dolar haftayı 3.52 TL ile tamamladı. Euro 4.20’den 4.15 TL’ye düştü. Döviz sepetinin 3.87’den 3.84 TL’ye düşmesi talebin kesildiğini gösteriyor. Diğer taraftan ekonomiye olan güven arttığı için Türkiye’nin risk primi azalıyor. 5 yıllık iflas sigorta primi CDS’ler 173 ile son derece düşük seviyeye inmiş durumda. Bu hafta satışlar yoğunlaşırsa dolar 3.50 TL’de tutunmakta zorlanabilir.
ALTIN YÜKSELİŞİNE ARA VERDİ – Amerika’da istihdam verisindeki artış dolar endeksinin 92.70’den 93.49 düzeyine çıkardı. 10 yıllık ABD hazine bonolarına satış getirdi, faizler 2.23’den 2.27’ye yükseldi. Bu gelişmeler karşısında altın 1268 dolardan 1258 dolara geriledi. 10 dolarlık düşüşe rağmen altın için ümitler kaybolmuş değil. Dolardaki artışın kalıcı olmadığı düşünülüyor. Dünyanın en büyük altın fonlarından Gold Shares’te ağustos ayının ilk haftasında altında ton bazlı alımların devam ettiği görülüyor. Teknik açıdan altın 1255 dolar desteğini kırmadığı sürece 1265 dolar direncini aşma potansiyelini koruyacak görünüyor. 1270 dolar üzerinde kapanış gerçekleşirse, yükseliş ivme kazanacak. Altında yukarı yönlü eğilim değişmiş değil. Ama TL’ olarak durum biraz farklı. Serbest piyasada dolardaki kayıplar altını 143 liraya indirmiş durumda. Onstaki artış, TL’deki güçlenmeyi gölgeleyecektir, diye düşünüyorum. Altınları satmayın.