Necmettin BATIREL
Tarihi hafta
Amerika ve Çin, birbirlerinin milyarlarca dolarlık ürününe ek gümrük tarifeleri uygulamaya başladı. Böylece Pekin'in deyimiyle "ekonomi tarihindeki en büyük ticaret savaşı" başlamış oldu.Trump yönetimi, Pekin'i, yabancı şirketlerden bilgi çalma ya da teknolojilerini paylaşmaya zorlamakla suçluyor. Amerikalı yetkililer, Çin'in robot, biyoteknoloji ve yapay zeka gibi alanlarda teknolojik üstünlük yaratma planlarının Amerika'nın endüstriyel liderliğine zarar vereceğinden endişe ediyor. Washington ilk etapta Çin'den 34 milyar dolarlık ürüne yüzde 25 gümrük uygulamaya başlarken, Başkan Donald Trump, ileride yapılacak olası tarife artışlarından 550 milyar dolara kadar varan Çin ürünlerinin etkilenebileceğini söyledi.
ÇİN VE RUSYA'DAN MİSİLLEME - Çin Dışişleri Bakanlığı, Amerika'nın bu adımına karşılık kendi "misilleme tarifelerinin" de yürürlüğe girdiğini açıkladı. Komünist Parti gazetesi People's Daily, yeni tarifelerin, aralarında soya fasulyesi, domuz eti ve elektrikli araçları içeren ve geçen ay açıklanan 34 milyar dolarlık ürün listesine uygulanmaya başladığını yazdı. Çin Ticaret Bakanlığı'nın açıklamasında da, Washington'un "ekonomi tarihindeki en büyük ticaret savaşının fitilini yaktığı" belirtildi. Çin ticaret bakanlığı ülkesinin, uyguladığı gümrük vergileri nedeniyle ABD aleyhinde Dünya Ticaret Örgütü nezdinde dava açtı Rusya Ekonomi ve Kalkınma Bakanı Maxim Oreshkin, ABD'den ithal edilen yol yapım ekipmanı, petrol ve gaz ekipmanı, metal işleme enstrümanları ve sondaj ekipmanı ve fiber optik malzemelere yüzde 25 ile 40 arasında yükselttiklerini açıkladı
TÜRKİYE'DE SİSTEM DEĞİŞİYOR - 9 Temmuz'da Türkiye'de tarih yeniden yazılıyor. Yepyeni bir yönetim göreve başlıyor. Meclis Başkanlığına Binali Yıldırım'ın getirilmesine kesin gözle bakılıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın pazartesi günü saat 16.00'da mecliste yemin etmesiyle yeni hükümet kurulmuş olacak ve Yetki Yasası görevini tamamlayacak. 16 bakanlığın kuruluşuna ilişkin kararnamelerin yayınlanmasının hemen ardından da yeni bakanlar atanacak. Bakanların atamasıyla ilgili bir süre sınırı bulunmuyor. Ancak 16 bakan atamasının aynı anda yapılacağı belirtiliyor. Ardından sıra bürokrat atamalarına gelecek.Bugüne kadar hep isimler üzerinden politika üretiliyor, değerlendirme yapılıyordu. Artık sistem ön planda olacak. Şahısların etkisi ikinci planda kalacak. Yani hangi isim gelirse gelsin, mevcut politikayı uygulayacak. Kendisinden yeni bir şey katmayacak. Tüm sorumluluk Cumhurbaşkanında olacak. Artık kişilerin değil, başkanlık sisteminin sözü geçecek. Parlamentonun etkisi ortadan kalkacak. Evet milletvekilleri var ve bunlar kanun hazırlayıcı görevlerini yerine getirecek. Ancak Cumhurbaşkanı Kanun Hükmündeki Kararnamelerle sistemin son derece hızlı çalışmasını sağlayacak.
TEK SORUMLU CUMHURBAŞKANI - Ekonominin çıpaları olacak. Merkez Bankasının bağımsızlığı, Avrupa Birliği ilişkileri, Mali Disiplin vazgeçilmez uygulamalar. İşte bunların yanına bir de şahısları koymak irrasyonel bir tavır olur. Piyasaların artık şunu görmesi ve kabul etmesi lazım. Politikaların sadece Cumhurbaşkanı tarafından belirlendiği bir sistem başlıyor. Biz ABD'deki başkanlık sistemine benzer bir yapıya geçtik. Bakanlıklar, kurullar ve ofisler son derece aktif bir çalışma içinde olacak. Ekonomi kurulları başta olmak üzere bütün kurulların başkanı Cumhurbaşkanının kendisi. Yani tüm politikaları Cumhurbaşkanı Erdoğan belirleyecek. Bütün sorumluluğu üzerine alıyor..Bu sistem Türkiye'ye içerde ve dışarda büyük güven sağlayacak. En doğru kararların en hızlı biçimde uygulamaya koyulması iş dünyasını rahatlatacak, yatırım hamleleri yoğunlaşacak. Kredi kuruluşları bir süreden beri notumuzu arttırmak için kuyruğa girmiş vaziyette. Büyüme hızı istikrara kavuşacak. Sermaye girişi artacak. Türk Lirası değer kazanacak. Faizler düşecek, enflasyonun beli kırılacak.
MÜTHİŞ ZAMANLAMA - Piyasalar önümüzdeki dönemde ekonomi nasıl gidecek diye merak ediyorsa, dönüp Cumhurbaşkanımıza bakmaları gerekiyor. Cumhurbaşkanının ekonomi anlayışı neyse cumhurbaşkanı ekonomiye nasıl bakıyorsa, bu zamana kadar nasıl baktıysa bundan sonra da ekonomi ona göre şekillenecek. Politikaları kurullar belirleyecek, bakanlar bu politikalar çerçevesinde hareket edecek. Özetle yönetimde hangi isimlerin bulunacağı anlamsız hale geldi. Cumhurbaşkanı kendi belirlediği politikaları uygulayacak bir takım kuracak. Çok heyecanlı bir sürecin içerisindeyiz. Artık sistem değişiyor. Dünyada küresel ticaretlerin başladığı bir dönemde biz öyle bir sistem değişikliği yaptık ki, tabir caizse 12'den vurduk. Tam ihtiyacımız olan zamanda kararların hızlı alınacağı bir uygulama başladı. Bir koalisyon hükümetinin bu dönemde işbaşında olduğunu düşünebiliyor musunuz. Bazen saatler içinde karar almak gerekecek. Başkanlık sistemi böyle bir uygulama için son derece uygun.. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi müthiş bir zamanlamayla gerçekleşiyor. Buna kader diye bakmak lazım. Cenab-ı Hakk yine imdadımıza yetişti. Her sıkıntıya düştüğümüzde olduğu gibi..
BİST'TE İLK HEDEF 105 BİN PUAN - Borsa İstanbul yeni haftada yeni kabine dopingiyle ataklarını sürdürecek. 98 bin 700 düzeyinde kapanan endekste hisse senetlerinin fiyat kazanç oranına göre %24 ucuz olduğu net bir şekilde görülüyor. Türkiye'nin taşıdığı riskler azalıyor. Türk şirketlerinin kazanç oranları gelişen ülkelerdeki alternatiflerden çok iyi. ABD merkez bankasının başlayan ticaret savaşları dolayısıyla yılsonuna kadar 1 faiz artışına gitmesi bekleniyor. 2018 sonunda 10 yıllık tahvil faizlerinin %14,79 seviyesinde dengeleneceği bekleniyor. Aynı şekilde Dolar/TL'nin 2018'de ortalama 4,28 seviyelerinde seyredeceği, 2018 sonunda ise 4,6 seviyesinde oluşacağı tahmin ediliyor endeks 100 bin direncini aşarsa 105 bine doğru tırmanışını sürdürecek. 95 bin desteği kırılmadığı sürece yön yukarda kalacak. İlk hamle 2.5 sent seviyesi.
TİCARET SAVAŞI DOLAR VURDU - İngiliz hükümetinin Brexit konulu özel bakanlar kurulu toplantısında, Avrupa Birliği'ne "Mallar için serbest ticaret bölgesi" teklif edilmesi kararlaştırıldı.Almanya'da açıklanan Sanayi Üretimi yüzde 2.6 ile piyasada tahmin edilen rakamların bir hayli üzerinde gerçekleşti. Son günlerde Avrupa'dan gelen olumlu veriler ile birlikte yukarı bir ivme yakalayan Euro varlıkları Almanya Sanayi Üretimi rakamı ile birlikte yukarı doğru ataklarına devam etti. ABD tarafında Tarım Dışı İstihdam verisi 200 Bin beklentilerine karşın 213 Bin olarak gelirken bir önceki datası yukarı yönlü revize edildi. Ancak işsizlik oranı 18 yılın dibinden yükseldi. %3.8 bekleniyordu, %4e çıktı. Ücret artışları ise beklenmedik biçimde yavaşladı. Ortalama saatlik ücretler aylık % 0.3'ten %0.2 artışa gerilerken yıllık bazda % 2.7'de kaldı. Beklenti aylık %0.3, yıllık %2.8 artıştı. Yani buradan çıkan sonuç şu: Amerikalı düşük ücretle çalışmaya mahkum olmuş. Bu veriler bir de Ticaret savaşları eklenince dolardaki kayıplar arttı. Euro dolar paritesi 1.1741 sente çıktı. Teknik olarak 1.1650 sent desteği üzerinde kaldığı sürece 1.1830 direnci gündemde kalacak.
TL'NİN GÜÇLENDİĞİ DÖNEM - Yurt içi tarafta bir yandan siyasi gelişmeler bir yandan ise makroekonomik verilerimizde görülen bozulmanın etkileri takip ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan Pazartesi günü yeni kabinenin kurulacağını ve milletvekileri dışındaki isimlerin yer alacağını söyledi, hızla yapısal reformların uygulanacağını ve yerel seçimlerin zamanında yapılacağının altını çizdi. CDS ve tahvil faizlerinde yatay seyir görüldü. Çin ile ABD arasında Cuma sabahı yürürlüğe giren yeni gümrük tarifeleri küresel risk unsurları olarak kur üzerinde kısmen etkili olurken, ABD tarafında açıklanan İş İstatistiklerinde ise; Tarım Dışı İstihdam iyi gelirken, Ortalama Saatlik Kazançlar ve İşsizlik Oranı dataları beklentilerden kötüydü. Döviz sepetinin 4.99'dan 4.97 TL'ye düştüğünü görüyoruz. 5 yıllık risk primi de 295'ten 289'e geriledi. Tansiyon düşüyor. 13.44 güney Afrika randından işlem gören dolar haftayı 4.57 TL ile tamamladı. Yeni haftada kabine heyecanıyla Türk Lirasındaki güçlenmenin devam etmesi büyük ihtimal. 4.55 TL'de tutunamazsa dolar 4.50 TL desteğine çekilecek. Bu durumda 5.37 TL'deki euro da 5,00 TL'ye dönecek. Turizm gelirlerinin zirve yaptığı ve siyasetin etkisinin ortadan kalktığı dönemde kurların gevşemesi çok normal.
ALTIN NEDEN GÜVEN KAYBETTİ? - Çin Ticaret Bakanlığı, Çin'in ABD'nin ticaretteki zorbalığına karşılık vermekten başka seçeneği olmadığını bildirdi. Bakanlık ayrıca; "ABD'nin gümrük tarifelerini etkilerini değerlendirmeye devam edeceğiz. ABD'nin eylemleri global tedarik zincirine, global toparlanma hızına zarar veriyor. Global piyasa kargaşasını tetikliyor.'' söylemlerinde bulunarak ABD'nin ekonomik tarihin en büyük ticaret savaşını başlattığını belirtti. Bunun dışında Çin Dışişleri Bakanlığı da Çin'in her zaman ticari korumacılığa karşı olduğunu, tek yanlı baskıların nafile çaba olacağını, Çin'in çıkarlarının sıkıştırılması durumunda savaşacaklarını ve bazı ABD mallarına yönelik önlemlerin Gümrük İdaresi tarafından uygulanmaya başlandığını duyurdu. Çinli telekomünikasyon şirketi ZTE Corp, ABD'nin uyguladığı yaptırımların kalkması için şartlardan biri olan üst yönetim değişikliğini yerine getirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Avrupalı güçlerin nükleer anlaşmanın devam etmesi için İran'a ortaklaşa bir ekonomik paketi Kasım'dan önce ortaya koyabilmelerinin muhtemel olmadığını söyledi. Le Drian ayrıca, Tahran'ı nükleer anlaşmadaki taahhütlerinden vazgeçme tehditleri savurmaya son vermesi konusunda uyardı. ABD'de istihdam arttı ama saatlik ücretler azaldığı için dolar endeksi 93.76 düzeyine indi. Yatırımcı güvenli liman tercihini altın yerine 10 yıllık ABD hazine bonosundan yana kullanınca ons 1254 dolarda kaldı Bu hafta ABD'de haziran ÜFE, TÜFE rakamları altını yakından ilgilendiriyor. Tahminleri aşan sonuçlar onsu 1260 doların üzerine çıkarabilir. Trend değişimi için 1270 dolar üzerinde kapanış gerekiyor Kapalıçarşı'da 24 ayar külçenin gramı bu hafta 181 – 181 lira aralığına düşebilir.