Necmettin BATIREL
Tamtamlar çalıyor!
Amerika Rusya’yı savaş sokmakta kararlı mı, yoksa Rusya’yı büyük baskı altında bırakarak bölgeden çekilmesini mi istiyor? İkinci alternatif ağır basıyor. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Rusya'nın "Çin Olimpiyatları" bitmeden Ukrayna'yı işgale başlayabileceğini, ABD ve Batılı müttefiklerin ağır yaptırımlarla buna kararlı bir karşılık vereceğini ve ülkede kalan Amerikalılar için herhangi bir tahliye operasyonu yapmayacaklarını söyledi. Oysa Rusya böyle bir işgal planı olmadığını çok net biçimde dile getirdi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Joe Biden arasında 12 Şubat akşamı için telefon görüşmesinin planlandığını duyurdu. Bu gelişme küresel borsaları çok olumsuz etkiledi. Wall Street %3’e yakın kayıpla haftayı tamamladı. Altın yükseldi, 40 yılın en zirvesine çıkan ABD enflasyonu 10 yıllık tahvil getirilerini 2.03’e tırmandı. ancak dolardaki kazanımlar sınırlı kaldı.
BRENT PETROL 95 DOLARA FIRLADI
Avrupa hisse senetleri merkez bankalarını faiz oranlarını yükseltmek için daha hızlı hareket etmeye sevk edebilecek mevcut enflasyon artışına ilişkin artan korkular arasında negatif notla tamamladı. Yatırımcılar şimdi Aralık ayına kadar ECB'nin faiz oranında 50 baz puanlık bir artış fiyatlıyor. Ancak Başkan Lagarde, bir artışın artan petrol fiyatlarına ve kesintiye uğrayan tedarik zincirlerine hitap etmeyeceği konusunda uyardı. Düşüşler, yüksek faiz oranlarının bu şirketlerin değerlemelerini baltalamakla tehdit etmesiyle birlikte, yüksek büyüme gösteren teknoloji ile ilgili hisse senetlerinde en belirgindi. Ekonomik verilerde, en son GSYİH rakamları, İngiltere ekonomisinin Omicron varyantından küçük bir darbe gördüğünü, Aralık ayında beklenenden daha az daraldığını ve 4. çeyreğin tamamı için %1 genişlediğini gösterdi. Brent petrol Beyaz Saray'ın Rusya'nın Ukrayna'yı her an işgal edebileceğini söylemesinin ardından %4 artarak 95 dolara çıkarak 2014'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
BİTCOİN’E ABD DARBESİ
Küresel piyasalarda yeni bir enstrüman haline gelen ve suiistimallere açık olan sanal paralarla ilgili ABD Menkul Kıymetler komisyonu başkanı (SEC) Gary Gensler’den dikkat çeken açıklama geldi. Gensler, menkul kıymetler düzenleyicisinin kripto düzenlemesi üzerinde Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) ile birlikte çalışmaya başladığını Buna ek olarak, SEC'in yatırımcı korumasını sağlamak için "çeşitli kripto platformları, borsalar, borç verme platformları ile görüş alışverişinde bulunulduğunu açıkladı. SEC yetkililerinin yaptığı bu temaslar sonunda yapılacak düzenlemeler gelişmiş ülkeler için gösterge niteliğinde olacak. Son dönemde özellikle kripto düzenlemesi konusunda çalışmalar yapan SEC Patronu, “Ajans gerçekten sadece yatırımcılara bakıyor” dedi ve “bu tokenlerin birçoğunun menkul kıymet özelliklerine sahip olduğunu” vurguladı. Ayrıca, halktan para toplanmasını sermaye piyasası faaliyeti olarak yorumlayan SEC Başkanı, yüksek getirilerin yüksek riskleri de içinde barındırdığını vurguladı. Bu gelişme sonrasında Bitcoin’in değeri 42 bin dolara düştü.
YENİ ÖNLEM PAKETİNDE NELER VAR?
Cumhurbaşkanı Erdoğan elektrik ve doğalgaz faturalarına ilişkin “vatandaşımızı çok daha rahatlatabilmek için her türlü gayreti uyguladık, her türlü indirimi uyguladık. Uygulamaya da devam ediyoruz. Vatandaşımızı enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz” dedi.. Bakan Nebati bugün 'Türkiye Ekonomi Modeli' çerçevesinde, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları, piyasadaki çatı kuruluşlar, kamu ve özel banka temsilcilerinin katılımıyla İstanbul Kongre Merkezi'nde yeni tedbir ve destek açıkladı. Programda, fiyat artışlarıyla mücadele başta olmak üzere, üretim ve ihracat öncelikli destek, tedbir ve teşvik paketinin yanı sıra, Kredi Garanti Fonu (KGF) aracılığıyla işletmelere ve ihracatçılara yönelik finansman destek paketi de duyuruldu. Nebati, başta emtia fiyatlarındaki artışlarla son dönemde küresel bir sorun haline gelen enflasyon karşısında kapsamlı bir yol haritasına ilişkin bilgi verdi. Açıklanan tedbir ve desteklerin, özellikle son dönemde yaşanan fiyat artışlarının olumsuz etkilerini azaltmada faydalı olması öngörülüyor.
FİTCH KREDİ NOTUMUZU NEDEN DÜŞÜRDÜ?
Uluslararası kredi kuruluşu Fitch Türkiye’nin kredi notunu BB-'den B+'ya indirdi, görünümünü ise “negatif” olarak teyit etti. Fitch, not düşürme gerekçesini şu gelişmelere bağladı: “Türkiye'nin genişletici para politikası bileşimi (negatif reel faiz oranları da dâhil) enflasyonu yüksek seviyelerde tutabilir, güven ortamını baskılayabilir ve uluslararası rezervler üzerindeki baskıları yeniden alevlendirebilir.” Siyasi gelişmeler, Merkez Bankası’nın politika faizini yükseltme kabiliyetini sınırlıyor. yeni ekonomik sistemin yüksek enflasyon ortamında güveni sürdürülebilir bir şekilde geliştirme kapasitesi "sınırlıdır. Türkiye’yi yatırım yapılabilir ülke sınıfının 5 kademe altında tutan B artı notunun anlamı şu: Finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesine şu anda sahip ancak olumsuz ekonomik ve finansal koşullara karşı hayli hassas. Menkul kıymet ise, zamanında ödenmeme riski var. Finansal korunma faktörleri, ekonominin, sektörün ve ihraççının durumuna göre yüksek dalgalanmalar gösterebilir. Dünyanın önde gelen büyük fonlar ve sermaye grupları artık uluslararası kredi kuruluşlarının verdiği ülke notları yerine yatırım yapacakları ülke yetkilileriyle birebir yapılan toplantılarla karar veriyor. İşte Hazine ve Maliye Bakanının Londra buluşması bu yüzden çok önemli kazanımlara yolaçtı. İngiltere merkezli Financial Times gazetesi, "Türkiye ekonomisinin dayanıklılığı, en kötü korkuları bile boşa çıkardı" başlıklı analiz yayınlayarak gerçekleri dile getirmek zorunda kaldı.
BİST’ HAFTAYI NİYE ARTIDA KAPATTI?
Borsa İstanbul yurtdışından pozitif ayrışarak haftayı 2051 puana çıkarak tamamladı. İşlem hacmi 32.1 milyar liraya yükseldi. Bankacılık endeksi yüzde 0,51 arttı. En yüksek prim 4.47 ile turizm sektöründe yaşandı. Kimya, mobilya, telekom, toptan eşyada %1.5 değer kazandı. Demir çelikte 0.97’lik sınırlı bir kayıp oldu. ABD'nin enflasyon verilerinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi sonrası, FED’in martta 50 baz puan yılın tamamında ise 6 kez faiz artışına gideceği yönündeki yoğunlaşan fiyatlamalar uluslararası borsalarda baskıya neden oldu. Ayrıca ABD’nin ısrarla Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceği yönündeki açıklamaları endişelerin artmasına yolaçtı. BİST açıklanan şirket bilançolarındaki yükse kazançlar nedeniyle pozitif alanda kalıyor. Fitch’in not indirimine gerekçe gösterdiği gelişmelerin tamamı yoruma dayalı değerlendirmelerden oluştuğu için dikkate alınmayacak. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin "Türkiye Ekonomi Modeli" çerçevesinde bugün açıklanan destek, tedbir ve teşvik paketindeki önlemler çok olumlu algılanacak. Yeni haftada yurtiçinde ocak bütçe dengesi, şubat tüketici güven endeksi ve Merkez Bankasının faiz kararı var. Euro bölgesinde Aralık sanayi üretimi, 4 ncü çeyrek GSYHİ izlenecek. ABD’de ocak ÜFE, perakende satışlar, kapasite kullanımı, sanayi üretimi ile FED’in son toplantı tutanakları piyasaları hareketlendirecek. Teknik açıdan 1990 puan destek 2070 puan direnç konumunda.
DÖVİZDE YÖN AŞAĞI DÖNDÜ
ABD'de Michigan Üniversitesi tarafından ölçülen tüketici güven endeksi, enflasyon endişelerinin etkisiyle Şubat'ta aylık 5,5 puan azalışla 61,7'ye indi. Böylelikle, ABD'de tüketici güveni son 10 yılın en düşük seviyesine geriledi. ABD’de son 40 yılın zirvesine çıkan enflasyona karşı faiz artış sürecinin hızlandırılacak olması Euro dolar paritesini 1.1480’den 1.1370 sente indirdi. Kapanış 1.1395 seviyesinde gerçekleşti. Yeni haftada ABD’de sanayi üretimi ve Ocak ÜFE rakamları tahminlerden kötü gelirse 1.1350 desteği kırılır, 1.1270 inilir. Yurtiçinde döviz cephesinde kurların yönü aşağıyı gösteriyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Kur korumalı mevduatta günde ortalama 10 milyar liralık giriş oldu" dedi. Şu an tek sorunun enflasyon olduğunu ifade etti. Nebati, "Kur sabit değil stabil gidiyor. Oynaklık en az seviyede. Yüzde 5 büyüme hedefimiz var. Ama bunu dengeli bir büyüme olarak ele alacağız. Enflasyonu azdırmasına izin vermeyeceğiz. Yeni modelden asla vazgeçmeyeceğiz sözlerinden sonra dolar 13.43, Euro 15.00 TL ile kapandı. Türk Lirasına destek sağlayacak yeni önlemlerin devreye girmesiyle kurlardaki gevşemenin hızlanması bekleniyor. 13.20 TL desteği kırılırsa geri çekilmenin 12.50 ye kadar devam etmesi bekleniyor
ALTIN SAVAŞI SATIN ALIYOR
Altın, artan jeopolitik gerilimler tarafından metalin güvenli liman cazibesinin artmasıyla 1862 dolarla 12 haftanın en yüksek seviyesine çıktı.. Beyaz Saray, daha fazla Rus askeri sınıra doğru hareket ettiğinden, Amerikalıları ülkeyi terk etmeye çağırırken, Rusya'nın Olimpiyatlar sırasında Ukrayna'yı işgal edebileceği konusunda uyardı. Ayrıca, ABD enflasyon oranının Ocak ayında %7,5 ile 40 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını gösteren verilerin ardından, enflasyon endişeleri yükseliş eğilimine eklendi. Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksinin ocak ayında 61.7 ile 10 yılın en düşük seviyesine gerilemesi olumsuz havanın derinleşmesine yolaçtı. Bugün Biden ile Putin bir telefon görüşmesi yapacak. ABD Rusya’yı savaşa zorluyor. Rusya buna yanaşmıyor. Eğer savaş olursa ortalık karışır ons ilk anda 1950 dolara tırmanır. Savaş olmazsa ons gevşer.. Savaşın olma ihtimali bence sıfır.. Cumhurbaşkanı erdoğan arabuluculuk yapacak. Putin Ankaraya gelecek. ABD’nin asıl amacı Rusya’yı işgal fikrinden vazgeçtirerek dünyaya önemli kazanım sağlamak. Putin’in de çok usta bir satranç oyuncusu olduğunu unutmamak gerekiyor. Ukrayna gerilimi kalıcı görünmüyor. 24 ayar külçenin gramı, 807, gram altın 810 lirayla kapandı. Bugünkü Biden-Putin telefon görüşmesi işin rengini ortaya çıkaracak.