Necmettin BATIREL
Petrol müjdesi
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. ABD’de tarım dışı istihdam tahminleri aşınca FED’in düşük faiz uygulamasından vazgeçileceği beklentisi oluştu. Ancak IMF’den Çin’e gelen sıkı kovid 19 tedbirlerinden vazgeç uyarısı üzerine dolar kazançlarını geri verdi. IMF başkanı, dış koşulların olumsuz seyrettiği bu dönemde tedbirlerin ekonomik etkilerinin azaltılmasının şart olduğunun altını çizdi. Avrupa’dan sonra Wall Street’te de endeksler bu gelişmelere sınırlı tepki verdi. Altın yüksek kaldı, 10 yıllık ABD tahvillerinde getiriler 3.49’a düştü. Bitcoin 17 bin dolarda. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?
BRENT PETROL 60 DOLARA İNİYOR
AB ülkeleri Rus petrolüne 60 dolarlık tavan fiyat uygulanmasında uzlaşma sağladı, karar 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek. Rus petrolüne 60 dolar tavan fiyata ilave olarak 2 ayda bir yenilenecek yeni bir fiyat sınırlama mekanizması kurulması da söz konusu.Mekanizma, Rus petrolüne tavan fiyatın piyasa fiyatlarının yüzde 5 altında tutulmasını sağlayacak.5 Aralık’tan itibaren Avrupa Birliği Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol alımına son verecek. Rusya dünya petrol üretiminin yaklaşık yüzde 10'unu yapıyor. Rus yetkililer, tavan fiyat uygulamasına katılan ülkelere petrol satmayacağını açıklayınca Brent petrol 85 dolara düştü. Salı gününden itibaren petrolün önce 75 ardından 65 dolara inmesi bekleniyor. Petroldeki düşüş Türkiye’nin enerji faturası küçülttüğü için cari açık üzerinde çok olumlu etki meydana getiriyor.
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ BAŞLIYOR
Yeni haftada yurtiçindeki en büyük gelişme Pazartesi günü açıklanacak Kasım ayı enflasyon rakamları olacak. Beklentiler TÜFE ‘nin aylık %3 yıllık %84 artacağı yönünde..Tüketici Fiyat Endeksi, ekimde bir önceki aya göre yüzde 3,54 artış göstermişti yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 73,12’den yüzde 70,18’e gerilemişti. Ancak Aralık ayında baz etkisi sebebiyle enflasyonda 10 puanlık gerileme yaşanacak, bu düşüş ocak-şubat-mart döneminde de hızlanarak devam edecek. Faiz indirimlerinin etkisi ortaya çıkacak, yıllık TÜFE %35 – 40 bandına gerileyecek. Bu durumda fiyatlar düşüşe geçecek. Piyasalarda bahar havası esecek. Hemen hatırlatıyorum. Petroldeki gevşeme bu hesaba dahil değil
BİST’TE İKİ YENİ ŞİRKET GELİYOR
Borsa İstanbul haftayı kar satışlarına rağmen 4962 puanla tamamlamayı başardı. İşlem hacmi 111.2 milyar lira oldu. Bankalar 3.37 geriledi. En büyük kayıp 4.16 ile iletişimde yaşandı. Onu 2.97 ile toptan eşya izledi. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüş ulaştırma sektörüne 2.79 prim yaptırdı. İnşaat 2.28, mobilya 1.34 turizm 1.31 yükseldi KARTN, BUCIM ve GENIL, kapanışa doğru en çok yükselen hisseler oldu. SASA, an itibarıyla %8,5 düşüşle 120 TL’nin altında fiyatlanacak BIST 100’de bugün en çok kaybettiren hisseydi. Denetim haberlerinden olumsuz etkilenen BIMAS, SOKM) ve MGROS) hisseleri ortalama %5 bandında geriledi. QNBFB, APYKS ve KSTUR, taban fiyatından işlem görerek bugün en çok kaybettiren hisseler oldu. Borsa İstanbul’da kapanışa doğru 8 hisse tavan fiyatından işlem görerek borsadan pozitif ayrıştı. Bu hisseler arasında borsanın yenişirketleri ALFAS, OZSUB ve SNICA’nın yanında SNPAM, UZERB, VBTYZ, NIBAS ve OTTO vardı.SPK, Birikim Varlık Yönetim AŞ’nin 14,20 liradan, Platform Turizm Taşımacılık Gıda İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin 9,10 liradan halka arz başvurusunu onayladı.Kurul, Birlik Mensucat Ticaret ve Sanayi İşletmesi AŞ’nin 22 milyon 313 bin 510 lira bedelli, SASA Polyester Sanayi AŞ’nin 7 milyon 802 bin 851 lira ile Europen Endüstri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ’nin 591 milyon 220 bin lira bedelsiz sermaye artırımı başvurusuna da onay verdi. Yeni haftada yurtiçinde Kasım enflasyonu, Euro bölgesinde üçüncü çeyrek GSYHİ, ABD’de Kasım üfe izlenecek. teknik açıdan BIST 100 endeksinde 5000 ve 5100 seviyeleri direnç, 4950 ve 4900 puan destek oldu.
BORÇLAR ÖDENDİ, KURLAR SABİTLENDİ
Reel kesimin net döviz pozisyon açığı son 12 yılın en düşük seviyesine geriledi. Neden/ Çünkü iş dünyası artık dışardan borçlanmıyor, kendi kaynaklarıyla büyüyor. 2018’de 195.6 milyar dolar olan net döviz açığı Eylül’de 83.1 milyar dolara geriledi. 4 yılda %135’lik azalma var. İşte kurlar bu yüzden yerinde sayıyor Eylül'de reel kesimin varlıkları Ağustos ayına göre 1,37 milyar dolar artarken, yükümlülükler 4,76 milyar dolar azaldı.Eylül'de bir önceki aya göre yurt içi bankalardaki mevduat, yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları ve ihracat alacakları sırasıyla 1,08 milyar dolar, 312 milyon dolar ve 1 milyon dolar arttı. Türkiye'nin 11 aylık dış ticaret açığı enerji fiyatlarındaki artış dolayısıyla 99,8 milyar dolara yükseldi Kasım ayı geçici ticaret verilerine göre Kasım ayında ihracat yüzde 1,9 artışla 21,9 milyar dolar oldu. İthalat ise 30,7 milyar dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 71,3 oldu. Ancak Enerji verileri hariç tutulduğunda ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 89,8 olarak gerçekleşti. Dolar haftayı 18.60 euro 19.55 TL ile tamamladı.
AVRUPA’DA MALİYETTE BÜYÜK DÜŞÜŞ
Amerika’da özel sektör istihdamının 127 binle tahminlerin gerisinde kalmasından sonra merakla beklenen tarım dışı istihdam Kasım ayında sürpriz yaptı. 263 bin artarak 200 bin beklentiyi aştı. Ortalama saatlik kazançlar aylık yüzde 0,6, yıllık yüzde 5,1 arttı. Beklenti aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 4,6 artıştı..Açıklanan veri, artan faizlere ve resesyon endişelerine rağmen istihdam piyasasının gücünü koruduğuna işaret etti. Fed Başkanı Jerome Powell bu hafta yaptığı bir konuşmada istihdam talebindeki ılımlılaşmanın piyasaya denge getirmesi açısından gerekli olduğunu belirtmişti. Ancak 63 bin kişilik ekstra artışa rağmen ABD’de üretim endeksi hala çok düşük. Diğer taraftan Avrupa’da Ekim ayında ÜFE %2.9 daraldı yıllıkta 11 puan gerileyerek 41.9’dan 30.8’e düştü. Bu rakam son 9 ayın en düşük seviyesi. bu durumun ilerleyen dönemde tüketiciler üzerindeki baskıların zayıfladığını gösterdiği için Euro kazanımlarını korudu. ABD’de tarım dışı istihdam rakamlarının açıklanmasından sonra 1.0470 sente inen parite haftayı 1.0540 sentle tamamladı. 1.0570 aşılırsa 1.0610 direnci hedef olacak.
ALTINDAKİ YÜKSELİŞ NİYE İVME KAZANDI?
Altın cephesinde yüksek gelen tarım dışı istihdam rakamlarına karşı, yukarı hareket devam ediyor. Altın geçen hafta hem istihdam raporu hem de Başkan Powell'ın konuşmasını satın aldı..Altın vadeli işlemleri dün 1817 dolardan açıldı ancak kapanışı 1791 dolarla gerçekleştirdi. Altının kısmi bir düşüş göstermesinin ve gümüşün sağlam bir kazanç elde etmesinin birincil nedeni, gümüş için yükseliş ve altın için hafif düşüş olan istihdam raporuydu. Bununla birlikte, hem altın hem de gümüşteki haftalık artışlar, değerli metallerin bu haftaki önemli olaylara bol miktarda tepki vermesiyle daha eksiksiz bir hikaye ortaya koyuyor. Pazartesi günü 1756 dolarla haftaya başlayan ons, 1812 dolarla tavan yaptıktan sonra kapanışı 1797 dolarla gerçekleştirdi. 1790 ana destek konumunda bulunuyor. Bunun üzerinde tutunduğu sürece 1824 dolar direncinin test edilme potansiyeli korunacak. Altının 2023’ün ilk çeyreği sonunda 1950 dolara tırmanacağı tahminleri yapılıyor. Altında 3 kasım’da başlayan ralli devam edecek. Gram altın haftayı 1074 lirayla tamamladı. Fiyatın yeni haftada 1100 liraya ulaşma ihtimali oldukça güçlü.