Necmettin BATIREL
Mutluluk hapı!
08 Nisan 2017, Cumartesi
Küresel borsalar Florida’da ABD ve Çin liderlerinin yaptığı tarihi görüşmeye odaklandığı sırada Suriye’deki hava üssünün bombalanmasıyla karıştı. Gündem birdenbire değişti. Ne FED’in faiz kararı, ne ABD’de tarım dışı istihdam rakamları dikkate alındı. Şimdi herkes, Trump’ın bu adımının arkasından nelerin geleceği merakla bekliyor. Beyaz Saray sözcüsü Spicer “Esed’e çok net mesaj verdik” derken, saldırı öncesinde Rusya ile siyasi ve diplomatik anlamda herhangi bir temas kurmadıklarını söyledi. ABD bombaları piyasaları pek etkilemedi, diyebiliriz. ABD’de tüketici kredilerindeki artış ile işsizlik oranının %4.5’a inmesi üzerine dolar Euro karşısında değer kazandı.
İSTİHDAMA İKLİM DARBESİ - ABD Mart ayı tarım dışı istihdam berisi beklentilerin altında açıklandı. Tarım dışı istihdama 180 bin kişinin katılması beklenirken 98 bin katılım gerçekleşti. Veride bu kadar büyük bir sapma olmasının etkenlerinden birinin Mart ayında yaşanan anormal hava koşullarının etkili olduğu belirtiliyor. Buna karşılık işsizlik oranı yüzde 4.7 seviyesinden yüzde 4.5 ile 2007’den beri en düşük seviyesine geriledi. Şubat ayı ortalama saatlik kazançlar beklentiler dahilinde yüzde 0.2 olarak gerçekleşti. Mart ayı FED toplantı tutanaklarına baktığımızda üyelerin genel anlamda ekonominin tam istihdama yaklaştığını düşündüklerini ancak bazı üyeler iyileşme için henüz alan olduğunu savunmuşlardı. ABD Başkanı Donald Trump’ın CNN Haber Ajansı’na verdiği mülakatta “gerektiği zaman Suriye’ye müdahale edebiliriz” açıklamasının üzerinden saatler geçtikten sonra Suriye hava üssüne yapılan saldırı gündeme bomba gibi düştü. ABD’nin Suriye’ye füze saldırısına ilk tepki Rusya’dan geldi. Rusya’dan gelen açıklamada ise saldırının olumsuz sonuçlar doğurabileceğine vurgu yapıldı. güvenli limana olan talebi arttığını görüyoruz. Dolar endeksi güçlendi.
93 MİLYON DOLARLIK SALDIRI - Cuma sabahı Amerika Birleşik Devletleri, Suriye'yi vurdu. çok sayıda sivilin kimyasal silahla katledildiği İdlib saldırısının sorumlusu olarak Esad'ı gören ABD tarafı, bu saldırının yapıldığı üsse 59 adet Tomahawk füzesi gönderdi. Operasyonun 93 milyon dolara malolduğu söyleniyor. ABD tarafı bunun bir sefere mahsus olduğunu söylerken, Suriye sessiz ve Rusya tarafı kimyasal saldırının faili konusunda hala başkaca bilgiler veriyor ve meseleyi Birleşmiş Milletler'e götürmek istiyor. Son olarak, ABD Ruslar'ı bilgilendirdiklerini açıklasa da Dış İşleri Bakanı Tillerson 'kimseden izin almadıklarını' açıklamış durumda.
TRUMP, İTİBAR KAZANDI - ABD füzelerinin anlamı oldukça derin. Esad gibi küresel sistemde 'zor'dan başka hiçbir desteği olmayan ve ülkesi parçalanmış bir lideri vurmakla hem ABD hem de Trump çoklu bir zafer peşinde koşuyor. Trump saldırı kararıyla önce kamuoyu nezdinde kaybolan itibarını geri kazandı Yerlerde sürünen popülarite tamir sürecine girdi. ABD halkı kendisini alkışlamaya başladı, önceki gafları unutuldu. İkincisi Çin liderine gözdağı verdi, sen Kuzey Kore’yi hizaya getirmezsen ben getireceğim, dedi.. Asıl mesaj Rusya’ya verildi. Ortadoğunun kralı benim, benden habersiz iş yapamazsın, dedi.. İran’a da aba altından sopa gösterdi. Suriye saldırısı Türkiye’yi mutlu etti. Başbakan Yıldırım, ABD’ye daha fazla ağırlığınızı koyun, desteği hazırız dedi..Ama Trump’ın niyeti başka
HAYAT NORMAL AKIŞINDA - İlk tepki olarak küresel piyasalarda klasik bir riskten kaçış ve güvenli limanlara hücum gördük. Yen, ABD tahvilleri, altın güçlenirken yüksek faiz ödeyen paralar ve hisse senetlerinde satış yaşandı. ABD'nin operasyonunun ardından Rusya ile ilişkilerin gerilmesi, Rus piyasalarında tansiyonu yükseltti. Rusya Borsası yüzde 3'e yakın düşerek dünyanın en fazla değer kaybeden piyasası oldu. Rus Rublesi'ndeki kayıp ise yüzde 1.5'e ulaştı.Bu tip durumlarda kural olarak, meselenin büyüyüp büyümeyeceğine bakılır. BM Genel Kurulu'na gitmek yönündeki çağrılar daha fazla aksiyon yok anlamına geliyor. Karadan herhangi bir müdahale de öngörülmediğine göre risk algısı normale dönüyor. Nitekim piyasalardaki rakamlar bu gelişmeyi teyid ediyor... Pazartesi geri geldiğinizde hayat normal akışına dönecektir. Hafta sonu sürpriz bir gelişme olmazsa eğer.
PİYASADA “EVET” SATIN ALINIYOR - Bu hafta altın ve döviz yatırımcısını güldürürken, borsa üzdü. Haftalık bazda Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetleri ortalama yüzde 0,51 değer kaybetti, altın ise yüzde 4,46 değer kazandı. Ulusal 100 endeksi en yüksek 89 bin 69 puanı görürken, en düşük 87 bin 997 puana indi. Haftayı 88 bin 497 puanla tamamladı. Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 4,46 artarak 150 lira 50 , Cumhuriyet altınının satış fiyatı yüzde 4,41 değer kazanarak 1035 liraya yükseldi. Geçen hafta sonu 239 lira olan çeyrek altının satış fiyatı ise 254 liraya çıktı. Dolar 3.725, Euro 3.946 TL’ye çıkarak %1.9 prim yaptı. Bu hafta referandum haftası. Evet sonucunun çıkması piyasaları rahatlatacak. Borsada sert yukarı hareketler, dövizde sert gerileme görülecek. Hayır çıkarsa tam tersi yaşanacak. Bu ihtimal zayıf görünüyor, ama hala küçük de olsa risk unsuru taşıyor. Piyasada genelde Evet sonucunu satın alınıyor. BİST’te pozisyonların bozulmayacağını düşünüyorum. Endeks 90 bini aşarsa 92 bin 500 direncini test edebilir.
REFERANDUM HAFTASI - Bu hafta veri trafiği açısından zayıf geçecek. Türkiye ve Euro bölgesinde şubat sanayi üretim rakamları var. Çin ve ABD’de mart enflasyon rakamları izlenecek. Türkiye’de referandum öncesi son haftada siyasi demeçler yoğunlaşacak. ABD’nin Suriye’ye saldırmasının yankıları izlenecek. 14 Nisan Cuma günü dünya piyasaları paskalya tatili dolayısıyla kapalı olacak. Paskalya yunanca bir kelime.. Hz.Isa’nın çarmıha gerilişinin üçüncü gününde dirilerek göğe çıkarılışını kutluyorlar. Kuran-ı Kerim’de, İsa aleyhisselamı Kudüs’te havarileriyle birlikte bulunduğu yer aralarında bulunan Yehuda isimli bir hain tarafından ihbar edildi. Allahü teala Yehuda’yı İsa aleyhisselama benzetti. Onu İsa aleyhisselam diye yakaladılar çarmıha geçirerek öldürdüler. Allahü teala da İsa aleyhisselamı göğe kaldırdı. 33 yaşındaydı. O şimdi Cenneti ala’da. Kıyamete yakın Şam’da Ümeyye camiinin minaresine inecek, 40 sene yaşayacak, evlenecek, çocukları olacak. Mehdi aleyhisselamla buluşacak. Medine’de vefat ederek, Peygamber efendimizin hücre-i saadetine defnedilecek. İsa aleyhisselam İslam dininin hükümlerine tabi olacak, ictihad edecektir. Biz müslümanlar buna bütün kalbimizle inanıyoruz.
EURO’DAKİ KAYIPLAR ARTIYOR - Almanya’da sanayi üretimi rakamları sürpriz bir şekilde yükselirken günün asıl sürprizi ABD’den tarım dışı istihdam raporu oldu. Beklentiler tarım dışı istihdama katılımın 180 bin olması yönündeydi. Bu hafta açıklanan öncü sayılan özel sektör istihdam verisi ile haftalık işsizlik maaşı başvuruları beklentileri aşarak olumlu görünümün devam edeceğini gösteriyordu. Ancak tarım dışı istidama katılım 98 bin ile beklentilerin altında kaldı. Buna karşılık işsizlik oranı yüzde 4.5 seviyesine gerilerken, saatlik kazançlar yüzde 0.2 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Piyasaların odağındaki bir diğer konu ise Trump ve Çin başkanı Qi Jinpig arasındaki görüşme. İki lider arasındaki görüşmeden net bir sonuç çıkmadı. Teknik olarak ise parite veri sonrasında ilk tepki olrak 1.0670 seviyesine kadar tırmansa da kapanış 1.0589 sentle gerçekleşti. Yani dolar Euro’ya karşı değer kazandı. Teknik olarak 1.0650 sent direnci aşılmadığı sürece yön aşağıda kalacak. 1.0550 kırılırsa 1.0520 sent gündeme gelecek.
TL’YE REFERANDUM DOPİNGİ - ABD’nin Suriye’ye gerçekleştirmiş olduğu operasyonun ardından dolar/TL’de yükseliş hareketi yaşandı. Suriye operasyonu hükümet yetkililerinden onay alırken Rusya ile ABD arasında olası bir gerginliğin de temelleri atılmış olundu. Risk iştahının azalmasıyla birlikte gelişmekte olan ülke para birimlerine satış gelirken TL’de bu hareketlilikten nasibini aldı. Dolar 3.74 TL ile tavan yaptı. Ancak ABD’de tarım dışı istihdam rakamlarındaki şok düşüş karşısında FED’in yılsonuna kadar 2 defa daha faiz artışı beklentisi değişmedi. Dolar gelişen ülke para birimleri karşısında zayıfladı. Döviz sepeti 3.85 TL’ye çıktı. Ama 5 yıllık iflas sigorta primi CDS’lerin 234 düzeyinde kalması gergin havanın kaybolduğunu gösterdi. Dolar haftayı 3.725, Euro 3.946 TL ile tamamladı. Referandum sonuçları bu hafta ciddi biçimde satın alınmaya başlanacak. Dolar 3.74 TL üzerinde kalıcılık sağlayamazsa önce 3.70, ardından 3.65 TL’ye doğru geri çekilmesini sürdürecek. 17 Nisan haftasında dolar 3.50 – 3.55 TL’de görüyorum.
GERİLİM AZALDI, ALTIN GERİLEDİ - ABD’nin Suriye hava üssüne saldırıda bulunması ile güvenli limana olan talebin arttığını gözlemledik. Özellikle küresel anlamda jeopolitik risklerin artığı sürede daha da alıcı bulan altın 1267 dolarla son 5 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Ancak tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında kalmış olmasına rağmen Suriye’deki olayın büyümeyecek olması gergin havayı dağıttı. Altın 1254 dolarla kapandı. Bu hafta olay BM Güvenlik Konseyine taşınmazsa altın 1245 dolara inebilir. New York FED Başkanı William Dudley bilanço küçültme hareketinin 2017 sonunda başlayacağını söylemesi tansiyonun düşmesine katkı sağlayacak. Kapalıçarşı’da Cuma günü 152 lirayı aşarak tarihi rekor kıran 24 ayar külçenin gramı, 150 lira 50 kuruşla kapandı. Altında yön aşağıyı gösteriyor. Yatırımcılar mevcut seviyelerden satış tavsiye ediliyor. Fiyat 140 liraya dönebilir.
