Necmettin BATIREL
Nefesler tutuldu!
Küresel borsalar haftayı ekside tamamladı. Dünyanın en büyük ekonomisinde şubat ayı istihdam rakamları tam bir hayal kırıklığı meydana getirdi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, Euro bölgesi için büyüme ve enflasyon tahminlerini aşağı çekti, yeni teşvik planı açıkladı. Çin'de ihracat ve ithalatta büyük gerileme yaşanıyor, büyüme hızı düşüyor. Bu hafta çok önemli veriler açıklanacak. Türkiye'den başlayalım. Pazartesi günü ocak ayı dış ticaret açığı (- 830 milyon dolar), dördüncü çeyrek büyüme rakamı (-2.7 / 2.5); ocak sanayi üretimi (yıllık -7.5); aralık işsizlik rakamı, bütçe dengesi ve merkez bankası beklenti anketi var. Euro bölgesinde ocak sanayi üretimi (1.0 - -2.1); şubat TÜFE (0.3 / 1.5) izlenecek. Almanya'da ocak ihracat/ithalat rakamlarıyla sanayi üretimi (0.5), İngiltere'de ocak sanayi üretimi (0.1 / -1.4); 12 Mart'ta Brexit oylaması). ABD'de ocak perakende satışları (-0.1); Şubat TÜFE (0.2 / 1.6); Ocak dayanıklı mal siparişleri (-0.7); Şubat sanayi üretimi (0.4) açıklanacak. Çin'de ocak sanayi üretimi yıllık (5.5) ile perakende satışlar yıllık (8.1) belli olacak.
ABD-ÇİN GÖRÜŞMELERİ İLERLİYOR - ABD'Şubat ayı tarım dışı istihdam 181 bin beklentisine karşın 20 bin arttı, bu rakam son 2.5 yılın en kötüsü. Ancak Ocak'ta 304 bin olan veri 311'e yukarı revize edildi. Ücretler aylık %0,3 yıllık %3.4 artarak beklentileri aştı. İşsizlik oranı ise %3.8'e geriledi. İşgücüne katılım oranı %63,2'yi korurken özel tarım dışı bordrolar 170 bin beklentisine karşın 25 binle en düşük seviyeye indi. İstihdam tarafındaki sert düşüşe karşın ücretlerin aylık ve yıllık oranda beklentileri aşması ve işsizlik oranın da gerilemesi ile dolar negatif fiyatlama kısa sürdü. Dolar endeksi 97.32 düzeyinde kapandı. Ticaret savaşı konusunda, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, ABD ile ticaret müzakerelerinde anlamlı ilerleme sağlandığını ve iki ülke ilişkilerinin çatışmaya düşmeyeceğini savundu. ABD'nin Çin Büyükelçisi de Trump-Xi zirvesi için tarih belirlenmediğini ve önce konuların çoğunlukla çözülmesi gerektiğini savunarak ticaret anlaşmasına varılacağından umutlu olduğunu deklare etti. Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier ise Avrupa Birliği'nin ABD ile bir ticaret savaşından kaçınmak istediğini ancak birlik olarak kendi çıkarlarını savunmaya ve ABD'nin tek taraflı olarak alacağı herhangi bir karara karşı tedbirlerle yanıt vermeye hazır olduklarını söyledi.
FAİZİ AŞAĞI ÇEKECEK HAMLE - Hükümet faizleri aşağı çekecek önemli bir karar aldı. kamu bankalarının kamu kurumları mevduatı için ödediği mevduat faizlerinin tavanında tüm vadelerde 5'er puanlık indirime gidildi. Yeni düzenlemeyle 30-59 gün vadede Merkez Bankası'nın 3 aylık ağırlıklı mevduat faizi ortalamasının yüzde 70'ini tavan faiz olarak veren kamu bankaları artık bu ortalamanın yüzde 65'i kadar faiz verebilecek. Yani kamu bankaları bu vadede kamu kurumlarının mevduatlarına ortalama yüzde 22.25 olan faiz yerine maksimum yüzde 14.46 mevduat faizi uygulayacak. Yapılan bu değişiklikle kamu bankalarının kaynak maliyeti aşağı çekilerek eli rahatlatıldı. yeni düzenleme ile faizler ortalama 1 puan aşağı çekildi. BİST haftayı yurtdışındaki satışlara paralel olarak 101 bin 500 düzeyinde tamamladı. işlem hacmi 6.2 milyar TL oldu. Bankacılık endeks %1.46 değer kaybetti. Yeni haftada büyüme ve dış ticaret açığı rakamları endeksin hareketinde belirleyici olacak. Endeks 102 bin 500'ün altında kaldığı sürece düşüş devam edecek. 102 bin 700 ün üzerinde 103 bin 500 direnci var. Türkiye'nin 2018 yılında %2.5 büyüme hızına ulaşması, dış ticaret açığının ocak'ta 830 milyon dolar olması bekleniyor.
YÜKSELEN DOLARA İSTİHDAM FRENİ - Avrupa Merkez Bankası'nın 3.TLTRO (2 yıl vadeli refinansman operasyonu) başlayacağını açıklaması ve Başkan Mario Draghi'nin güvercin görüşleri Euro tarafına olumsuz yansırken parite 1.1175'e kadar gerileyip 27 Haziran 2017'den bu yana en düşük seviyesine çekildi. Brexit meselesinde de Britanya Başbakanı Theresa May, Avrupa Birliği'ne Brexit görüşmelerinde İrlanda backstop konusunda tavizler vermesi çağrısı yapan May, aksi takdirde Britanya'nın AB'den anlaşma olmadan ayrılması riskinin sorumluluğunun AB'de olacağını ifade etti. Avrupa Birliği İngiltere'ye Brexit sonrasında Gümrük Birliği'nden tek taraflı olarak çıkma hakkı tanınabileceğini ancak, İrlanda ile Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır uygulanmaması gerektiğini bildirdi. 12 Mart'ta İngiltere parlamentosunda yapılacak oylama ile (eğer ertelenmezse) son nokta konulacak. ABD'de FED Yönetim Kurulu üyesi Lael Brainard, ekonomi için görünümün değişmese bile artan riskler ve harcamalarda yavaşlama işaretleri nedeniyle faiz artırımları için beklentilerini düşürmesi gerektiğini söyledi. Ticaret görüşmelerinde ise Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, ABD ile ticaret müzakerelerinde anlamlı ilerleme sağlandığını ve iki ülke ilişkilerinin çatışmaya düşmeyeceğini söyledi. ABD'de istihdam rakamlarının bozulması dolarda sınırlı kayba yol açtı. Parite 1.1231 sente çıktı. Yeni haftada ABD'de açıklanacak kritik veriler yönü belirleyecek. Teknik olarak 1.12 sentin altında 1.1170 – 1.1150 destekleri var. 1.1250 aşılırsa 1.1270 – 1.1310 dirençleri gündeme gelecek.
TL'DE DIŞ AÇIK HEYECANI - Döviz cephesinde ABD ile yaşanan füze geriliminden daha çok gelişen ülke para birimlerinin değeri, TL'yi aşağı-yukarı dalgalandırıyor. S400-Patriot ihtilafı takip ediliyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın gerginliği azaltmaya yönelik açıklamalara karşı ABD Savunma Bakanlığı sözcüsü Charles Summers Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze sistemini almasının ciddi sonuçları olacağını söyledi. Akar, Rus yapımı olan S-400 satın alınmasının tercih olmanın ötesinde bir zorunluluk olduğunu belirterek ABD yapımı Patriot alınması konusunda da temasların devam ettiğini söyledi. Fakat Summers "Eğer S-400'leri alırlarsa bu Patriot ve F-35'leri etkiler. F-35 ve Patriot'ları alamazlar" diye konuştu. Türkiye F-35 savaş uçaklarının üretiminde yer alan ortaklardan biri. Türk pilotları şu anda F-35 savaş uçaklarıyla Arizona'daki Luke Hava Üssü'nde eğitim uçuşu yapıyor.Diğer taraftan Suriye eksenindeki jeopolitik gelişmelere bakıldığında; Tahran'da düzenlenen Yeni Suriye Anayasası toplantısına Türkiye yerine Almanya'nın davet edilmiş olması riskleri canlı tutan gelişmeydi. ABD'de tarım dışı istihdamdaki bozulmadan sonra gelişen ülke paraları değer kazandı. 14.50 Güney Afrika Randından 14.42 Randa düşen dolar 5.48'den 5.42 TL'ye döndü. Euro haftayı 6.10 TL'lik alış değeriyle tamamladı. Yeni haftada büyüme rakamları ile özellikle dış ticaret rakamları TL'yi etkileyecek. Dünya ülkelerinde açıklanacak sanayi üretim rakamları büyüme hızı hakkında net fikir verecek. Dolar 5.45 TL üzerinde tutunursa 5.50 – 5.52 TL aralığı hedef olacak. 5.40 TL'yi kırarsa 5.35 TL'ye kadar geri çekilme devam edecek.
DÖVİZ TASARRUFLARI ARTIYOR - Türk-Amerikan ilişkilerinde sorunlu bir yılı geride bırakan Ankara ve Washington, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 sistemlerini satın alma kararı ve ABD'nin bu adıma yaptırımlarla karşılık vereceğine dair güçlü sinyaller göndermesi ile yeniden gergin bir dönemece girdi. Piyasanın "yeni Brunson krizi" olarak adlandırdığı süreçte diplomatik manevra alanı daralan Ankara, uzun menzilli hava ve füze savunma ihtiyacını karşılarken Rusya ve ABD arasında bir seçim yapmaya zorlanıyor. ABD'nin savunma yaptırımlarını hayata geçirmesi durumunda Türkiye savunma/taarruz kapasitesinin zarar görmesi riskiyle karşılaşabileceği gibi Brunson krizinde olduğu gibi bu adımın piyasalar üzerindeki psikolojik etkisi de olumsuz sonuçlar doğurabilir. Gelişmekte olan ülke para birimlerine yönelik sene başındaki risk iştahının son haftalarda artık terse dönmesi de TL'yi olumsuz etkileyen faktörler arasında aldığı için yerli yatırımcıların döviz birikimleri artıyor. Merkez Bankası rakamlarına göre bireysellerin kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları 5 aydır, her hafta aralıksız yükseliyor. Son rakamlara göre kurumsal değil tamamen bireysel döviz tasarrufları 103.5 milyar doları aştı. TL'nin zayıf kalmasında bu gelişmenin önemli payı var. 2 yıllık tahvil faizi 18.67, 10 yıllık tahvil faizi 15.74 düzeyine geriledi. Hükümetin son aldığı kamu bankalarının mevduat faizlerini aşağı çekme operasyonu diğer bankalara da yansırsa kurlardaki yükseliş devam eder.
VERİLER KÖTÜLEŞTİ ALTIN YÜKSELDİ - Çin'de açıklanan ticaret dengesi verisinde son 11 ayın en kötü fazlalığının verilmesine karşın, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi'den gelen: ABD ile yapılan müzakerelerde ilerleme sağlandığı ve iki ülkenin çatışmaya düşmeyeceği yönündeki açıklamalar altında yukarı yönlü ataklara neden oldu. Ayrıca, bir süredir Asya tarafında durumu tartışılan ülkelerden Japonya'nın 4.Çeyrek büyüme oranlarının beklentilerin üzerinde gerçekleşme göstermesi de bu yöndeki işlemlere destek oldu. Almanya'dan fabrika siparişlerinin ocak ayında 0.5 artış beklentisine karşı %2.6 daralması Avrupa ekonomisindeki bozulmanın hangi düzeye geldiğini gösterdi. Keza ABD'de istihdam rakamlarındaki büyük azalma altına olan talebi arttırdı. Güvenli liman 10 yıllık ABD hazine bonolarında yoğun alımlarla faizlerin 2.62 düzeyine inmesi altını destekledi. Çin Yuan'ının 6.72 düzeyine çıkmasına rağmen ons 1297 dolara tırmandı. Yeni haftada açıklanacak kritik veriler tahminleri aşamazsa –ki kuvvetli beklenti bu yönde- hisse senetlerinden kaçış hızlanacak. Yatırımcı altına dönecek. 1300 dolar aşılırsa 1305 – 1310 dolar aralığı gündeme gelecek. Kapalıçarşı'da 227 lirayla kapanan gram altının yeni haftada 230 lirayı göreceği belirtiliyor.