Necmettin BATIREL
Take off (havalandık)!..
30 Nisan 2017, Pazar
Küresel piyasalar çok yoğun gelişmelere sahne olan haftayı karışık tamamladı. Dünyanın en büyük ekonomisi Amerika, tüketici harcamalarının dibe vurmasıyla ilk çeyrekte son 3 yılın en düşük büyümesini gösterdi. 1.2 beklenen büyüme hızı 0.7 oldu. Bu tablonun oluşmasındaki birinci derecede sorumlu olan kişi başkan Trump. 100 günlük icraatında ekonomiyi canlandırma vaadlerinin hiçbirini yerine getiremedi. Avrupa’dan sonra Wall Street de haftayı ekside tamamladı. Dolardaki kayıplar arttı, gelişmekte olan ülkeler olumlu etkilendi.
HAYRET! REFERANDUMA EVET - Biz pozitif ayrıştık. Çünkü Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin Türkiye’yi denetime tabi ülkeler sınıfına alan raporunu Avrupa Birliği hiç dikkate almadı. Cuma günü piyasaların kapanışına doğru, Avrupa Birliği Dış İlişkiler Temsilcisi Federica Mogherini, Malta Adasında Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu ile yaptığı görüşme sonrasında Türkiye’de 16 Nisan'da yapılan Anayasa Değişikliği referandumuyla ilgili olarak 'Sonuçlara saygı duyuyoruz' dedi. Ayrıca düzenlenen toplantının ardından yapılan açıklamada 'Türkiye, AB için vazgeçilmez bir ortaktır' denildi. Bu gelişme BİST’i atağa kaldırırken, Türk Lirasının değer kazanmasına yolaçtı.
BÜYÜMEYE TRUMP FRENİ - ABD ekonomisi için 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a giren Başkan Donald Trump döneminin ve aynı zamanda yılın ilk büyüme verisi açıklandı. Ekonomi birinci çeyrekte yüzde 1,2 olan beklentilerin altında yüzde 0,7 büyüdü. Bu rakam son üç yılın en düşük büyüme hızını gösteriyor. Bir önceki çeyrekte yüzde 2,1 olan büyüme hızıyla kıyaslandığında ise düşüş tam 1,4 puan. Trump’ın ekonomi vaadlerini gerçekleştirmemesi Amerikan halkı üzerinde büyük bir hayal kırıklığı meydana getirdi. Tüketici harcamaları ilk çeyrekte 0.2 artarak 8 yılın en düşük seviyesine indi. Piyasa gözlemcilerine göre bu tablonun oluşmasında soğuk hava şartlarının etkisi var. Ama geçen sene de aynı hava şartları hakimdi. Dolayısıyla bu gerekçe pek inandırıcı değil.
KORE FÜZESİ HAVADA PATLADI - Kuzey Kore, nükleer kriz sürerken, Cumartesi günü yeni bir balistik füze denemesi yaptı. Ama deneme bundan öncekinde olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlandı. Füze fırlatıldıktan saniyeler sonra havada patladı. ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore krizini diplomatik yollarla çözmek istediğini, ancak bu ülkeyle "büyük, büyük bir çatışmanın" mümkün olduğunu söylemişti. Kuzey Kore ile ABD arasında bir savaş çıkması ihtimali olduğunu söyleyen Trump, "Kuzey Kore'yle büyük, büyük bir çatışma ihtimali var. Ama diplomatik yolları tercih ediyorum" demişti. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, taraflara müzakere ve diyalog çağrısında bulunmuştu. ABD'li yetkililer Güney Kore'de 9 Mayıs'ta yapılacak seçimler öncesinde Kuzey Kore'den böyle bir provokasyon beklediklerini söylediler.
“SİVİL HAYATIMI ÖZLÜYORUM” - ABD Başkanlığında 100 gününü yeni dolduran Trump’tan büyük itiraf geldi. Oval Ofis’e gelmeden önceki hayatımı arıyorum.. Çok enteresan değil mi? 320 milyon Amerikalı dört gözle kendilerini düzlüğe çıkaracak adımları atmasını bekledikleri adam “Ben bu başkanlığı sevmedim, eski günlerimi özlüyorum” diyor. Şimdi böyle bir düşüncedeki bir kişi nasıl kendini devlet işlerine motive edebilir. Çok zor.. Evet bu tablo işin gerçeğini ortaya koyuyor. Evet Trump bu arada deniz dibi petrol ve doğalgaz sondaj alanlarını genişleten yeni bir başkanlık kararnamesi yayınladı Çevrecilerin tepkisini çeken kararnameyle Orta ve Güney Atlantik ile Batı ve Orta Meksika Körfezi’nin aralarında bulunduğu bölgelerde petrol ve doğalgaz arama-çıkarma çalışmalarının önü açılmış oldu. Trump’ın izlediği politika artık çok net ortaya çıktı. Kendisinden önceki Başkan Obama’nın aldığı bütün yasakları hayata geçirmek.. Bütün olumlu adımlarını yasağa çevirmek. Bu karar petrol fiyatlarını olumsuz etkileyecek. Bu hafta Brent petrol 50 dolar desteğini kırabilir. Trump’ın petrol hamlesinin arkasında Rusya var.. Fiyatların düşük kalması karşısında Rus ekonomisindeki toparlanma gecikecek. Nitekim Moody’s de son raporunda Rus ekonomisinin önümüzdeki 4 yıl içinde %1.5 büyüme hızına kavuşacağını açıkladı.
AB’DEN TÜRKİYE’YE ZEYTİN DALI - Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Türkiye'nin sadece AB üyeliğine aday bir ülke olmadığını aynı zamanda AB'nin stratejik ortağı olduğunu belirterek, "AB olarak üyelik müzakerelerinin devam ettiğini söyleyebiliriz. Askıya alınmadı, sona ermedi." dedi. Mogherini, Malta'nın başkenti Valetta'da düzenlenen AB Gayri Resmi Dışişleri Bakanları Toplantısı sonrasında basın açıklamasında bulundu. Mogherini, "Avrupa Birliği, istikrarlı, güvenli, ekonomik olarak başarılı ve demokratik bir Türkiye'den yana." şeklinde konuştu. Türkiye'nin birçok farklı konuda önemli bir partner ve aktör olduğunu belirten Mogherini, "Bizim niyetimiz hiçbir zaman Türkiye'ye veya Türk halkına zarar vermek olmadı, olmayacakta. Aksine biz, tüm Avrupa Birliği ve Türkiye vatandaşları için birçok alanda yapıcı iş birliği amacındayız." dedi.
ÇETİNKAYA: OYNAKLIK AZALDI - Merkez Bankası yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı. Burada en dikkati çeken gelişme yılsonu enflasyon beklentisinin %8’den %8.5’a çıkarılması oldu. 2018 enflasyonu %6.4; 2019 %5 olarak belirlendi. Gıda fiyatlarındaki artışa olumsuz hava koşulları ile Türk lirasındaki değer kaybının yol açtığı ifade ediliyor. Çetinkaya şartlar uygun olduğu takdirde tek faize geçebiliriz, diyor. Ve ekliyor: Ocak 2017'den bu yana ABD'de seçim sonrası ekonomi politikalarına ilişkin algının normalleşmesi, Amerikan Merkez Bankası'nın politikalarına dair belirsizliklerin azalması ve küresel iktisadi faaliyete dair olumlu görünüm finansal piyasalara dair oynaklıkları azalttı.
ÇETİNKAYA: OYNAKLIK AZALDI - Merkez Bankası yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı. Burada en dikkati çeken gelişme yılsonu enflasyon beklentisinin %8’den %8.5’a çıkarılması oldu. 2018 enflasyonu %6.4; 2019 %5 olarak belirlendi. Gıda fiyatlarındaki artışa olumsuz hava koşulları ile Türk lirasındaki değer kaybının yol açtığı ifade ediliyor. Çetinkaya şartlar uygun olduğu takdirde tek faize geçebiliriz, diyor. Ve ekliyor: Ocak 2017'den bu yana ABD'de seçim sonrası ekonomi politikalarına ilişkin algının normalleşmesi, Amerikan Merkez Bankası'nın politikalarına dair belirsizliklerin azalması ve küresel iktisadi faaliyete dair olumlu görünüm finansal piyasalara dair oynaklıkları azalttı.
BİST’TE YÜZLER GÜLÜYOR - Borsa İstanbul, haftayı 0.40 artışla, 94 bin 655 puanla tamamladı. İlk çeyrekte yüksek kar açıklayan bankalar en gözde hisseler arasında yer alıyor. Merkez Bankasının pozitif raporu. ABD ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde tahminlerin çok gerisinde kalmasıyla dolardaki zayıflama ve Avrupa Birliği Dış İlişkiler Temsilcisinden gelen referanduma destek veren açıklama, talebin sıcak kalmasında önemli rol oynadı. pazartesi günü 1 mayıs dolayısıyla ABD dışında tüm dünya borsaları tatil. 4 günlük kısa haftada çok önemli gelişmeler yaşanacak. Büyüme hızının önce göstergesi imalat endeksleri dikkatle izlenecek. Türkiye’de nisan enflasyonu belli olacak. Euro bölgesinde mart işsizlik oranı ile ilk çeyrek büyüme rakamları merakla bekleniyor. ABD’de özel sektör ve tarım dışı istihdam rakamları var. FED’in faiz kararı Çarşamba akşamı belli olacak. Teknik olarak 93 bin desteği kırılmadığı sürece endeksin önce 95, ardından 97 bin dirençleri test etme potansiyeli var. Yatırımcılara pozisyonlarını bozmamaları tavsiye ediliyor.
EURO’DA YÖN YUKARIDA - Euro Bölgesinde tüketici fiyatları yıllık bazda beklentilerin üstünde yüzde 1.9 arttı. Mart ayında TÜFE yüzde 1.5 artarken çekirdek enflasyon yüzde 1.2 ile son 4 senenin en hızlı artışını kaydetti. Bölge ekonomisinde bir süredir pozitif gelen verilerin sonrasında çekirdek enflasyonda da iyileşme görülmesi oldukça önemli. ABD tarafında ise 1. çeyrek büyüme rakamları hayal kırıklığı meydana getirdi. Euro dolar paritesi 1.0894 sentle yüksek seviyede kapandı. Bu hafta çok önemli gelişmeler var. Pazartesi dünya 1 mayıs tatilinde ama ABD açık olacak. Hazine Bakanı Mncuhin’in konuşması izlenecek. Mart ayı kişisel gelir ve harcamalarla nisan ayı imalat endeksi kurları etkileyecek. Kurda teknik olarak 1.0950 sent üstünde kapanışlar 1.0970-1.1000 dirençlerini gündeme getirecek.. Geri çekilmelerde 1.0850-1.0800-1.0770 seviyeleri destek konumunda.
TL’DEKİ GÜÇLENME KALICI MI? - Merkez Bankası başkanı Çetinkaya’nın gerçekleştirmiş olduğu sunumda önümüzdeki dönemlerde enflasyonun tek haneye düşeceği belirtildi. Türkiye büyümesinde önemli bir yere sahip olan turizm gelirlerinde ise ilk çeyrekte yüzde 17.1’lik bir daralma ile karşılaştık. Terörle yapılan mücadelede bugüne kadar görülmemiş başarı elde ediliyor. Büyük ihtimalle ya teslim olacaklar, ya da yurdu tamamen terk edecekler. Zira bölge halkı destek vermiyor. Döviz sepeti 3.71 TL’ye düştü. Yani fon girişi artıyor. 5 yıllık iflas sigorta primleri 208 düzeyi ile taban yaptı. Gerginliğin ortadan kalkmasında AB’den gelen pozitif referandum kararı etkili oldu. Haftayı 3.55 TL ile tamamlayan dolar 3.57 TL direncini aşamazsa önce 3.53, ardından 3.50 TL’ye dönecek görüntü taşıyor. Bu durumda 3.86 TL’deki Euro da 3.83 TL’ye inebilir. Kurların yönü aşağıyı gösteriyor. Ama döviz borcu olanların bu seviyeleri kaçırmamalarını tavsiye ediyorum
ALTIN NEDEN ZAYIFLADI? - Jeopilitik riskler azalıyor.. Fransa seçimlerinde sürpriz yok.. Trump’ın vergi reformu tam bir balon. ABD’de moral bozan büyüme hızı.. Bütün bu olumsuz gelişmelere rağmen 10 yıllık ABD hazine bonolarına alım gelmiyor. Faizler 2.28 düzeyinde.. Özetle söylemek gerekirse risk iştahı tamamen kaybolmuş değil. Altının onsu 1267 dolarda tutunmaya çalışıyor. Teknik olarak 1270 dolar aşılmadan ataklar kalıcı olmayacak. 1260 dolar kırılırsa 1255 dolar gündeme gelecek.. Kapalıçarşı’da 24 ayar külçenin gramı, bu hafta 143 – 145 lira aralığında hareket edebilir. Doların serbest piyasadaki gerilemesi altını aşağı çekiyor. TL ile altın alımı yapanların bu gelişmeyi dikkate almasında yarar var.