Necmettin BATIREL
Michigan şoku
ABD’de Michigan üniversitesi endeksinde 12 aylık enflasyon beklentisinin Mart’tan beri ilk defa yükselmesi ile büyük bankaların karlarının üçüncü çeyrekte gerilemesi Wall Street’te şok etkisi meydana getirdi.
Nasdaq 2.89 kayıpla haftayı tamamladı. Avrupa’da endeksler, İngiltere başbakanı Truss’un Maliye BakanıKwarteng'i görevden alarak kurumlar vergisindeki artışın geçerli olacağını söylemesi artıda kapandı. Truss kendisinin imzalayarak yürürlüğe hatayı örtbas etmek için Kwartengi kurban etti. İngiltere hükümeti 18 milyar sterlin vergi toplamayı hedefliyor.
Maliye Bakanı 23 Eylül'de açıkladığı, borçlarla fonlanacak 45 milyar dolarlık vergi kesintisi öngören ekonomi paketi piyasalarda kaos yaşanmış, İngiliz Sterlini Amerikan Doları karşısında 1,03'le tarihin en düşük seviyesine gerilemiş ve İngiltere Merkez Bankası piyasalara müdahale etmişti. Kwarteng, tepkiler üzerine en yüksek gelir grubunun vergi dilimini yüzde 45'ten yüzde 40'a çekmekten vazgeçmişti.
OPEC+'ın Kasım ayından itibaren günlük petrol üretimini 2 milyon varil azaltma kararına Suudi Arabistan’ın evet demesiyle karar verilmesi üzerine ABD'li Demokrat Senatör Chris Coons, Başkan Biden ve Kongrenin Suudi Arabistan’a silah satışlarını askıya alınacağını söyledi. Brent petrol 91 dolara düştü. Dolar kazanımlarını korudu, altın düştü, 10 yıllık ABD tahvil getirileri %4.00 düzeyine tırmandı.
IMF BİLDİRİSİNİ RUSYA ENGELLEDİ
Uluslararası Para ve Finans Komitesi'ne (IMFC) başkanlık eden İspanya Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Nadia Calvino, Ukrayna'daki savaşın ekonomik büyümeyi yavaşlatan en önemli unsur olduğunu, Rusya'ya savaşı durdurması için güçlü bir çağrı yapıldığını ancak Rusya'nın engeli nedeniyle 46'ncı IMFC Toplantısı sonucunda ortak sonuç bildirisinin yayımlanamadığını söyledi.
DEV BANKALARA FAİZ DARBESİ
ABD'li bankalar JPMorgan, Morgan Stanley, Wells Fargo ve Citigroup 3. çeyrek bilançolarını açıkladı.
Fed'in faiz artışlarının etkisiyle ABD'nin en büyük bankası JPMorgan'ın kârı yüzde 16,7 düşüşle 9,74 milyar dolar veya hisse başına 3,12 dolar oldu.3. çeyrek yatırım bankacılığı gelirleri yıllık yüzde 43 düşüşle 1,71 milyar dolar oldu.
Beklenti 1,59 milyar dolardı.Morgan Stanley’in kârı bu dönemde yüzde 30 düştü. Bankanın 3. çeyrekte gelirleri yüzde 12 düşüşle 12,99 milyar dolara geriledi. Beklenti 13,25 milyar dolardı. Banka 2,49 milyar dolar veya hisse başına 1,47 dolar kâr açıkladı.
Wells Fargo bankın 3. çeyrek hasılatı tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Ciro 19,51 milyar dolar oldu, Citigroup satış ve işlem geliri tahminlerin altında kaldı..Gelirler yüzde 25 düşüşle 18,51 milyar dolar oldu..Bankanın kârı 3,5 milyar dolara geriledi.
Hisse başına kârlılık 1,63 dolar oldu. Yatırım bankacılığı geliri ise yıllık yüzde 64 düşerek 631 milyon dolar oldu. Beklenti 1,07 milyar dolardı. Dev bankaların kazançlarının düşmesi ABD ekonomisindeki bozulmayı gözler önüne serdi, S&P 500 bankcılık endeksi haftayı 2.20’lik kayıpla tamamladı.
BİST YÜKSEK BİLANÇOLARLA ZİRVEDE
Borsa Istanbul haftayı tam zamanların zirvesinde tamamladı. Endeks %2’lik artışla 3626 puana çıktı. Işlem hacmi 59.3 milyar lira oldu. Bankacılık endeksi yüzde 3,84, prim yaptı. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 4,51 ile gıda, içecek, oldu.
Onu 3.93 ile bilgi teknolojileri, 3.61 ile çimento, 2.28 ile enerji izledi. Yatırımcılar şirketlerden yüksek kar bekliyor. Ayrıca tahvil faizlerinin gerilemesi pozitif havayı güçlendirdi.
Hisse bazında bakıldığında Tümosan Motor ve Girişim Elektrik tavan fiyatında işlem görerek en çok kazandıran hisseler oldu. Piyasanın tersine hareket eden hisse senetlerinin başında ise %5’in üzerinde kayıp gören Tekfen Holding oldu.Sinpaş GYO Konya Çimento ve Penta Teknoloji diğer tavan fiyattan işlem gören hisseler olarak en çok kazandıranların başında yer aldı.
İhlas Haber Ajansı, %9 bandında düşerek bugün en çok kaybettiren hisse olurken Cosmos Yatırım ve Silverline %5 bandında kayıp görerek en çok düşen hisselerin başında yer aldı. Yeni haftada yurtiçinde merkez bankasının faiz kararı (100 baz puan aşağı çekeceği netleşmiş durumda) ekonomik güven endeksi bütçe dengesi var.
Çin’de 3 ncü çeyrek GSYH, sanayi üretimi, Euro bölgesinde eylül TÜFE, izlenecek.ABD’de eylül sanayi üretimi kapasite kullanım oranı, FED’in Bej kitap raporu önemli. teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3500 puan destek, 3690 puan direnç oldu.
TÜRK LİRASI GERÇEK DEĞERİNE KAVUŞACAK
Pekin'den Londra'ya uzanan ve yıllık 600 milyar doları aşkın ticaret trafiğinin kalbinde yer alan Orta Koridor hattı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kazakistan ziyaretiyle gündeme geldi, Türkiye’nin rolünün güçleniyor olması TL’yi olumlu etkiledi.
Merkez Bankasının faiz indirimlerine devam edecek olmasına rağmen kurlarda gevşeme başladı. Düşüşün ikinci ve en önemli gerekçesi, 250 bin konut ve 1 milyon arsaya sahip olmak isteyen vatandaşların döviz-altın birikimlerini TL’ye tahvil edecek olmaları. Merkez Bankası verilerine göre; özel sektörün uzun vadeli kredi borcu 6 milyar dolar azalarak 155,3 milyar dolar; kısa vadeli kredi borcu (ticari krediler hariç) ise 106 milyon dolar artarak 7,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Uzun vadeli kredi borcuna ilişkin olarak, bir önceki yıl sonuna göre bankaların kredi biçimindeki borçlanmalarının 3,2 milyar dolar azaldı, tahvil ihracı biçimindeki borçlanmalarının ise 2,9 milyar dolar azalışla 17,1 milyar dolar seviyesine indi.
Merkez Bankasının rezervlerinde büyük artış yaşanıyor. 7 ekim’ haftasında 7 milyar dolarlık artışın üzerine 5 milyar dolar ilave geleceği hesaplanıyor. Böylece toplam brüt rezervler 119 milyar dolara yükselecek. Dolar haftayı 18.49, Euro 18.08 TL ile tamamladı. Kurda yön aşağıyı gösteriyor. 18.30 TL desteği kırılırsa geri çekilme hızlanacak.
ABD’DE ENFLASYON BEKLENTİSİ YÜKSELDİ
ABD'de Michigan Üniversitesi tüketici güveni Ekim'de 59.8 ile 6 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. 12 aylık enflasyon beklentisi son 7 ayda ilk kez yüzde 4,7'den yüzde 5,1'e, yükseldi 5 yıllık enflasyon beklentisi de yüzde 2,7'den yüzde 2,9'a çıktı.
Cari koşullar endeksi 59,7'den 65,3'e yükselerek 6 ayın zirvesine çıktı. Beklenti endeksi 58'den 56,2'ye geriledi ve Temmuz'dan beri ilk düşüşü kaydetti.Fiyatlara, ekonomilere ve finansal piyasalara ilişkin devam eden belirsizlikler tüketiciler için zorlu dönemin devam edebileceğini gösteriyor.
Euro bölgesi ekonomisindeki bozulma devam ediyor. Ağustos ayında ticaret dengesi 50.9 milyar Euro eksi olarak gerçekleşti.ABD'de perakende satışlar enflasyon ve yüksek faizlerin tüketimi sekteye uğratmasıyla geçen ay yerinde saydı.
Ticaret Bakanlığı'nın verilerine göre 0.2 artış beklenen perakende satışlar Eylül'de aylık bazda değişmedi.Citigroup stratejistleri ekonomik durgunluk süresince doların güvenli liman olmaya devam edeceğini öngördü.
Citi’ye göre Fed’in faiz artış hızında yavaşlaması bile doların zirve yükselişinin önüne geçemeyecek. Parite haftayı 0.9720 sentle tamamladı. Yeni haftada ABDde sanayi üretimi eylül’de 0.1’lik artışın gerisinde kalırsa dolardaki kazanımlar artacak.
ALTINDAKİ GEVŞEME NİYE HIZLANDI?
ABD’de 12 aylık enflasyon beklentisindeki büyük artış üzerine yatırımcı güvenli liman 10 yıllık ABD tahvillerinden çıkış yaptı, getiriler %4.0’e ulaşınca altındaki düşüş hızlandı. Altın fiyatları Cuma günü %1'den fazla düştü ons 1643 dolara geriledi.
iki haftanın en düşük seviyesi ve 26 Eylül'de görülen 19 ayın en düşük seviyesi olan 1.621 dolarayaklaştı. FED’in yüksek faiz politikası doları güçlendiriyor. Michigan Üniversitesi tarafından derlenen veriler, yıl öncesi enflasyon beklentilerinin Mart ayından bu yana ilk kez yükseldiğini ve Eylül ayı TÜFE baskısının beklenenden daha sıcak olmasının ardından sürdürülemez fiyat artışı endişelerini artırdığını gösterdi.
Bu arada Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, yönetim kurulu üyelerinin merkez bankasının 5 trilyon Euro'luk tahvillerini bilançolarından çıkarmayı ve para birimi tercihini artırmayı düşündüklerini söyledi.
Faiz oranlarının yükseldiği bir ortamda zayıf konumu nedeniyle altının 1615 ardından 1580 dolara gerileyeceği tahminleri yapılıyor.
Gram altın haftayı 977 liraya inerek tamamladı. TL’deki kazanımların artmasıyla birlikte fiyat kademeli olarak 950 liraya dönebilir.