Küresel borsalar haftayı ralli yaparak tamamladı. İki pozitif gelişme yaşandı. Birincisi İngiltere'nin son Brexit teklifinin Avrupa Birliği tarafından kabul edilmesi, ikincisi ABD ile Çin arasında kısmi anlaşmanın imzalanması. Dolar kayıplarını korudu, altın zayıf kaldı. Türkiye'nin Suriye'de gerçekleştirdiği Barış Pınarı harekatı dolayısıyla BİST 99 bin puanla kapandı, kurlarda sınırlı yükseliş yaşandı.
ABD İLE ÇİN ARASINDA AŞK PARTİSİ
Avrupa borsaları Londra'dan gelen haberle adeta coştu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson AB'ye Kuzey İrlanda'yı resmen İngiltere sınırlarında tutacak, ama gümrükleri İngiltere sınırında kurarak Kuzey İrlanda'nın AB Gümrük Birliği'nde kalmasını sağlayacak bir formül teklif etti. Böylece anlaşmalı Brexit'in yolu açıldı. Washington'da süren 17ci tur Ticaret Müzakereleri kapsamında Çin Başkan Yardımcısı Liu He'yi kabul eden Trump "ilk faz" anlaşmaya varıldığını müjdeledi. Çin ABD'den ek tarım ürünleri almayı taahhüt etti. ABD, Çin'den ithal edilen 250 milyar dolarlık ürüne uygulayacağı ek vergiyi askıya aldı. Trump, "Bu anlaşma bir ticaret anlaşmasından daha büyük. ABD ile Çin arasında çok fazla sürtünme yaşandı ve şimdi bu bir aşk partisi" dedi.
TİCARET SAVAŞI PEKİN'E YARADI
Peki ABD neden Çin'le anlaşmak zorunda kaldı. Çünkü Başkan Trump'ın başlattığı ticaret savaşı, Amerika'nın Çin'le olan ticaret açığını düşürmek yerine artmasına neden oldu. ABD'nin Çin'le olan ticaret açığı 2016'da 347 milyar dolardan 2017'de 375 milyar dolara, geçen yıl ise 420 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl, ABD'nin Çin'den en fazla ithal ettiği ürünler arasında 77 milyar dolarla bilgisayar, 70 milyar dolarla cep telefonu ve 54 milyar dolarla giyim ürünleri ilk üç sırada yer alırken, Çin'in ABD'den en çok ithal ettiği ürünler arasında ise 16 milyar dolarla ticari uçak, 12 milyar dolarla soya ürünleri ve 10 milyar dolarla otomobil başı çekti.
YAPTIRIM KARARNAMESİ İMZALANDI
Türkiye'nin Suriye'nin kuzeydoğusundaki operasyon sürerken, ABD Maliye Bakanı Steven Mnuchin Başkan Trump'ın ABD'li yetkililere Türkiye'yi hedef alabilecek güçlü yaptırım yetkisi veren kararname imzaladığını açıkladı. Mnuchin "Gerekirse Türk ekonomisini işlevsiz hale getirebiliriz" dedi. Trump Türkiye'nin tek bir DEAŞ savaşçısının bile kaçmasına izin vermemesinin zorunlu olduğunu açıkça söylemek istiyor." ifadesini kullandı. Yaptırımları şu anda yürürlüğe koymayacağımızı söylemek isterim" diyen Mnuchin, "(Türkiye'nin) Finansal kurumlarını, dikkatli olmaları ve kendilerine yaptırım gelebileceğini konusunda uyarıyoruz. Bir kez daha söylüyorum şu anda bir yaptırım yok. Ancak bu bize verilen en geniş başkanlık yetkileri olacak." değerlendirmesinde bulundu.Türk Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin Suriye'ye yapılan harekattan ötürü yaptırım hazırlığında olduğu haberlerine cevaben yazılı açıklama yayınlayarak "misliyle mukabelede bulunacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın" ifadesi kullanıldı.
13 KASIM ÖNCESİ OPERASYON BİTER Mİ?
Önce ABD'nin operasyona karışmayacağını ve desteklemeyeceğini söyleyen Trump neden yaptırıma izin veren bir kararname imzaladı? Washington Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağatay bu soruya şöyle cevap veriyor: ABD Kongresinde Türkiye'nin Suriye harekatına karşı çok sert bir baskı oluştu. Trump'ın bu adımı, kongredeki bu baskıyı kontrol altında tutmayı amaçlıyor. Kendisini yaptırım yapacakmış gibi, ya da önlem alıyormuş gibi göstermeye çalışıyor Amerika'nın siyaseti şu anda operasyonu ne destekliyor, ne karşı çıkıyor. Ama bir an önce çabuk bitmesini istiyor ve sivillere zarar gelmemesini istiyor. Trump bir yandan da Erdoğan'ın 13 Kasım'da Washington'a gelmeden önce, bu yaptırım paketiyle operasyonun bitmesini arzu ediyor.
TÜRKİYE KENDİ GÖBEĞİNİ KESİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Kuzey Irak ve Suriye'de yürüttüğümüz terörle mücadele operasyonları asla bu ülkelerin toprak bütünlüğü ve egemenlik haklarını hedef almıyor. Fırat'ın batısını olduğu gibi doğusunu da terör örgütlerinden temizleyerek hem sınırlarımızın güvenliğini temin edeceğiz, hem de ülkemizde Suriyelilerin kendi evlerine huzuru kalple geri dönmelerini sağlayacağız. Bizim bu mücadelemiz Kürtlerle değil, mücadelemiz terör örgütleriyledir. Biz Suriye'yi bölmeye değil, parçalamaya değil, orada tüm yaşayanların, hepsinin hukukunu korumak için orada yer almış bulunuyoruz" dedi.Erdoğan, "Sayın Trump'a da söyledim, diğerlerine de söyledim. Eğer bunu 'durduracaksanız durdurun' dedik size ama durdurmadınız. Şimdi biz kendi göbeğimizi kendimiz kesiyoruz, artık geri adım atmayacağız" diye konuştu.
RUSYA'DAN ORTAK AÇIKLAMAYA VETO
Rus parlamentosunun alt kanadı Devlet Duması Bağımsız Devletler Topluluğu Komitesi'nin uzmanı, 'Vostok' dergisinin politika bölümü başkanı Karine Gevorgyan, Türkiye ve Suriye arasında 1998'da imzalanan Adana Anlaşması'nın halen geçerli olduğunu, anlaşmaya göre iki ülke sırında Türkiye için tehdidin oluşması durumunda Türkiye'nin orada askeri operasyon düzenleme hakkına sahip olduğunu hatırlattı. Gevorgyan, "Türkiye'nin Astana sürecine dahil edilmesi meşruiyeti tam da Adana Anlaşması ile de bağlantılı. ABD'nin Suriye'deki varlığı yasadışıyken Türkiye, Suriye'ye girme ve orada askeri operasyon düzenleme hakkına sahip. Yani Türkiye'nin BM Güvenlik Konseyi'nde söyleyecek sözü var, elinde kozlar var" ifadelerini kullandı. Nitekim Rusya, ABD'nin teklifi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Türkiye'nin Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik Barış Pınarı Harekatı'nı durdurması çağrısının yer aldığı ortak açıklamasına engel oldu.
10 MİLYAR DOLARLIK KREDİ SORUNU ÇÖZÜLDÜ
Peki bu gelişmeler piyasaları nasıl etkiliyor. Mehmetçik Suriye'de destan yazarken, Bankalar Birliği piyasalara müjdeyi verdi. Elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin yaklaşık 13 milyar dolarlık sorunlu kredilerinin 7,5 milyar doları yapılandırıldı. Yeniden takside bağlandı. Yıl sonuna kadar 2,5 milyar dolarlık kredinin daha yapılandırılması için bankalar ve şirketler arasında ön mutabakatlar sağlandı. Böylece, enerji sektöründe 10 milyar dolarlık sorunlu kredi ödemelerindeki sorun kalktı. Son dönemde dolar kurundaki artışla yükselen elektrik üretim maliyetleri enerji şirketlerinin bankalara olan borcunu ödemesini zorlaştırmıştı. sektörde yapılandırma ihtiyacı bulunan kredi portföyü 13 milyar dolar düzeyinde. Şimdi doğalgaz santrallerine ait geriye kalan yaklaşık 3 milyar dolar tutarındaki sorunlu kredi 2020'de çözülecek. Bu gelişme hem bankacılık sektörünü hem de enerji sektörünü çok olumlu etkileyecek.
BİST'TE YÜZDE 6 DÜZELTME YAŞANDI
Borsa İstanbul 99 bin puanın üzerinde kapandı.. Ancak 105 binden geri gelen endeks haftayı %4.3'lük kayıpla tamamladı Dolar %2.9, altın %1.6 oranında değer kazandı. ABD ile Çin arasındaki ticaret anlaşması piyasaya pozitif yansıdı. Yabancı yatırımcı dip seviyeden pozisyon açtı. Suriye sınırındaki gelişmeler odak noktasında. Dikkat edilecek olursa, uluslar arası medya operasyonu dünyaya sivillerin zarar gördüğünü öne sürerek engellemek istiyor. ABD gözlem noktasının 100 metre yakınına düşen bir bombadan söz ediliyor. Oysa Milli Savunma Bakanlığı 1 kilometre ötedeki bir alana isabet ettiğini açıkladı. Fitch'ten sonra Moody's de büyüme hızını yukarı revize etti. Başkan Trump'ın Türkiye'ye yaptırıma izin veren kararnameyi imzalaması, uygulamaya geçmeyeceği için olumsuz algılanmayacaktır. Yeni haftada gündemin ilk sırasında Çin, euro bölgesi, ABD ve Türkiye'de açıklanacak Eylül ayı sanayi üretim rakamları var. Çin'de Cuma günü 3 ncü çeyrek büyüme rakamı (1.5 / 6.1) dikkatle izlenecek. teknik açıdan endekste, 97 bin 200 destek, 100 bin ve 102 bin 500 seviyeleri direnç konumunda
STERLİN'DE 10 YILIN EN GÜÇLÜ ATAĞI
İngiltere ile Avrupa Birliği arasında Brexite çözüm getirecek formül, Sterline 10 yılın en güçlü yükselişini yaşattı. 1.2227'den 1.2643 dolara yükseltti. ABD Merkez Bankası, 15 Ekim'den itibaren aylık 60 milyar dolarlık hazine tahvil alımı yapacağını açıkladı. Fed'den yapılan açıklamada, alımların rezervleri Eylül ayı başındaki seviyede/üstünde tutmak için 2020'nin ikinci çeyreğine kadar devam edeceği açıklandı .Fed Başkanı Jerome Powell, daha önce Fed'in yakında yeniden varlık alımlarına başlayacağının işaretlerini vermişti. Yani FED başa dönüyor, 2008 krizi sonrası başlattığı uygulamaya sarılıyor. ABD – Çin arasındaki ticaret savaşlarının hafifletecek anlaşmanın imzalanması euro dolar paritesini 1.1039 sentte tutuyor. Yeni haftada Euro bölgesi ve ABD'de açıklanacak sanayi üretim verileri yönü belirleyecek.
TÜRK LİRASINDAKİ BASKI ARTACAK MI?
Türkiye'nin döviz açığı yok tam aksine artık döviz fazlası var. cari denge hesabı temmuzdan sonra ağustos yında da fazla verdi. Ağustos fazlası 2 milyar 604 milyon dolar oldu. Böylelikle 12 aylık cari denge de 5 milyar 97 milyon dolar fazla vermiş oldu. Geçen yılın ilk 8 ayında 31.1 milyar dolar olan cari açık, bu yılın 8 ayında 1 milyar dolar fazlaya döndü. 8 ayda 32.1 milyar dolarlık iyileşme oldu. Cari işlemler hesabındaki 32.1 milyar dolarlık iyileşmenin 5.5 milyar doları mal ihracatı artışından• 22.5 milyar doları mal ithalatındaki gerilemeden, 3.5 milyar doları hizmet ihracatı artışından kaynaklandı. Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik harekatın başlaması ardından dolar/TL artan jeopolitik endişeler ve ABD ile ikili ilişkilere yönelik endişelerle baskı altında kalmayı sürdürüyor. Operasyonun piyasalardaki ilk etki, hisse senetlerinde %5, TL'de %3'ün üzerinde ve 10 yıllık tahvil getirisinde 80 baz puanın üzerinde kayıp olarak yansıdı. Türkiye piyasalarında yaşanan kayıp "sınırlı" kalacak mı? Hafta sonunda Trump tarafından imzalanan yaptırım izni veren kararname piyasalarda nasıl algılanacak? Piyasalar ABD'den yaptırım tehdidini ekonomi için oldukça "ciddi bir tehdit" olarak görüyor ancak şu anda uygulamanın başlamayacak olması TL'deki kayıpların sınırlı kalacağını gösteriyor. Gözler Merkez Bankası'nda. 24 Ekim'deki karardan yeni bir faiz indirimi çıkarsa dolar 5.90 TL'yi aşabilir. Morgan Stanley (75 baz puan faiz indirimi beklediğini açıkladı.
GÜVENLİ LİMANDAN ÇIKIŞ HIZLANDI
ABD-Çin arasındaki ticari anlaşma ve Brexit'te elde edilen pozitif sonuç, risk iştahını arttırdı. Yatırımcılar güvenli limandan çıkmaya başladı. 10 yıllık ABD hazine bonolarında faizler 1.73'e yükseldi. Altın 1488 dolara düştü. Bunun dışında FED kanadında Cleveland FED Başkanı Loretta Mester, ticaret ve yavaşlayan global ekonomiden kaynaklı cari risklere rağmen ABD ekonomisinin ciddi anlamda sıkıntılı bir dönemden, yavaşlamadan uzak durmasını büyük olasılık olduğunu savunarak, görünümde kayda değer değişiklik olmadan FED'in faizleri daha fazla düşürmemesi gerektiğini savundu. Yeni haftada Çin'de açıklanacak üçüncü çeyrek büyüme verisi ile Euro bölgesi ve ABD'deki sanayi üretim rakamları tahminlerin gerisinde kalırsa hisse senetlerindeki ralli sona erecek. Destekler 1476 – 1472 – 1465; dirençler 1494 – 1497 – 1505 dolarda. Kapalıçarşı'da 278 lirayla kapanan gram altının yeni haftada 280 lirayı aşma potansiyeli var..
