Necmettin BATIREL
Rüzgar bizden yana
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. Wall Street'te Nasdaq ve Avrupa borsaları sınırlı kayba uğradı. Dow jones ve S&P 500 hafif artıda kapandı. Başkan Trump'ın, ülkesi ile Çin arasındaki ticaret sorunlarını çözmek istediğini belirterek "Çin bir anlaşmaya varmak istiyor. Bize yapmaya niyetli oldukları projelerin listesini gönderdiler, demesi olumlu algılandı. Ekim ayında kapasite kullanım oranının %78.4'de çıktı. Yıllık sanayi üretimi %4.1 oldu. Ama aylık artış 0.1'e geriledi. FED açıklamasında son kasırgaların ekim ayında üretimi düşürdüğü bildirildiği için dikkate alınmadı. Risk iştahı arttı, dolar değer kaybetti, altın yukarda tutunmayı sürdürüyor, petrol düşmemek için direniyor. Şimdi ayrıntılara bakalım.
TRUMP NİYE FİKİR DEĞİŞTİRDİ? - Gümrük vergilerini getirirken son derece katı olan Trump neden yumuşadı? Çin ile büyük anlaşmaya niye hazır olduğunu açıkladı? Çin'den ithal edilen toplam 250 milyar dolarlık deri kemerlerden buzdolabından motosikletlere kadar tüm ürünler çok pahalı hale geldi, ama bundan en büyük zararı Çin'de üretim yapan Amerikan firmaları gördü. Daha az mal satmaya başladılar. Bu durumda radikal bir karar aldılar. Üretimlerini işgücünün daha ucuz olduğu Güneydoğu Asya ülkelerine kaydırmaya başladılar. Vietnam bunların başında geliyor. Birçok firma Çin'de faaliyetlerini sürdürüyor, bu da dev bir iç pazara ve işletmelerin başka bir yerde bulmaya çalıştıkları avantajlar sunuyor. Ama hareket edenler ABD'ye akın etmiyor. Bunun yerine, işleri diğer Asya ülkelerine transfer etmek istiyorlar. Çin'deki iki Amerikan ticaret odası tarafından yapılan ankete, yanıt veren şirketlerin üçte biri, ticaretin sonucu olarak Çin dışında üretim yapmaya geçmek istediklerini söyledi. Sadece% 6'sı Amerika Birleşik Devletleri'ne geri taşınmak istiyor. İşte bu tablo Trump'ın karar değiştirmesine yol açtı.
MAY'IN KOLTUĞU SALLANIYOR MU? - Avrupa piyasalarında işlem gören hisse senetleri, yatırımcıların dikkatlerini aysonunda Arjantin'de toplanacak G-20 zirvesi öncesi Çin ve ABD'nin aralarındaki ticaret anlaşmazığını azaltıp azaltamayacaklarına çevirmeleri ile kararsız seyir izledi. Avrupa'da, özellikle İngiltere ve İtalya kaynaklı siyasi gerilimler de piyasa bekleyişlerini olumsuz etkilerken, bu hafta petrol fiyatlarında görülen sert düşüş, ticaret savaşının olumsuz etkilediği küresel büyümenin azaldığına ilişkin endişeleri artırdı. İngiltere'de bazı bakanların Brexit anlaşmasından dolayı istifa etmesi ve İngiltere Başbakanı Theresa May'in liderliğe ilişkin soruların ile artan siyasi kriz çabuk aşıldı. İngiltere'de Başbakan Theresa May'in Avrupa Birliği ile vardığı Brexit anlaşma taslağını beğenmeyerek istifa eden bakanların yerine geçecek isimler belirlendi.İstifa eden Brexit Bakanı Dominic Raab'ın yerine Stephen Barclay geldi.Çalışma ve Emeklilik Bakanı Esther McVey'den boşalan koltuğa ise Amber Rudd getirildi Daily Telegraph gazetesi, muhafazakar milletvekillerinin May'i görevden almak için güvensizlik oylaması hazırlığında olduğunu ve oylamanın Salı günü yapılabileceğini iddia etti. Ama bunun için 48 milletvekilinin oyu gerekiyor. Şu ana 20 milletvekili oylama istedi. May'in görevden alınması zor.. Bu yüzden sterlin kayıplarının bir kısmını geri aldı. Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu S&P, Avrupa Birliği'nden bir anlaşma olmadan ayrılma olasılığını daha görünür hale gelmesi durumunda İngiltere'nin AAA olan kredi notunu düşürebileceği uyarısında bulundu.
BİST'TE HALKBANK HEYECANI - Borsa İstanbul haftayı 0.34'lük artışla 93 bin 616 puanla tamamladı. Gün içinde endeks 94 bin 308 puanla zirve yaptı. Ancak uluslar arası kredi kuruluşu Fitch'in Türk bankalarının 3. çeyrek bilançolarının varlık kalitesi düşüşünü teyit ettiğini bildirmesi olumsuz algılandı. İşlem hacminin 5.4 milyar liraya düşmesi yatırımcıların risk almadığını gösteriyor. Bankacılık endeksi yüzde 1,33, holding endeksi de yüzde 1,02 değer kazandı. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 4,36 ile turizm oldu. Konut fiyat endeksi, 2018 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10.5 oranında artış kaydetti.Bu hafta yurt içinde tüketici güven endeksi, yurt dışında ise Euro Bölgesi imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi başta olmak üzere yoğun veri gündeminin takip edilecek. 22 Kasım'da ABD'de şükran günü dolayısıyla piyasalar kapalı olacak. Cuma günü de yarım güç açık kalacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD Başkanı Trump ile yaptığı telefon görüşmesinde FETÖ'nün iadesi, Suriye ve Halkbank olayını konuştuğu haberi geldi. Bu hafta bu konuda gelecek olan açıklamalar BİST'ti 97 bine taşıyabilir. 92 bin 500 ana destek konumunda.
DOLARDAKİ KAYIPLAR ARTIYOR - Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi Euro Bölgesi ekonomisinin 5 yıldır büyüdüğünü, ekonominin gelecek yıllarda da büyümeyi sürdüreceğini belirtti. Draghi büyümede bir miktar ivme kaybı olsa da büyümenin aniden durması için bir neden olmadığını belirtti. Euro Bölgesi'ndeki bazı şirketlerin ek gümrük tarifelerinden etkileyeceğini belirten Draghi "Gelecek aylarda da ticaret risklerini yakından izlemeliyiz. Büyüme görünümüne ilişkin risklerin büyük oranda geneli olduğunu düşünüyoruz" değerlendirmesini yaptı. Draghi net varlık alımlarının Aralık ayında sona ermesini beklediklerini de sözlerine ekledi.İtalya konusunda, Avrupa Birliği Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombroskis İtalya'nın 2019 taslak bütçesinin önemli ölçüde saptığını, İtalya'nın açık şekilde meydan okuduğunu ve bütçe politikasının zarar verici olduğunu savundu. İtalya'da kredi koşullarının kötüleştiğini belirten Dombrovskis, tahvil faizlerinin yükseldiğini, yayılmanın şu ana kadar sınırlı olduğunu ancak endişe verici durumun yakından izlendiğini vurguladı. ABD'de ekim ayı sanayi üretimi 0.1 artarak beklentilerin altında kaldı. Euro dolar paritesi 1.1416 sente çıktı. Brexit olayı açıklığa kavuşuyor. İtalya için 21 Kasım'da karar verilecek. Parite 1.1370 sent desteği üzerinde kaldığı sürece 1.1430, 1.1450 ve 1.1485 sent dirençlerini test edecek potansiyeli koruyacak.
TÜRK LİRASI FETÖ DESTEĞİ - Merkez Bankaları'nın son faiz artışlarıyla Endonezya rupisi ve Fİlipin pesosu 4. günde de yükseldi. Endonezya Merkez Bankası sürpriz biçimde faiz artışına gitti, banka bu yıl 6. kez faiz artırdı. Filipinler Merkez Bankası da enflasyonla mücadele kapsamında 5 toplantı üst üste faiz arttırdı. Endonezye ve Filipin Merkez Bankaları'nın faiz artışı yatırımcı tarafından pozitif karşılandı ve finansal piyasalarda geniş çaplı istikrar sağladı. Gelişen ülke paraları bu artırımlardan olumlu etkilendi, dolar karşısında güçlendi. Türk Lirası Trump yönetiminin Fethullah Gülen'i iade etmek için çalışma yaptığı haberleri ile pozitif ayrıştı. Amerikan NBC televizyonu Trump yönetiminin Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ı Suudi Arabistan üzerindeki baskıyı hafifletmeye ikna etmek için Fethullah Gülen'i uzaklaştırmanın olası yollarını araştırdığını belirtti. Beyaz Saray haberinin "doğru olmadığını" söyledi, ancak ayrıntılı bir açıklama yapmadı. Erdoğan ile Trump arasında Cuma akşamı yapılan görüşmede bu konunun gündeme geldiği belirtiliyor. Piyasalar son dönemde Türkiye-ABD ilişkilerindeki iyileşme paralelinde Halkbank konusundaki gelişmeleri izliyor. Yukarda da belirttim, bu konuda önemli gelişmeler yaşanabilir. Döviz sepeti 5.73 TL'de.. 5 yıllık risk primi 358 düzeyinde.. Dolar bu hafta 5.30 TL'yi kırarsa 5.25 – 5.27 TL aralığına inebilir. Euro bu durumda 6.00 TL'ye çekilecektir.
ALTIN NASIL HAREKET EDECEK? - ABD eski Hazine Bakanı Larry Summers, ABD ekonomisinin gelecek 2 yılda resesyona girmesi olasılığının yaklaşık yüzde 50 olduğunu söylerken ABD ekonomisinde büyümenin yavaşlamasının "neredeyse kesin" olduğunu ifade etti. Enflasyon ve istihdam hedeflerine ulaşmasına rağmen Beyaz Saray'ın eleştirilerine maruz kalan Amerikan Merkez Bankası, daha açık ve hesap verebilir hale gelme arayışı çerçevesinde ABD ekonomisini nasıl yönlendirdiğini gelecek yıl gözden geçirmeyi planlıyor. Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, FED'in daha fazla işçinin iş bulmalarına imkan vermek için faiz artırımlarını askıya alması gerektiğini söylerken Atlanta FED Başkanı Raphael Bostic ise FED'in 'nötr' faiz seviyesine doğru son adımları atarken ihtiyatlı olması gerektiği uyarısında bulundu. ABD-Çin ilişkilerindeki iyileşme ve 10 yıllık ABD hazine bonolarına gelen alımlarla faizlerin 3.07 düzeyine inmesi altına destek verdi. Ancak kapanışta Çin Yuanının 6.93'ten 6.94'e yükselmesi onsu 1223 dolardan 1220 dolara çekti. Bu hafta ABD – Çin ticaret görüşmelerine yönelik gelecek olumlu açıklamalar Yuan'ı 6.90 düzeyine indirirse altın 1230 doları aşar. Kapalıçarşı'da 209 lirayla kapanan gram altın bu hafta 208 lirayı görürse kısa vadeli alım yapabilirsiniz..