Necmettin BATIREL
Kolay paraya devam
Küresel borsalar enerji krizi dolayısıyla haftayı ekside tamamladı. ABD Kongresi'nde borç temerrüdünü önlemek için yapılan ateşkes bir miktar rahatlama sağladı, ancak yatırımcılar enflasyon, yüksek ABD Hazine getirileri ve tarım dışı istihdam rakamlarındaki bozulma sonrasında FED’in kolay para politikalarını gevşetme planı konusunda endişeli.
Avrupa borsaları teknoloji ve otomotiv sektöründeki satışlarla geriledi. Dolar istihdam verisi sonrasındaki kayıplarının bir kısmını geri aldı, altın sıçradı ama tutunamadı. Yeni haftada piyasaları önemli veriler bekliyor.
FED, KADEMELİ DARALMAYA GİDECEK
ABD’de tarım dışı istihdam negatif sürpriz yaptı. Ancak piyasada bu Delta varyantının bir yansıması ekonomik bir duraklama anlamına gelmiyor. Bazı insanlar pandeminin büyük ölçüde bittiğini düşünüyor ancak bu doğru değil. istihdam raporunun Federal Rezerv'in Kasım ayındaki toplantısında aylık tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağı planlarını değiştirmesinin muhtemel olmadığını görüşü hakim. Ancak asıl soru, yatırımcıların merkez bankasının teşviklerini gevşetmeye başladığını görmeye hazır olup olmadığı.
İstihdamın yavaşlamış olması, muhtemelen Fed'in kademeli bir daralma yaklaşımı benimsemesine yol açacaktır.
Piyasanın rakamlardan çıkardığı sonuç, Fed'in faiz artırımlarıyla çok hızlı hareket etmeyeceği temkinli duracağı yönünde.
BİST’TE HEDEF 1420 PUANI AŞMAK
BIST 100 endeksi yeni işlem haftasına 1400 puan üzerinde başladı ancak Çin etkisiyle Asya'daki düşüşün Avrupa ve ABD'ye yayılmasıyla küresel satışlardan olumsuz etkilendi. endeks, 1771 puana gerileyerek 29 Temmuz sonrası en düşük seviyeyi gördü.
Cuma günü 1404 puana çıktı, ancak haftayı 1398 puandan kapattı. toplam işlem hacmi 14,3 milyar lira seviyesinde gerçekleşti.Bankacılık endeksi yüzde 0,56, telekom 0.73, tekstil 0.31 geriledi. Turizm 6.35’lik primle dikkat çeken bir yükseliş gösterdi. Spor 1.70, sigorta 1.28 arttı.
ABD'de beklentilerin oldukça altında kalan istihdam verisine rağmen borç limiti konusunda anlaşmaya varılması ve emtia fiyatlarının kısmen de olsa sakinleşmesiyle küresel piyasalarda oluşan pozitif havanın devam etmesini bekliyor. BIST 100 endeksinde 1370 ve 1355 seviyeleri destek 1420 puanın direnç konumunda ..
ABD’DE TÜFE, TÜRKİYE’DE SANAYİ ÜRETİMİ
TÜRKİYE’DE PAZARTESİ GÜNÜ AĞUSTOS CARİ AÇIK, AĞUSTOS İŞSİZLİK ORANI, SALI GÜNÜ AĞUSTOS YILLIK SANAYİ ÜRETİMİ (10.5) CUMA GÜNÜ YILSONU TÜFE BEKLENTİSİ VAR.EURO BÖLGESİNDE SALI GÜNÜ EKİM ZEW EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ, ÇARŞAMBA AĞUSTOS SANAYİ ÜRETİMİ (-1,6 / 4.9) AÇIKLANACAK EN ÖNEMLİ VERİLER AMERİKA’DAN GELECEK ÇARŞAMBA GÜNÜ EYLÜL TÜFE (0.3 / 5.3); FED SON TOPLANTI TUTANAKLARI, PERŞEMBE EYLÜL ÜFE (0.6 / 8.8); CUMA GÜNÜ EYLÜL PERAKENDE SATIŞLAR (-0.2) AÇIKLANACAK. HAFTA İÇİNDE FED BAŞKANLARI KONUŞACAK. ABD’DE TÜFE VE ÜFE RAKAMLARI BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR. Cari işlemler hesabının ağustosta 190 milyon dolarla son derece düşük açık vermesi bekleniyor.. 2021 sonudaki cari açık ise 20 milyar 390 milyon dolar olacak. 2020’de cari açık 36.7 milyar dolar olmuştu. 1 yılda %44 daralma yaşanacak. ağustos döneminde arındırılmamış sanayi üretim endeksinin yıllık bazda yüzde 13,07 artacağı öngörülüyor. 10.5’luk beklenti aşılacak. Cari açık ve sanayi üretimindeki yükseliş BİST’te yukarı hareketi destekleyecek.
İNŞAAT, GAYRİMENKUL, SAVUNMA
Türkiye İMSAD İnşaat Malzemeleri Sanayi Dış Ticaret Endeksi’ne göre inşaat malzemeleri sanayi ihracatı ağustos ayında rekorlarına kaldığı yerden devam etti. inşaat malzemeleri ihracatı, ağustos ayında yüksek bir performans gösterdi. 2,87 milyar dolara yükseldi.Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin dış ticareti içinde deniz yolunun payını 4 kat artırdıklarını, deniz taşımacılığındaki en büyük proje olan Kanal İstanbul’da da programlandığı gibi kazıya başlanacağını açıkladı Bu iki gelişme BİST’te inşaat ve gayrimenkul sektörlerinde yoğunlaşmaya yolaçacaktır. Ayrıca ASELSAN’ın Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün’ün, Türkiye’de savunma sanayiinin okulu olduklarını vurgulayarak 6 bin Ar-Ge personeli ile çalıştıklarını ve kilogram başına ihracatın 1000 doları bulduğuna dikkat çekmesi savunma sanayii sektör hisselerinde talep artışı sağlayacak.
ABD İSTİHDAMI NEDEN BOZULDU?
ABD'de Eylül ayı tarımdışı istihdam 194 bin artışla 500 bin artış beklentisinin çok altında kaldı. Ağustos verisi 235 binden 366 bine yukarı yönlü revize edildi. Ortalama saatlik kazançlar 0.6 artarak Nisan sonrası en iyi artışı gösterdi. Ve işsizlik oranı%5.1’den %4.8’e düştü. Fed, Eylül toplantısında delta varyantına ve küresel ekonomik yavaşlamaya dikkat çekerek ABD ekonomisinin güçlenmesi için istihdam ve ücret artışlarının olmaz olmazlığına vurgu yapmıştı. FED Başkanı Powell da tam istihdamdan oldukça uzağız ifadesini kullanmıştı. Bu yüzden rakamlar piyasada çok olumsuz algılanmadı. Son açıklanan rakamlar istihdamın zayıf fakat ücretlerde artış olduğunu gösterdi. İşsizlik oranının da pandemi dönemindeki en düşük seviyeye inmesine karşın piyasalar ilk etapta zayıf istihdamı fiyatladı dolar endeksi haftayı 94.11 düzeyinde tamamladı. Öte yandan istihdam edilen sektörlerin çoğu salgın etkisiyle kısıtlanan alanlardaki gevşeme yani normalleşmeye bağlı hizmet sektörü ağırlıklı. Euro dolar paritesi haftayı 1.1573 sentle tamamladı. Yeni haftada ABD’de TÜFE ve ÜFE rakamları eğer tahminlerin üzerinde gelecek olursa 1.15 sent desteği kırılabilir
BALON HABERLER TL’Yİ ZAYIFLATTI
Döviz cephesinde kurlardaki yükselişin arkasından yalan haberler çıktı. Perşembe günü 8.85 TL’ye gerileyen doların Cuma günü 8.97 TL’ye yükselmesine Reuters ajansı tarafından ortaya atılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankası Başkanı'ndan soğuduğu yönündeki haberler üzerinde TL'de yaşanan dalgalanma sebep olduğu belirtiliyor. İngiliz Financial Times gazetesi, Merkez Bankası mevcut başkan yardımcısı Semih Tümen'in Şahap Kavcıoğlu'nun yerini alabileceği yönünde piyasada spekülasyonlar olduğunu aktardı. Bu haberler Türkiye’nin 5 yıllık risk primini 434’e çıkarınca kurlar yükseldi. Hernekadar Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun haberleri yalanladı, ancak ekim’de yeni faiz indirimi bekleyen piyasa bu haberi kullandı. Kapanışta dolar 8.96, Euro 10.36 TL’den işlem gördü. Öte yandan ABD'de 10 yıllık devlet tahvillerinin getirisi 1.61 ile yaklaşık 3.5 ayın zirvesine çıktı. Doların ana para birimleri karşısındaki performansını gösteren dolar endeksi de yüzde 0.3 artışla 94 puanın üzerine tırmandı. Bu gelişmenin de kurların yüksek kalmasında önemli payı var. Ancak ana sebep spekülasyon haber. Yeni haftada cari açıktaki daralma ve sanayi üretimindeki artış karşısında kurların gevşeyeceği, doların 8.80 – 8.85 TL bandına gerileyeceği tahmin ediliyor.
ALTINDAKİ PARILTI KISA SÜRDÜ
Eylül ayı istihdam raporu, Fed'in yıl sonundan önce tahvil alımlarını azaltmaya başlaması için muhtemelen yeterince “iyi” ancak, yakın zamanda bir faiz artırımını garanti edecek kadar güçlü değil. Rakamlar Ayrıca, enflasyon baskısının şu anda merkez bankasının beklediğinden çok daha sert olacağı konusunda uyardı. Fakat şurası bir gerçek ki, önümüzdeki aylarda Fed yetkililerini rahatsız edici bir pozisyonda bırakacak bir tablo ortaya çıktı. Ağustos ve Eylül aylarında beklenenden daha zayıf tarım dışı istihdam rakamları, Federal Rezerv'in para politikasını istediği anda daraltmasını engelleyebilir. Veri açıklandıktan sonra 1770 dolara tırmanan ons, kapanışı 1757 dolarla gerçekleştirdi. Zira 10 yıllık ABD hazine bonolarından çıkış devam etti. Getirilerin 1.61’e çıkması FED’in Kasım ayındaki tahvil azaltım kararında değişiklik olmayacağını gösteriyor. Yeni haftada ABD’de Eylül TÜFE ve ÜFE rakamları altını etkiliyecek. 1765 dolar direnci gerisinde kaldığı sürece onsun 1750 – 1735 – 1725 dolar desteklerine dönme ihtimali var. 506 lirayla kapanan 24 ayar külçenin gramı, kurlar yüksek kaldığı sürece 502 – 508 lira aralığında hareket etmesi bekleniyor