Küresel borsalar haftayı ekside tamamladı. Wall Street %1 geri çekilmeyle Ağustos ayındaki kazanımlarını geri verdi. Teknoloji şirketlerindeki satışlar yoğunlaştı. Kurumlar vergisinin %21’den %26.5’a yükseltilmesini öngören tasarının komisyonda kabul edilmesi moralleri bozdu.

Kovid-19 vaka oranlarının hala yüksek parasal teşvik azaltılıyor .. Avrupa’da ise Çin’de ortaya çıkan kredi krizi, FED’in kritik kararı, İngiltere Merkez Bankasının toplantısı ve Alman seçimleri ekside tuttu. 15 ayda 527 milyar dolarlık Çin hisse senedi ve tahvili alan küresel yatırımcılar satmaya başladı.

Çin’in gayrimenkul devi, Evergrande'nin iflası tüm emlak sektörünü olumsuz etkileyecek. Konut fiyatları düşecek, tedarik zinciri bozulacak, sermaye piyasalarında panik satışlara yolaçacak. Evergrande’nin 300 milyar dolarlık  borcu yeniden yapılandırılırsa ikinci bir Lehman krizi yaşanmayacak. Dolar güçlü, altın düşük kapandı.

10 yıllık ABD hazine tahvilleri FED’in tahvil alımını azaltacağı beklentisiyle 1.37’ye çıktı. Yeni haftada piyasaları iki büyük gelişme bekliyor.  

MERKEZ BANKALARI DÜĞÜMÜ ÇÖZECEK 

22 Eylül’de ABD Merkez Bankası’nın 23 Eylül’de Türkiye Para Politikası Kurulunun toplantıları dikkatle izlenecek. Ancak her zaman olduğu gibi, piyasalar alınacak kararları önceden satın aldı.  ABD enfl asyon rakamları piyasa beklentilerinin altında kaldı.

Fed üyelerinin uzun zamandır ifade ettikleri enfl asyonun geçici olduğu yönündeki açıklamaları son veri ile teyit edilmiş oldu. Ancak perakende satış rakamları tahminlerin çok üzerinde geldi. ABD’de faizlerin 2023 sonuna kadar artırılmayacağı konusunda konsensüs var. Ancak FED’in 8.5 trilyon dolara yükselen bilançosunun küçültülmesi için aylık 120 milyar dolarlık tahvil alımlarının Aralık ayından itibaren azaltılmasına kesin gözle bakılıyor.

Bu azaltım ne kadar olacak? Aylık 10 milyar dolar mı, 20 milyar dolar mı? Para Politikası Kurulu’nun FED’den 1 gün sonra 23 Eylül’deki toplantısında alacağı karar netleşti gibi.

Uluslararası Finans Enstitüsü 50 baz puanlık indirime gideceğini açıkladı, kurlar yükseldi. Merkez Bankası başkanı Kavcıoğlu’nun manşet (19.25) yerine çekirdek (16.76) enflasyonunu esas alacaklarını söylemesi bu ihtimali güçlendiriyor. Uluslararası kredi kuruluşu Fitch, Kasım – Aralık’ta baz etkisi sebebiyle enflasyonun düşüşe geçeceği görüşünde. Özetle piyasa yılsonuna kadar 200 baz puanlık indirime hazırlanıyor.   

BİST ULAŞTIRMA DESTEĞİ İLE AYAKTA 

Borsa İstanbul Cuma kapanışını kurlardaki artışa rağmen 1419 puanla yatay gerçekleştirdi, ancak hafta genelinde 19 puan geriledi. İşlem hacmi 12.8 milyar lira oldu.

Bankalar 0.65, demir çelik 0.75 düştü. En büyük kayıp 2.69 ile inşaat endeksinde yaşandı. Buna karşılık İngiltere’nin 22 Eylül’den itibaren Türkiye’yi kırmızı listeden çıkarmasının etkisiyle ulaştırma sektörü 2.34, Turizm 1.00 prim yaptı. TÜRSAB 3 ay içinde İngiltere’den 200 bin turistin ülkemizi ziyaret etmesini bekliyor.

Yeni haftada yurtiçinde önemli veriler açıklanacak. Pazartesi günü hükümet borç stoku, Çarşamba günü eylül tüketici güveni, Perşembe para politikası kurulu faiz kararı Cuma eylül kapasite kullanımı reel sektör güven endeksi izlenecek. Euro bölgesinde tüketici güveni, eylül öncü imalat endeksi belli olacak.

ABD’de konut verileri, 20 yıllık tahvil ihalesi, FED toplantısı, ABD öncü eylül üretim endeksi ve FED Başkanı Powell’ın Cuma günü yapacağı konuşma var. 1390 puan destek, 1430 puan direnç oldu. Esenboğa Elektrik’in yüzde 100 bağlı ortaklığı olan Margün Enerji’nin halk arzı 22 – 23 Eylül’de yapılacak. Hisseler 8.30 TL’den satışa sunulacak. 

AVRUPA’DA TÜFE 10 YILIN ZİRVESİNDE 

Euro Bölgesi’nde enflasyon Ağustos ayında aylık %0,4 artarak yıllık bazda %3,0 seviyesine çıktı, bu rakam son 10 yılın en yükseği. Çekirdek TÜFE ise aylık 0.3, yıllık 1.6 ile tahminlere uygun geldi.

Dünyada yükselen enflasyon ekonomilerde de kendisini gösteriyor, ABD,  Euro bölgesi, İngiltere ve diğer büyük ekonomilerde fiyat artışları son yılların en yüksek seviyesinde. Özellikle gıdadaki yükseliş ve enerji grubundaki artış en büyük paya sahip olan kalemler.

Ancak avrupa Merkez Bankası enflasyondaki yükselişi kalıcı görmüyor, ılımlı bir yavaşlamayla varlık alımlarının azaltılacağını ve ilk olarak pandemi alımlarından başlanacağı görüşünde, ancak tarih vermedi.  ABD tüketici güveni, bir önceki aya yaklaşık 10 yılın en düşük seviyesine gerilemesinin ardından Eylül başında istikrar kazandı, ancak tüketiciler sert bir enflasyon dalgasının ortasında görünüm hakkında karamsar bir görüşe sahip olmaya devam ediyor.

Michigan Üniversitesi, tüketici güven endeksi Eylül ayının ilk yarısında 71’ olarak gerçekleşti ki bu rakam Aralık 2011’den bu yana en düşük seviye. Fakat buna rağmen FED’in 22 eylül’deki toplantısında tahvil alımını azaltacağı beklentisi ile parite 1.1727 sente geriledi. 1.1670 destek 1.1750 direnç konumuna geldi.  

İHRACATÇIYA 30 MİLYAR DOLAR KREDİ  

Merkez Bankası,1 Ekim 2021 tarihinden itibaren ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredileri kullanım ve geri ödeme koşullarında değişiklik yapıldı. Buna göre; toplam reeskont kredisi limiti 30 milyar ABD dolarına yükseltildi, bu limitin 20 milyar ABD dolarlık bölümü Türk Eximbank, 10 milyar ABD dolarlık bölümü diğer bankalar aracılığı ile kullandırılacak

Söz konusu toplam limitin 5 milyar ABD doları karşılığının Türk lirası reeskont kredisi olarak da kullanılabilmesi imkanı getirildi. Reeskont kredisi biliyorsunuz dolar karşılığı TL olarak veriliyor, dolar olarak geri alınıyor.

İhracatçı şirketler aldıkları krediyle üretim yapıyor, bunları yurtdışına satıyor, kazandığı dövizle hem borcunu ödüyor, hem de gelirini arttırıyor. Merkez Bankası verdiği krediyi döviz olarak geri aldığı için rezervleri 30 milyar dolar artacak demek.  

TÜRK LİRASINDAKİ KAYIPLAR YAPAY MI?  

Dolar/TL’de 8,45 civarındaki yatay seyir, son iki işlem gününde değişti. ABD'den gelen güçlü verilerle değer kazanan ABD doları, TL karşısında da güçlendi. Küresel piyasalarda dolar, ABD'den gelen bir dizi güçlü ekonomik veri sonrasında ABD Merkez Bankası'nın (Fed) para politikası sıkılaştırmasına başlayacağına dair piyasalardaki beklentilerin yeniden güçlenmesiyle diğer başlıca para birimleri karşısında üç haftalık zirvesinin yakınında işlem gördü..

Dolar endeksi, 93.22  seviyesine yükseldi.. Merkez Bankasının faiz indirimi ihtimalinin artması doları 8.64’e Euro’yu 10.12 TL’ye yükseltti. Kurlardaki yükseliş merkez bankasının kararını etkilemeye yönelik bir hareket. Ancak buna rağmen Türkiye’nin 5 yıllık risk primi 362 seviyesindeki yerini korudu.

Yani yurtdışında TL’ye yönelik bir gerginlik yok. Yükseliş tamamen spekülatif. Uluslararası Finans Enstitüsü, Merkez Bankasının faiz indirim döngüsüne bu ay 50 baz puan ile başlayacağını, yıl bitmeden 150 baz puan daha faiz indirimi yapmasını beklediğini açıklaması yükselişte etkili oldu.

Kurda 8.70 direnç, 8.50 destek olarak gösteriliyor. Piyasada yüksek seviyelerin satış fırsatı olarak kullanılması tavsiye ediliyor.   

TAPERİNG ALTINI NASIL ETKİLER?  

Dolar endeksinin 93 düzeyini aşması, güvenli liman 10 yıllık ABD hazine tahvillerine satış gelmesiyle getirilerin 1.36’ya yükselmesi altının onsunu 1754 dolara indirdi. Büyük Çinli emlak şirketi Evergrande, özelinde Çin ekonomisinde daha büyük sorunların olduğunun bir işareti olarak görülüyor. 

Çin merkez bankası finansal sistemine likidite enjekte etti - yedi ay içinde bu tür ilk eylem. Hareket, gergin Çin pazarlarını sakinleştirmeyi amaçlıyordu. Bu durum daha da ciddileşirse, altın ve gümüş piyasaları bir miktar güvenli liman talebinin oluştuğunu görebilir.

FED’in Çarşamba akşamı açıklayacağı faiz ve tapering (kademeli tahvil  azaltımı) kararı altının yönünü belirleyecek. Boğaların hedefi 1800 doların üzerinde kapanış gerçekleştirmek. Ayıların hedefi 1700 dolara dönmek. İlk direnç seviyesi 1765 dolar. FED’in muhtemelen Aralık ayında başlatacağı aylık 120 milyar dolarlık tahvil azaltım miktarı 10 milyar dolarla sınırlı kalırsa altın atağa kalkar.

Eğer 50 milyar dolar olarak belirlenirse düşüş sertleşir. Tahvil azaltım miktarının aşırı artırılması para arzını azaltır, bu defa mal ve hizmetler sürekli ucuzlar, ama aynı zamanda fiyatlar da geriler. Yani enflasyonun tam tersi bir tablo oluşur. Ekonomik büyüme sekteye uğrar. Bu yüzden sınırlı bir azaltım  olacağını düşünüyorum. TL’deki kayıplar dolayısıyla 24 ayar külçenin gramı 486 lirayla kapandı. Fiyat yükseliş vaad ediyor.