Necmettin BATIREL
Robinhood dönemi
13 Temmuz 2020, Pazartesi
Çağın en büyük krizini yaşadığımız dönemde küresel borsalar tarihi zirvelere ulaşıyor. Buna yol açan en önemli gelişme Robinhood uygulaması. ABD ve Avustralya’da kullanılan bu yöntemde yatırımcılar komisyonsuz ve alt limitsiz şekilde hisse senedi alıp satabiliyor. İşte bu gelişme 10 milyon insanı borsalara çekti, bunların yaş ortalaması ise 30. Endeksler yükseliyor ancak işlem hacmi düşük kalıyor. amatör, bilinçsiz yeni yatırımcı profili ile yükselen piyasalardaki ataklar kalıcı olmuyor. Gelişmiş ülkelerde mevduat/tahviller reel getiri vaat etmiyor. Borsalar tarihi rekor seviyelerinden krizde bile çok uzaklaşmayınca servetini korumaya çalışan alt ve orta gelir grubu çaresiz getiri arıyor.
BORSALARA AŞI/İLAÇ DOPİNGİ
Evet Avrupa ve ABD’de endeksler yeni tip koronavirüs tedavisine ilişkin olumlu haberlerin etkisiyle haftayı yükselişle tamamladı. Amerikan ilaç şirketi Gilead Sciences'ın ürettiği ve Kovid-19 hastalarının tedavisinde kullanılan "Remdesivir" adlı antiviral ilac ölüm riskini yüzde 62 azaltıyor.Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin'in kurucu ortağı olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech tarafından geliştirilen Kovid-19 aşısının ise aralık ayına kadar onaya hazır hale gelebileceği belirtildi. Başkan Trump, Bilimsel alanda ilerleme kaydettiklerinin altını çizdi, "Şu anda Kovid-19'a karşı kullanılan birçok etkili tedavi yolu var, birçoğu da geliştirme aşamasında. Rekor bir sürede aşı üretme yolundayız ve çok çok yakın zamanda bu aşının duyurulacağına inanıyorum” dedi.
RAKAMLAR DÜZELDİ, MORALLER YÜKSELDİ
işsizlik oranı nisan ayında %12,8 olurken genç nüfusta işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,2 puanlık artışla %24,4’e yükseldi. İstihdam oranı %41,1, İşgücüne katılma oranı %47,2 olarak gerçekleşti. Reel efektif döviz kuru endeksi, haziranda TÜFE bazında 0,67 puan artarak 69,32’ye çıktı. Türk lirasının değeri, haziranda 2019’un aynı ayına göre TÜFE bazında 3,01 puan, Yİ-ÜFE bazında ise 3,73 puan azaldı. ABD’de işsizlik maaşına başvuranların sayısı 4 Temmuz’da sona eren haftada 1,31 milyona gerileyerek beklenenden fazla düştü. Merkez Bankasının net rezervleri geçen hafta 1 milyar dolarlık artışla 30 milyar doları aştı. İki haftadır sakin bir seyir izleyen Dolar/TL, hafta içinde 6,84-6,87, Euro/TL 7,70-7,81 bandında seyretti. Euro/Dolar paritesi küresel bazda zayıf ekonomik veri akışı, dolar endeksinde yaşanan kısmi gerilemeler nedeniyle yukarı yönlü hareketler sergileyerek 1,12-1,14 bandında seyretti. Salgın sonrası dönemde ilk defa 120 bin puanı aşan BİST100 Endeksi, haftanın 4. ve 5. gününde gelen kâr satışlarıyla 112.829 seviyesine kadar gevşedi. Endeks, haftayı %0,81 kayıpla 114.809 puandan tamamladı.
AYASOFYA KIYAMETE KADAR CAMİ KALACAK
Türkiye’de Ayasofya çoşkusu yaşanıyor. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti. Danıştayın gerekçesinde, Ayasofya'nın Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı mülkiyetinde olduğu, cami olarak toplumun hizmetine sunulduğu belirtildi. Ayasofya'nın tapu belgesinde cami vasfı ile tescilli olduğu, bunun değiştirilemeyeceği belirtilen gerekçede, "Vakıf senedindeki cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır. Kadimden beri korunan Vakfa ait taşınmaz ve hakların, istifadesine bırakıldığı toplum tarafından kullanılmasına engel olunamaz."" denildi. Ayasofya'nın Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. Ayasofya'nın ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı kararı TBMM Genel Kurulunda okundu. Milletvekilleri kararı ayakta alkışladı.
ÇİN’E TARIM ÜRÜNÜ SATTIK
Türkiye'de 8 ana sektörü Çin'e ihracatı koronavirüs salgınına rağmen yılın ilk yarısında arttı. TİM verilerine göre, ihracat Haziran’da yüzde 15,8 artarak 13 milyar 469 milyon dolar oldu. çelik, hazır giyim ve konfeksiyon, hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri, mobilya kağıt ve orman ürünleri, otomotiv endüstrisi, tütün, yaş sebze ve meyve, demir ve demir dışı metaller sektörlerinin Çin'e ihracatı artış kaydetti, Özellikle bu 8 sektörün yarısını tarım ürünlerinin oluşturması dikkati çekti. Türkiye'nin yılın ilk yarısındaki toplam tarım ihracatı da geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 3,1 artarak 10 milyar 941 milyon 603 bin dolardan 11 milyar 282 milyon 129 bin dolara çıktı.
YENİ HAFTANIN GÜNDEMİ YOĞUN
Borsa İstanbul haftayı 0,85 değer kaybıyla 114 bin 808 puanla tamamladı. toplam işlem hacmi 22,9 milyar lira olarak gerçekleşti.Bankacılık endeksi yüzde 0,89, holding endeksi yüzde 1,78 değer kaybetti. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 1,68 ile iletişim, en çok gerileyen ise yüzde 5,80 ile spor oldu. Enerji 1.17, ulaştırma 1.58 prim yaptı. Bilgi teknolojileri 1.58, çimentolar 2.50 geriledi. Salgın vakalarındaki rekor artışlar, kar satışları için bahane olarak kullanıldı ABD ile Çin arasındaki artan gerilimin yanı sıra Libya ile Suriye meseleleri yakından takip edilen gündem maddeleri oldu. Haftaya yurt içinde ödemeler dengesi ve sanayi verilerinin, yurt dışında ise Avrupa Merkez Bankası faiz kararı, ABD Merkez Bankası'nın yayımlayacağı Bej Kitap, ABD'de enflasyon Çin'de büyüme başta olmak üzere yoğun veri gündemi izlenecek. 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü" dolayısıyla Çarşamba günü yurt için piyasalar kapalı, teknik açıdan 113 bin 300 puan destek 116.500 direnç konumunda. Bu seviye aşılırsa 120 bin hedefte kalacak. 114 bin 800 düzeyindeki kapanış yükselişin devam edeceğini haber veriyor.
EURO KAZANÇLARINI KORUYACAK MI?
ABD’de ISM hizmet endeksi haziranda 57,1’e yükselerek son 4 ayın en yüksek seviyesini aldı. Almanya fabrika siparişleri verisi mayıs ayında beklentilerin altında %10,4 yükseldi. (Beklenti: %15) Mayıs ayında, ülkedeki kısıtlamaların gevşetilmesine rağmen veri, beklentilerin altında kaldı. Avrupa Birliği, Euro Bölgesi için 2020 yılına ilişkin resmi küçülme tahminini %7,7’den %8,7’ye düşürdü. Almanya’da sanayi üretimi mayısta aylık %7,8 arttı, yıllık %19,3 azaldı. Her iki veri de beklenenden düşük geldi.ABD Doları, daha riskli olarak algılanan varlıklar çevresindeki görünümün toparlanması üzerine giderek artan aşağı yönlü baskı altında kaldı. Ancak paritenin yükselişine rağmen, koronavirüs vaka sayılarındaki artışların hız kesmeden devam etmesi yatırımcıların ihtiyatlı kalmasına neden olurken, yukarı yönlü momentumun baskılanması riski taşıyor. ABD Üretici Fiyat Endeksi Haziran ayında aylık bazda %0,2 ve geçtiğimiz 12 ayda %0,8 daralma kaydetti. Çekirdek fiyatlar ise aylık bazda %0,3 düştü 1.1330 senti aşan parite haftayı 1.1298 sentle tamamladı. Euro, Avrupa Merkez Bankası Almanya ve Avrupa Komisyonu tarafından duyurulan mali teşviklerle desteklenmeyi sürdürüyor. Çin’de ikince çeyrek GSYHİ, Avrupa ve ABD’de sanayi üretimleriyle Avrupa Merkez Bankasının faiz kararı yeni haftada pariteyi etkileyecek gelişmeler..
REZERVLER ARTTI, TL RAHATLADI
Merkez Bankası 200 yerli ve yabancı yatırımcıya yaptığı telekonferans sunumunda rezervlerin yeterli olduğunu, özel sektörün borç azaltma trendi içinde olduğunu, cari açık ve enflasyondaki etkilerin ise kalıcı olmayacağına yönelik verdiği mesajlar olumlu algılandı. toplam rezervler, geçen hafta bir önceki haftaya kıyasla 266 milyon dolar artışla 90 milyar 504 milyon dolara çıktı. bir önceki hafta 29 milyar 84 milyon dolar olan net uluslararası rezervler 3 Temmuz ile sona eren haftada 30 milyar 170 milyon dolara yükseldi. Yabancılar 26 Haziran-3 Temmuz haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 94,5 milyon dolar hisse senedi satarken 21,4 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi aldı. Yerli yatırımcıların döviz mevduatı aynı dönemde 808 milyon dolar artarak 122 milyar 468 milyon dolara yükselirken tüzel kişilerin döviz mevduatı 1 milyar 777 milyon dolar azalarak 78 milyar 778 milyon dolara geriledi. Kurda 6.87-6.83 bant hareketi bu haftada devam etti. Ancak kurda volatil işlemler görebilmemiz için yukarı tarafta 6.92-6.95, aşağı tarafta ise 6.80-6.75 seviyelerinin kırılması gerekiyor. 6.95’in aşılması ile birlikte 7.04-7.10 bölgesi hedef haline gelebilir. 6.75 kırılırsa 6.70-6.68 TL desteklerine doğru bir geri çekilme hareketi yaşanabilir. Euro yeni haftada 7.70 – 7.80 TL aralığında hareket edecek.
ALTIN'DAKİ ATAKLAR NEDEN KESİLDİ?
AB’nin Euro Bölgesi için büyüme tahminini aşağı yönlü revize etmesi, Avrupa sanayisinin lokomotifi olan Almanya’nın ekonomik verilerinin zayıf gelmesi, DSÖ’nün virüsün yayılma hızındaki açıklamaları, ABD 10 yıllık tahvil getirilerinin 0.63 ile tatmin edici düzeyde olmaması ve salgın dolayısıyla bütün dünyada genişleyici adımlarla artan likiditenin etkisiyle ons altın 1800 doları aşarak son 9 yılın zirvesini gördü. Gram altın 400 lirayı aşarak rekor tazeledi. Ancak hafta kapanırken koronavirüs ilacı ve aşı çalışmalarında elde edilen pozitif sonuçlar, altındaki atakların kesilmesine yol açtı. Ons haftayı 1797 dolarla tamamladı. 1796-1790 bandı oldukça önemli. Zira bu seviye üzerindeki kalıcılıklarda tekrardan 1825 dolar direncini test etmek isteyebilir. 1790 dolarda tutunamazsa momentum bozulacak 1782, 1775, 1668 ve 1660 destekleri hedef olacak. 397 lirayla kapanan gram altında 370 – 380 TL aralığının alım seviyesi olduğu belirtiliyor.