Necmettin BATIREL
Resim nasıl düzeldi?
Küresel borsalar haftayı sınırlı artışla tamamladı. Fed'in şahin baskısı hisse senetlerine olan talebi azaltırken, güçlü istihdam verileri dolar ve tahvil getirilerini yükseltti. yatırımcılar dikkatlerini gelecek haftanın enflasyon verilerine çevirdi; ABD ekonomisinin, Fed'in büyümeye çok fazla zarar vermeden enflasyonu düşürebileceği sözde yumuşak iniş yolunda olduğuna dair işaretler, S&P 500'e yılbaşından bu yana %16'lık değer kazandırdı. istihdam piyasasının sağlam kaldı ancak Fed'in geçen yıl piyasaları sarsan hamleler olan enflasyonla mücadele için faiz oranlarını daha fazla artırması gerekebileceği yönündeki endişeleri tetikleyecek kadar güçlü değildi.
Apple hisseleri, Çinli hükümet çalışanlarının iPhone kullanmalarının yasaklandığı haberinin ardından 200 milyar dolar kaybettikten sonra yüzde 1'den az artış gösterdi. Dolar endeksi 105 düzeyini aştı, 10 yıllık ABD tahvil getirileri 4.26’da altın 1919 dolarda kaldı. Brent petrol 90, Bitcoin 25 bin 800 dolardan işlem gördü. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?
OVP HANGİ SEKTÖRLERİ UÇURACAK?
Ekonomi yönetimi sert inişe yol açmadan Türkiye’yi orta gelir tuzağından çıkartmak istiyor. Bunun için ekonomiyi tüketimden yatırıma ve ihracata, düşük katma değerliden orta ve yüksek katma değerliye dönüştürmeyi hedefliyor.Dezenflasyon sürecini hızlandırmak için Türk lirasının reel olarak değer kazanması, ücretlerdeki endekslenmenin kırılması, bozulan fiyatlama alışkanlığının düzeltilmesi gerekiyor.
Enflasyon tahminine yaklaşılması Merkez Bankası’nın Ağustos ayında yaptığı gibi güçlü faiz adımlarıyla devam etmesi gerekiyor. Temmuz, Ağustos (muhtemelen Eylül) enflasyon verileri faiz artışına devam etmek dışında bir seçenek bırakmıyor.
Orta Vadeli Program batarya, biyomedikal, elektrikli araç, ilaç, elektronik, havacılık, savunma, yeşil enerji gibi sektörlere öncelik veriyor. Enerjide dışa bağımlılığı azaltma: Petrol, doğal gaz, üretim, elektrik ve doğalgaz depolama, petrokimya sektörlerine yatırımlar artacak.
Gıdada dışa bağımlığı azaltmak, enflasyonu kontrol altına almak için tarımı desteklemek, girdi olarak kullanılan gübreye yatırım yapmak. İşverenlerin katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek tamamlayıcı emeklilik sistemi emeklilik şirketlerinin büyümesini hızlandıracak.
DÜNYA BANKASINDAN 35 MİLYAR DOLAR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Dünya Bankasının Türkiye’ye yönelik ilgisini önemli ölçüde artırma kararının Orta Vadeli Programın onayı olduğunu söyledi. “Banka, önümüzdeki üç yıl içinde Türkiye'nin kamu ve özel sektörüne sağladığı finansmanı ikiye katlayarak 35 milyar dolara çıkarmayı planlıyor.
Dünya Bankası'nın paha biçilmez ortaklığını ve Türkiye'nin ekonomik kalkınmasına yönelik güçlü bağlılığını takdir ediyoruz. Bu, BAE'nin daha önce açıkladığı yaklaşık 51 milyar dolarlık üç yıllık yatırım planına ek olarak geliyor. Böylesine önemli bir dış finansmanın mevcudiyeti, şüphesiz programımızın başarılı bir şekilde yürütülmesini artırmaktadır, dedi.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Bölgesel Başekonomisti Roger Kelly, Türkiye'nin Ortodoks para politikalarına geçiş vaadi ve bu vaadin; art arda önemli faiz artırımları, likidite ve kredinin sıkılaştırılması yoluyla yerine getirilmesinin yatırımcıların onayını aldığını ifade etti. "Eğer bu yeni yaklaşım sürdürülürse Merkez Bankası'nın kredibilitesi artacak, enflasyon beklentileri daha fazla sabitlenecektir. Bu gelişmeler, orta vadede enflasyonun düşürülmesine yardımcı olacak ve Merkez Bankası'nın rezervlerinin yeniden artırılmasını sağlayacaktır ki bu zaten halihazırda gerçekleşmeye başladı, dedi,
FİTCH 2 YIL SONRA NOT ARTTIRDI
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Türkiye’nin kredi notunu ‘B’ olarak teyit etti, not görünümünü 2 yıl sonra ‘negatif’ten ‘durağan’a çekti. Görünümün durağana revize edilme nedenine dair “kısa vadeli makro-finansal istikrar risklerini azaltan ve ödemeler dengesi baskılarını hafifleten daha geleneksel ve tutarlı bir politika karışımına dönüşü yansıtıyor TCMB’nin politika faizini 2023 sonuna kadar yüzde 35’e çıkaracak ve 2024’te de bu seviyede kalacak, denildi. Aysonunda Moody’s’ten de aynı şekilde not artırımı kararı gelecek olması hükümetin ekonomide başarılı politika yürüttüğünü gösteriyor.
BİST’TE SATIŞLAR KOLAYCA ERİTİLDİ
Borsa istanbul haftayı 8325 puanla kapanış rekoruyla tamamladı. İşlem hacmi 137 milyar lira oldu. Bankalar artıda kaldı. En yüksek kazanç 2.91 ile sigortada yaşandı. Çimentolar 2.14 geriledi. En çok kazandıranlar ISGYO, SKBNK, AKSA, GENIL, BAGFS, EBEBK, KZGYO oldu.
En çok kaybettirenler ise TUKAS, ALFAS, CIMSA, BRYAT, BRSAN, UFUK, ISKPL, KAYSE olarak sıralandı. Küresel pay piyasalarında, ABD Merkez Bankası'nın faiz artışlarının sonuna gelmemiş olabileceğine dair artan endişelerle karışık bir seyir izleniyor. Yurtiçinde OVP’nin olumlu etkisiyle kredi notumuz artıyor, yabancı yatırımcı akını yoğunlaşıyor. Yeni haftada yurtiçinde Temmuz sanayi üretimi, cari, hesap işsizlik oranı, perakende satışlar var.
Euro bölgesinde ECB’nin faiz kararı, ABD’de enflasyon, sanayi üretimi olmak üzere kritik veriler belli olacak. 8500 direnç, 8200 puan destek konumunda
JP MORGAN: UZUN TL TAVSİYE ETTİ
Para politikasında beklentiyi aşan sıkılaşma ve OVP'den enflasyonla mücadele konusunda verilen kararlı mesajların ardından JPMorgan Türk lirasında uzun pozisyon açın tavsiyesinde bulundu.
Yayınlanan notta, politika yapıcıların dolar/TL’yi yukarı yönlü serbest bırakarak enflasyonu yükseltmeyi istemediklerini atıfta bulunarak “Artık risk/ödülün doğrudan lira uzun pozisyonlarına doğru kaydığına inanıyoruz” denildi.
Raporda "Önceki analizlerimiz Türk lirasının ucuz ve rekabetçi olduğunu, bu nedenle ek devalüasyona gerek olmadığını gösteriyor" ifadeleri yer aldı. yetkililerin Döviz rezervlerini kaybetmeden dolar/TL'yi sabit tutabileceklerini ifade ettiğine dikkat çekerken döviz rezervlerinin ılımlı bir şekilde artmasının daha olası olduğuna dikkat çekiliyor. Yılsonunda 55 milyar doları aşacak olan turizm gelirleri, kredi büyümesindeki yavaşlama ve artan kredi faizlerinin Ağustos-Ekim döneminde ılımlı cari işlemler fazlasına yol açacağını belirten analistler buna karşılık, istikrarlı dolar/TL kurunun pozitif toplam döviz getirisi sağlamaya başlaması gerektiğini ifade etti.. Evet JP Morgan ısrarla TL’de kalın diyor. Dolar haftayı 26.84, Euro 28.75 TL ile tamamladı.
FED KASIM’DA FAİZ ARTTIRACAK MI?
ABD 10 yıllık Hazine tahvilinin getirisi, yatırımcıların para politikası görünümünü değerlendirmeye ve çeşitli Fed yetkililerinin yorumlarını sindirmeye devam etmesiyle 4.26’da kaldı. Fed Bank of New York Başkanı John Williams ABD para politikasının "iyi bir yerde" olduğunu ve Fed'in yeniden faiz artırımı yapıp yapmayacağı sorusunun "hala açık bir soru" olduğunu söyledi. Yönetim kurulu üyesi Wallace, Fed'in faiz artırımlarında dikkatli ilerleyebileceğini belirtirken, Boston Federal Rezerv Başkanı Susan Collins, Fed'in gelecekteki faiz artırımlarında temkinli ilerleyebileceğini söyledi.
Fed'in bu ay faiz oranlarını sabit tutması beklenirken, kasım ayında 25 baz puanlık artış %43 ihtimalle satın alınıyor. Dolar endeksi bu yüzden 105 düzeyini aştı. Euro dolar paritesi 1.0698 sente indi. ABD’de TÜFE bekletinin altında kalırsa 1.0570 sent desteğine dönülecek.
ALTIN NEDEN BASKILANDI?
Yüksek dolar endeksi ile ABD hazine tahvil getirileri altındaki atakları engelledi, ons 1919 dolarla kapandı. son veriler ABD ekonomisinin güçlü olduğuna işaret ederek Federal Reserve'e parasal ayarları kısıtlayıcı tutması ve hatta faiz oranlarını daha da artırması için biraz alan tanıması altını baskıladı.
ABD'de yeni işsizlik başvuruları Ağustos ayının son haftasında altı aydan uzun bir sürenin en düşük seviyesine geriledi; piyasanın ılımlı bir artış beklentisini şaşırttı ve işgücü piyasasında bir miktar yumuşamaya işaret eden son verilerle çelişti. ABD'de ISM Hizmetleri PMI'ı da Ağustos'ta beklenmedik bir şekilde 54,5'e sıçradı; hizmetler sektöründe altı aydaki en güçlü büyümeye işaret etti ve 52,5 olan tahminlerin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Piyasalar bu ay Federal Reserve'den şahin bir duraklama görüyor ve bu bir sonraki toplantıda potansiyel bir faiz artırımı sinyali veriyor. Yeni haftada ABD enflasyonu sanayi üretimi ekonomideki net resmi ortaya çıkaracak. Altın 1915 doları kırarsa 1905 – 1890 dolar desteklerine dönebilir.
Yükseliş için 1935 dolar direncini aşılması gerekiyor. Gram altının tutarı 1656 TL.. Bankalarda 1604 – 1736 TL ile kapandı. Kapalıçarşı’da 1694 – 1704 liradan işlem görüyor. 21 eylül’de faiz artırım sonrası TL’deki kazanımların artması altını aşağı çekecek.