Necmettin BATIREL
İşte doları bitirecek formül!
Dünyada dolar fırtınası bütün hızıyla devam ediyor. En büyük darbeyi gelişmekte olan ülkeler yiyor. Biz de bunların başında geliyoruz. Yılbaşından bu yana dolar kuru Türk Lirası karşısında %20 değer kazanmış durumda. Herkes gibi hükümet de şaşkın. Türkiye bugün 5 cephede büyük savaş veriyor. Bir taraftan PKK belası ile uğraşıyoruz. Sınır ötesinde DAEŞ ve PYD’ye karşı müthiş bir savaş veriyoruz. Ekonomiyi yıkmak için başlatılan inanılmaz bir algı operasyonu var. Kredi kuruluşları başta olmak üzere topyekun bir ekonomik saldırı altındayız. Yıkıcı medya iş başında
Biz ne yapıyoruz? Ekonomideki durgunluğu aşmak için önlem üzerine önlem açıklıyoruz. İki kampanya öne çıkıyor. Birincisi vatandaşa dövizini sat TL’ye geç.. İkincisi komşu ülkelerle yerel para cinsinden ticaret yapılması. İlk önlem yarayı kapatmaz ama akıntıyı biraz kesebilir. Daha doğrusu psikolojik destek sağlar. İkincisini hayata geçirmemiz TL’ye fayda sağlamaz tam tersi komşuların para birimlerini uçurur. Bu önlem hiç hoş değil.. Bizim aleyhimizde olacak. Sonra Yuan veya Ruble kurunu belirlerken neyi esas alacağız. Dolar/Yuan ile Dolar/Ruble kurunu herhalde. O zaman biz yerel para ile ticaret mi yapmış oluyoruz? Kendimizi kandırmayalım.
Bakınız, bir defa dolar bugün ister kabul edin ister etmeyin, dünyanın en güvenilir para birimi.. Bakın her olumsuzluk gelişmede insanlar otomatik olarak dolara koşuyor. Küresel merkez bankalarının %60’ı rezervlerini dolar olarak tutuyor. Tüm emtia fiyatları dolarla belirleniyor. O zaman ne oluyor? Dolar dünya para birimleri karşısında sürekli kesin ölçü olarak kabul ediliyor. Avrupa’da kriz oluyor, dolar yükseliyor. ABD’de göstergeler iyileşiyor, dolar değer kazanıyor. FED faiz artırıyor, dolar güçleniyor. Görüyorsunuz bütün yollar dolara çıkıyor.
Peki biz niye bu kadar olumsuz etkileniyoruz? Şunun için.. Türkiye bugün dünyanın en yüksek faiz veren ikinci ülkesi konumunda. Brezilya %12.5, Türkiye %8.5 faiz uyguluyor. Kolombiya bile bizden daha düşük faizi %7.75.. O zaman ne oluyor. Sıcak para bu faizden istifade etmek için ülkeye giriş yapıyor. Tahvil alıyor, hisse senedi alıyor. TL değer kazanıyor. Ama bu sıcak para kelimenin tam anlamıyla serseri bir mayın. Yani istediği anda veya reel faizler düştüğü anda ülkeyi terk edebiliyor. O zaman dolar/TL zirveye çıkıyor. Ortalık toz duman oluyor. Ülkedeki tüm dengeler bozuluyor, huzursuzluk artıyor. İşadamı kara kara düşünüyor.
Bu aşamada bizim yapmamız gereken tek bir yol var: Dolar kurunu sabitlemek.
Fırtına bir anda kesilir. Hükümet serbest kurdan sabit kura geçtik, hayırlı olsun, deyince meydanda kimse kalmaz. Belirsizlik azalır. Türk Lirası istikrar kazanır. Fiyat devamlılığı sağlanır. İş dünyası rahat nefes alır. İthalatçı ve ihracatçı karını zararını bilir ona göre strateji belirler. Kredi kuruluşlarının pabuçları dama atılır. Kimse suratlarına bakmaz. Kimse dolarla uğraşmaz.. Hepsinden önemli ne olur biliyor musunuz? Banka döviz hesaplarında 80 milyar tutan vatandaş bunu hızla bozdurur. Fiyatı sabitlenecek parayı niye saklasınlar ki.. Bunun 40 milyar doları ekonominin çarkları arasına girerse piyasalar inanılmaz bir canlılık başlar.
Burada yapılacak olan şudur:
Her 6 ayda bir enflasyondaki artış kadar dolar kuru belirlenir. Belki enflasyonun üzerine 1 puan ekstra katkı sağlanır. Herkes gül gibi geçinip gider. O zaman komşu ülkelerle yerel para cinsinden ticaret yapmaya gerek kalmaz. 2000 yılına kadar 14 sene boyunca Türkiye sabit kurla yönetiliyordu. Ama enflasyon farkı üzerine konulmadığı için Türk Lirasının gerçek değeri anlaşılmıyordu. Sonunda çok büyük devalüasyon yapılmak zorunda kalındı.
Görüyorsunuz problemi çözmek ne kadar basit. Türkiye’de rekabet ortamı yok, kurlar bu yüzden çok dalgalı seyrediyor. Oligopol bir yapı var. Yani 8 tane banka aralarında oturup anlaşıyor, kurları belirliyor. O zaman da ortaya işte böyle bir korkunç bir manzara çıkıyor.
Yıllık enflasyon bugün %7.. Ama dolardaki artış %20.. Aradaki 12 puanlık fark tamamen spekülatif, yani kasten yükseltilmiş.
Normali TL’nin %7 değer kaybetmesi yani bugün dolar/TL’nin 3.12 olması lazım. Hükümet dolar için 3.10 alış, 3.12 satış fiyatı belirler. 6 ay sonra enflasyon ne kadar artmışsa o kadar kur yükseltilir. Böylece ülke sathında dolar fırtınası kökünden kesilir.
Dolarda bugün 3.48 TL’de. 36 kuruşluk farkı Türkiye’yi yıkmak isteyenler oluşturmuştur. Herşey elimizde! Olması gereken irade..
Haydi Başbakanım, düğmeye basın, kur rejimini değiştirdik, deyin, ülke dolar fırtınasından kurtulsun. Aynen yaz saaati uygulaması gibi.. Sabit kura geçtik. Bundan sonra serbest kur yok, deyin Bizim dolarla kaybedilecek zamana değil büyümeye ihtiyacımız var.