Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. ABD'li teknoloji devlerinden Apple ve Amazon'un hayal kırıklığına yolaçan bilançoları ile ABD’nin China Telecom’un biriminin ABD’de faaliyet iznini iptal etmesi Avrupa’yı olumsuz etkiledi. Apple’ın yıllık geliri 83 milyar doları, Amazon’un 110 milyar doları aştı, ancak beklenti altında kaldı. Makroekonomik tarafta ABD'de kişisel gelirler, eylülde aylık yüzde 1 azalarak beklenenden fazla düşüş gösterirken, kişisel tüketim harcamaları yüzde 0,6 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Wall Street rekor seviyede kapandı. Dolar kazançlarını arttırdı, altın yukarda tutunamadı, Bitcoin 61 bin 600 dolarda. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor. Sırasıyla onlara bakalım.
BİST’TE FİYAT/KAZANÇ CAZİBESİ
Borsa İstanbul’da endeks istikrarlı yükseliş trendine girmiş durumda. uzun vade düşünen yatırımcılar için mevcut seviyeler ‘çok ucuz’. BİST’in fiyat/kazanç oranı 6.5 seviyelerinde. Bu oran Rusya’da 7.8, Japonya’da 9.86, Meksika’da 13.27, Çin’de 15.14, İngiltere’de 17.09, Fransa’da 20.58, ABD’de ise 27.65.. Dolayısıyla yabancı yatırımcıların son dönemde pozisyon arttırmalarında bu gelişme büyük rol oynuyor. Kur seviyesi piyasa tarafından risk olarak görülmüyor. İhracat şirketleri yüke prim yapıyor. BİST’in 1540 puanı aştığı takdirde 1590 daki tarihi zirveyi test edebileceği belirtiliyor. 1490 seviyesi ana destek oldu. Hafta sonu G-20 Zirvesi, 1-2 Kasım İklim Zirvesi ve özellikle Glasgow’daki Erdoğan-Biden görüşmesinden çıkacak bir uzlaşma piyasadaki coşkuyu arttırabilir. Son gelen haberlere göre Amerika’nın Türkiye’ye F35’lerden alacaklı olduğu 1 milyar 400 milyon dolara karşılık F16 uçaklarını vermeye hazır olduğu şeklinde.
TÜRKİYE’NİN EN GÖZDE SEKTÖRLERİ
BEYAZ EŞYA: Çin’den sonra dünyanın en büyük, Avrupa’nın ise lider üreticisi. Satın almalarla globaldeki payını artırıyor. SAVUNMA SANAYİ: Net ithalatçı iken net ihracatçı oldu. İha ve siha’lar dünyaya parmak ısırtıyor. Ülkeler sipariş vermek için sıraya girdi. ÇİMENTO: Üretim kapasitesiyle dünyada 5’inci, Avrupa’da 1’inci sırada. Yurt dışında da yatırıma soyunan sektör, ABD’de büyüme planlıyor. SERAMİK: Avrupa’nın en büyük kapasitesine sahip sektör, dünyada satın almalarla büyüyor. EV TEKSTİLİ: Türkiye bu alanda dünyanın en büyük dördüncü ihracatçısı. İLAÇ: toplam ihracatta payını ilk kez yüzde 1’in üstüne çıkardı. Klinik araştırmada, bölgesinin lideri İKLİMLENDİRME: Split klimada Avrupa’nın en büyük üretim gücüne Türkiye sahip. Radyatör ve havlupan ihracatında lider ihracatçı. ENDÜSTRİYEL MUTFAK: Performansı yüksek şirketlere sahip. İhracatta ilk 8 arasında. MADENCİLİK: Dünyadaki 90 madenin 60’ı Türkiye’de üretilebiliyor. Maden çeşitliliğinde 132 ülke arasında ilk 10’da yer alıyor. Doğaltaşta yüzde 33 pazar payına sahip. MOBİLYA: ihracatta miktar bazında 4’üncü büyük Pazar. DEMİR ÇELİK: İlk sanayi hamlesinin sembol sektörlerinden.200 ülkeye ihracat gerçekleştiren sektör yılı 15 milyar dolarlık yurtdışı satışıyla tamamlamayı hedefliyor .GEMİ İNŞA: Türk tersaneleri, özel amaçlı gemi inşasında dünya liderliğini elinde bulunduruyor. İlk yüzer enerji gemisi, ilk LNG’li römorkör, en büyük balık gemisi onların imzasını taşıyor.CAM: Türkiye düzcamda Avrupa 1’incisi, dünya 5’incisi. Cam ev eşyasında Avrupa 2’incisi, dünya 3’üncüsü. Sektörü 7 büyük, 12 bin KOBİ sırtlıyor. KİMYA: En hızlı büyüyen sektörlerden. Yatırımlar hızlı artıyor, ihracat da. 2023’te 25 milyar dolar ihracat yapmayı hedefliyor. HALI: Dünyanın makine halısının yüzde 40’ını Türkiye’nin elinde OTOMOTİV:
Hafif ticaride İspanya’dan sonra Avrupa’nın en büyük üretim yapan ülkesi Türkiye. Dünyanın doğuştan elektrikli ilk SUV 2022’nin ilk yarısında banttan inecek
GOLDMAN SACHS’TAN FAİZ TAHMİNİ
Euro bölgesinde enflasyonun yıllık %4.1’le tahminleri aşmasından sonra Avrupa merkez bankasının gevşek para politikasını sürdüreceğinin ortaya çıkması euro’ya değer kaybettirdi. Avrupa ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde %2.2, yılın tamamında %3.7 büyüyerek ikinci çeyrekteki %14.2’lir artışın hayli gerisinde kaldı. Euro'nun değer kaybetmesi ve döviz ve tahvil piyasalarının ay sonu pozisyon ayarlamaları nedeniyle enflasyon raporları ve merkez bankası yorumlarını düzeltmeye çalışmasıyla dolar değer kazandı. ABD’de eylül’de kişisel gelirler 0.1 daraldı, ancak harcamalar 0.6 artarak tahminleri aştı. Dolar endeksi 94.10 düzeyine çıktı. ABD’de üçüncü çeyrek büyüme hızının %2 ile tahminlerin gerisinde kalmasında sonra 1.1680 sente çıkan Euro dolar paritesi haftayı 1.1562 sente inerek tamamladı. Uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs ekonomistlerinin Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) 2022 Temmuz ayında faizi artıracağını tahmin etmeleri doların güçlenmesini sağladı.. Kurum ekonomistlerinin önceki tahminleri Fed'in 2023 yılında faiz artışına gideceği yönündeydi, Yeni haftada FED’in faiz kararı güvercin olur, istihdam rakamları tahminlerin gerisinde kalırsa parite yeniden 1.16 – 1.17 sent aralığına çıkar.
TÜRK LİRASINDA SERT DALGALANMA
Döviz ve faiz piyasalarındaki oynaklık hafta boyunca merkez bankası hareketlerini ve ekonomik raporları sindirmeye çalışırken yükseldi. Yeni haftada, ABD. İngiltere ve Avustralya Merkez Bankası'nın politika toplantıları sonunda alınacak kararlar piyasayı hareketlendirecek. Avrupa Merkez Bankası başkanı Christine Lagarde'nin yüksek faiz oranlarına ilişkin piyasa beklentilerini geri çevirme konusundaki başarısızlığı, Danske Bank stratejistlerinin avronun önümüzdeki 12 ay içinde 1,10 dolara düşmesini beklemesiyle euro’nun sert değer kaybında etkili oldu. Yurtiçinde döviz cephesinde sert dalgalanma yaşandı. 10 büyükelçinin geri adım atmasının ardından 9.40 TL’ye gerileyen dolar/TL. merkez bankasının enflasyon raporundan sonra 9.60 TL’ye çıktı. Euro haftayı 11.10 TL ile tamamladı. Yeni haftada ekim imalat endeksi, ihracat rakamları ve Ekim TÜFE Türk lirasını dalgalandıracak. Ancak merkez bankası artık enflasyon rakamlarını esas almıyor. Bu yüzden ihracat rakamları daha büyük önem taşıyor. TİM Başkanı İsmail Gülle yıllık ihracatın 220 milyar dolara ulaşacağını söylüyor. Kurda 9.65 TL direnç, 9.42 TL ana destek oldu.
ALTIN FED’E ODAKLANDI AMA…
Altın yatırımcısının gözü 2-3 Kasım tarihlerinde yapılacak olan ABD Merkez Bankası Federal Açık Piyasa Komitesi toplantısında. Toplantı sonucunda Fed’in varlık alımı azaltımı (tapering) ile ilgili mesajları ile faiz artırım tarihi dikkatle takip edilecek. Fed Başkanı Powell, eylül toplantısında tapering’in zamanlaması için kasım ayında gerçekleşecek toplantıya işaret etmiş ve 2022 yılı yarısına kadar da varlık alımlarını bitireceği açıklamasında bulunmuştu. Bu açıdan tahvil azaltım kararının Kasım olarak açıklanacak olması piyasaları hareketlendirmez. Zira bu beklenti satın alındı. Faiz artırım tarihi olarak şu anda belirlenen 2023 başından önceki bir tarih verilirse altındaki hareketler sertleşir. Ancak Başkan Powell’ın görev süresi 2022 şubat’ta sona eriyor. Koltuğunu koruyacağı net değil. Ayrıca ABD ekonomisindeki toparlanma sürecinin yavaşladığı göstergelere yansıyor. Sanayi üretiminin eylül’de %1.3 daralması ile üçüncü çeyrek büyüme hızının %2 ile tahminlerin gerisinde kalması faiz artırım sürecinin uzun süre gündeme gelmeyeceğini haber veriyor. Bu açıdan FED toplantısından faiz takvimine yönelik belirleyici bir açıklama çıkması zor. ABD büyüme rakamının açıklanmasından sonra 1805 dolara yükselen ons kişisel harcamaların tahminleri aşmasıyla 1783 dolara inerek kapandı. Yeni haftada istihdam verileri yönü belli edecek. Özel sektörde 369, tarım dışı istihdamda 385 bin kişilik artış bekleniyor. Rakamlar birbirini desteklemiyor. Özelde artış tarım dışında zayıflama yaşanabilir. Teknik olarak 1782 ve 1765 dolar onsta ana destekler. 1805 – 1815 ara dirençler. Aşılırsa 1840 seviyesi gündeme gelecek. 24 ayar külçenin gramı TL’deki kazanımlara bağlı olarak yeni haftada 545 – 555 lira aralağında hareket edecek görünüyor.
