Necmettin BATIREL
Rosengren kasırgası!
16 Eylül 2016, Cuma
Küresel borsalardaki bahar havası sona erdi. Wall Street’te bankacılık hisselerinin işlem gördüğü S&P 500 endeksi %2.5’luk kayıpla ingiltere’nin AB’den ayrılma kararından sonra en sert düşüşünü gösterdi. Avrupa borsaları %1’in üzerinde geriledi. ABD’de 10 yıllık tahvil getirileri 1.67’ye fırladı. Vıx yani korku endeksi 5 puan artarak %17.50 düzeyine tırmandı. Dolarda sınırlı artış oldu, altın çakıldı. Peki ne oldu da bu tablo yaşandı?
PİYASALARDA SERT DÜZELTE-Boston Fed Başkanı Eric Rosengren’in faiz artışı için çok beklemenin riskler barındırdığını ve tam istihdamı sağlamak için aşamalı sıkılaştırma gerektiğini söylemesi piyasalardaki satışların artmasında önemli rol oynadı. Diğer taraftan Avrupa Merkez Bankası Mario Draghi'nin ek teşvik önlemleri almayı düşünmediklerini söylemesi piyasada parasal genişlemenin beklendiği kadar uzun sürmeyeceği beklentisini beraberinde getirmişti. Yani satış havasını başlatan hareket olmuştu. İşte bu iki olumsuz gelişme hisse senetlerinden kaçışı hızlandırdı. FED 20 – 21 eylül tarihlerinde toplanacak. Vadeli kontratlarda faiz artırım ihtimali %28’e inmiş durumda.
ABD VE RUSYA ATEŞKESTE UZLAŞTI - Kurban Bayramı öncesinde ABD ile Rusya Suriye’de ateşkes konusunda uzlaşma sağladı. Rusya ve ABD arasında varılan anlaşma kapsamında, Suriye rejimi, muhaliflerin kontrolü altındaki belli bölgelerde muharebe görevlerini sona erdirecek. İki ülke dışişleri bakanları arasında varılan anlaşma, ihtiyaç duyulan bölgelere insani yardım ulaştırmasını da kapsıyor.Kerry, “Şiddetin durdurulması, Halep’in de aralarında bulunduğu kuşatma altındaki ve ulaşılması güç tüm bölgelere erişimin sağlanmasını da gerektiriyor” dedi. Çatışmasızlık ortamına geçişten 7 gün sonra, Rusya ve ABD, IŞİD ve El Kaide bağlantılı Nusra cephesi üyeleriyle mücadele için “ortak yürütme merkezi” oluşturacak.
BU HAFTA ALTIN KAZANDIRDI - Altın gram fiyatı geçtiğimiz hafta yüzde + 1,43 değer kazanırken, Borsa İstanbul pay piyasalarında işlem gören hisse senetleri ortalama yüzde + 0,22, dolar yüzde + 0,71, Euro yüzde + 0,88 prim yaptı. Kapalıçarşı’da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 1,43 artarak 127,40 liraya, Cumhuriyet altını yüzde 1,43 kazançla 852 liraya yükselirken, çeyrek altının satış fiyatı 206 liradan 209 liraya çıktı.Yurtiçi piyasalar Pazartesi günü başlayacak bayram tatili nedeniyle Cuma gününe kadar kapalı. Ancak yurtdtışı gündem devam ediyor.. İşte bizim tatil olduğumuz günlerde dünyada yaşanacaklar
12 Eylül Pazartesi - Fed üyeleri Kashkari ve Lockhart konuşma yapacak 21 Eylül tarihli Fed toplantısına dair vadeli piyasalarda Fed’in faiz artırım olasılığı fiyatlamasında belirgin düşüş görüldüğünde Fed üyelerinin “şahinvari” açıklamaları dikkat çekiyor. Piyasayı dengelemeye çalışan üyelerin konuşmaları doların oynaklığını artırırken 21 Eylül tarihli toplantıda faiz artırım olasılığı yüzde 30 seviyesinde fiyatlanıyor. Euro Bölgesi enflasyon verisi Aylık yüzde 0,1, yıllık yüzde 0,2 artış beklenen ve çekirdekte yıllık yüzde 0,8 artması beklenen enflasyon euronun seyri için önemli .
13 Eylül Salı - Çin verileri Önümüzdeki hafta Asya'nın gündeminde ise Çin'den gelecek veriler olacak. Salı günü Çin'in Ağustos ayına ilişkin sanayi, perakende satışlar ve sabit yatırım verileri açıklanacak. Diğerlerinde olmasa da sanayi üretiminde bir toparlanma sinyali görülmesi bekleniyor.
14 Eylül çarşamba - ABD Ağustos perakende satışlar- aşağı yönlü sürpriz yapan imalat ve hizmet sektörü PMI verileri, beklentilerin altında gelen tarım dışı istihdam artışı Fed’i Aralık ayına yönlendirebilir. Eylül ayı olasılığının artması için 15 Eylül tarihli perakende satışlar verisi oldukça kritik. Veride aylık yüzde 0,1 düşüş, çekirdek satışlarda aylık yüzde 0,3 yükseliş bekleniyor. Perakende satışların beklentilerin üzerinde gelmesi Eylül ayı faiz artırım ihtimalini potaya sokabilir
15 eylül perşembe - İngiltere Merkez Bankası toplantısı…Avrupa Merkez Bankası'nın ek teşvik düşünülmediğine dair açıklamasıyla piyasaları şaşırtmasından tam bir hafta sonra İngiltere Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak. Ağustos'da gelen indirimin ardından piyasa Eylül'de bir faiz adımı beklenmiyor, ancak yılın geri kalanı için verilecek mesajlar önemli.
16 Eylül Cuma - ABD’de ağustos ayı TÜFE rakamları belli olacak. Fiyat artışı aylık 0.1, yıllık %1 olarak bekleniyor. Michigan üniversitesi tüketici güven endeksinin 90.8 olarak gelmesi öngörülüyor.
TÜRKİYE İSTİKRARLI BÜYÜYOR - Türk ekonomisi ikinci çeyrekte yüzde 3.4’lük piyasa beklentisinin altında yüzde 3.1 büyüme gösterdi. Ekonomimiz yılın ikinci çeyreğinde ivme kaybetse de hane halkı tüketim harcamalarının yüzde 5.2 ile büyümeye en çok katkı veren kalem olması, iç talebin canlılığı açısından son derece önemliydi. Son dönemde hükümetin uyguladığı genişleyici politikalar ile kamu harcamaları, 2009 yılından bu yana en hızlı artışını gerçekleştirerek büyümeye yüzde 15.9 katkı verdi. Dış ticaret dengesi rakamlarına göre ise net ihracat, büyümeye negatif etki yapmaya devam ediyor. Bu dönemde net ihracat büyümeyi 2.1 puan aşağı çekti.
CARİ AÇIK DARALIYOR - Yurt içindeki bir diğer önemli veri Temmuz ayı cari açık rakamlarıydı. 2015 Temmuz’da 3.1 milyar dolar olan cari açık, bu yılın aynı ayında 2.1 milyar dolara geriledi. Cari açık bu yılın Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.2 azalarak 21.7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Yıllık cari açık ise 29 milyar dolara düştü. Bu dönemde doğrudan yabancı yatırımlardaki zayıf görünüme rağmen portföy yatırımlarındaki olumlu performans dikkat çekiyor. Net hata ve noksan kaleminin ise Temmuz ayında 2.09 milyar, yılın ilk 7 ayında 3.4 milyar dolar ile cari dengenin finansmanında önemli bir yer teşkil ettiğini görüyoruz.
NOWOTNY’DEN EURO’YA DESTEK - Boston Fed Başkanı Eric Rosengren’in açıklamaları sonrası Euro satış baskısı altında kaldı. Rosengren, faiz artırımı için çok beklemenin ekonomi adına riskler barındıracağını, tam istihdam hedefine ulaşmak için aşamalı sıkılaştırma gerektiğini söyledi. Avrupa merkez bankası üyesi Edwald Nowotny Draghi’nin aksine, ekonominin ek tedbirlere ihtiyaç duyduğunu söyledi. Teknik olarak ise 1.1200 desteğini test eden paritede tepki alımları geldi. 1.1223 sentle kapandı. Aşağı yönlü hareketin devamı için 1.1200 desteğinin kırılması gerekiyor. Alıcılı seyirde 1.1250 aşılırsa 1.1275 görülebilir.
TÜRK LİRASINA RAND DARBESİ - Türkiye’de büyüme ve cari açık rakamını değerlendiren Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, büyüme performansını etkileyecek politika ve tedbirlerle 2016 yılı büyüme hızının yüzde 3.5-4.00 aralığında gerçekleşmesini beklediğini açıkladı. Elvan, Türkiye ekonomisinin son dönemde, yurt içinde yaşanan terör olaylarına, Rusya krizine, Suriyeli göçmen akınına, AB ülkelerinde yavaş seyreden büyümeye, turizm sektöründeki daralmaya ve Fed’in faiz kararı sürecinin uluslararası finans piyasalarında sağladığı belirsizliğe rağmen büyümesini sürdürdüğünü belirtti. Cari açıktaki azalma eğiliminin Temmuz ayında da devam ettiğini ifade eden Bakan Elvan, cari açık/GSYH oranın yüzde 4.2 seviyesine gerilemesinin önemli olduğunu bildirdi. Teknik olarak ise 2.9700’nin üzerine çıkan kur, bu seviyenin üzerinde kalıcılık sağlayamaya çalışıyor. Hareketlilik bu seviyenin üzerine taşınırsa yükseliş, 2.9760 ve 2.9800 seviyelerine doğru devam edebilir. Geri çekilmelerde ise 2.9600 ve 2.9560 destek olarak takip edilebilir. TL’deki kayıpların artmasında doların 14.41 güney afrira randına yükselmesinin önemli payı var.
ALTINDA YÜKSELİŞ KAYBOLMADI - Altın fiyatlarında geri çekilme üçüncü gününde de devam ette.. Avrupa Merkez Bankası’nın varlık alım programına yönelik herhangi bir karar almaması ve programın genişletilmesinin tartışılmadığını belirtmesi altın fiyatlarının da satıcılı bir seyir izlemesine destek oldu. Bunun üzerine Boston Fed Başkanı Eric Rosengren’in faiz artışı için beklemenin riskli olacağını söylemesi satış baskısının sürmesinde etkili olan diğer gelişme olarak öne çıktı. Teknik olarak 1328 dolarla kapanan altında yükseliş hareketinin ivme kazanması için 1340 doların üzerinde kapanış yapması gerekiyor. Altında yükseliş ümitleri kaybolmuş değil. Kapalıçarşı’da 24 ayar külçenin gramı 127 liradaki yerini korudu.