Necmettin BATIREL
İŞSİZLİK ŞOKU!
ABD’de açıklanan verilerin tahminlerin üzerine çıkması, yüksek faiz ortamının devam edeceği şeklinde algılandı. Ağustos ayında tarım dışı istihdam 170 bin yerine 187 bine çıktı. ISM imalat endeksi 47.6’ya yükseldi. Ancak işsizlik %3.8 yükselerek Wall Street bu gelişmeye sınırlı olumlu tepki verdi.
Avrupa ekside kapandı. Suudi Arabistan ile Rusya'nın gönüllü petrol üretimi kesintisine ekimde de devam edeceğini açıklamaları üzerine brent petrol 89 dolara çıktı.
Dolardaki kazanımlar arttı, altın dirençli seviyede kaldı, 10 yıllık ABD tahvil getirileri 4.18’de dolar endeksi 104.26 düzeyinde.. Yeni haftada piyasaları kritik gelişmeler bekliyor.
BİST: TARİH YAZMAYA DEVAM
Yurtiçinde yeni haftanın en önemli gelişmesi enflasyon oranları. Pazartesi günü belli olacak rakamlarda vergi artışları ve yüksek zamlar dolayısıyla TÜFE’nin aylık %7.00, yıllık 55.90 düzeyine çıkması bekleniyor. Temmuz'da yıllık enflasyon yüzde 47.83 aylık bazda ise yüzde 9.49 olarak açıklanmıştı. Büyümenin öncü göstergesi olan ISO imalat endeksi ağustosta 49.0 düzeyinde gerçekleşti.
Borsa istanbul haftaya tarihi rekorla tamamladı. Endeks 8056 puanla tüm zamanların zirvesine ulaştı. İşlem hacmi 146.1 milyar lira oldu. Bankalar 1.60 prim yaptı. En yüksek kazanç 3.21 ile ulaştırmada en büyük kayıp ise 1.21 ile sporda yaşandı. En çok kazandıranlar, BRYAT, GWIND, BRSAN, ULKER, ALFAS, KTLEV, INVEO, AZTEK, IZENR, BYDNR, OFSYM, ENER, KZGYO olarak sıralandı. En çok kaybettirenler ise, EUREN, SOKM, YYLGD, GUBREF, HEKTS oldu
Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) gelecek dönemde yüksek faiz ortamında kalacağının anlaşılmasıyla risk iştahı azaldı. ABD'de tarım dışı istihdamın ağustosta 187 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşmesine karşın işsizlik oranı yüzde 3,5'ten yüzde 3,8'e yükseldi. ABD'de tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin üzerinde artmasına karşın ülkede işsizlik oranındaki yükselişin istihdam piyasasında yavaşlamanın hala devam ettiğini ortaya koyuyor. Ancak piyasalar bunu böyle okumadı, dolar güç kazandı. Yeni haftada Fitch’in Türkiye değerlendirmesi piyasaların odağında bulunacak.
Kredi notumuz arttırabilir. Euro bölgesinde Temmuz TÜFE, perakende satışlar, büyüme rakamı, ABD’de fabrika siparişleri BEJ kitap raporu, izlenecek. Borsada yabancı yatırımcıların 3 haftada 500 milyon dolarlık hisse satışı yapmaları dikkat çekiyor. Endekste 7800 puan destek 8200 puan direnç oldu. KKM’den çıkan paranın gelişiyle birlikte BİST’teki zirve yarışı devam edecek.
KKM’DE ÇÖZÜLME BAŞLADI
Döviz cephesinde TL’ye destek kararlarının sonuçları görülmeye başlandı. Kur korumalı mevduat geçen hafta 39.3 milyar liralık azalışla 3.37 trilyon liraya geriledi.
Ekonomi yönetimi kur korumalı mevduattan çıkış stratejisini hızlandırırken, hesaplarda Ocak ayından bu yana ilk kez gerileme yaşandı. Merkez Bankası kur koruma desteği sağlanan hesaplardan TL hesaplara geçiş ve kur korumalı hesapların belli oranda yenilenmesinin hedeflenmesine, kur koruması bulunmayan TL payı seviyesinde artış hedefine geçilmesine" karar vermişti.
Bu karardan önce bankalardaki döviz hesaplarında 4.7 milyar dolarlık artış oldu, toplam 178.6 milyar liraya yükseldi. Bireysel hesaplar 3.2, şirket hesapları 1.6 milyar dolar arttı. 24 Ağustos’ta yapılan faiz hamlesi sonrasında dolar yüzde 7’ye yakın değer kaybetse de, kayıplarının büyük bir bölümünü sonraki gün geri aldı.
BÜYÜK DÖNÜŞÜM 19 EYLÜL’DE
Yapılanlar, ileride yapılacakların zeminini hazırlamak, o tarafa bir kapı açmak içindi aslında. Çünkü gerçek anlamda oyunu değiştirecek hamlenin tarihi 19 Eylül olacak. Dünyanın en büyük yatırımcılarının katılmasının beklenildiği 19 Eylül tarihli Goldman Sachs toplantısında Mehmet Şimşek’in yapacağı sunum, yabancı yatırımcının Türkiye giriş kapısını açacak.
Türkiye’de mevcut olan döviz sorununun çözümü, ancak dışarıdan gelecek sıcak para ile halledilebilecek durumda. 19’unda yapılacak sunumdan yalnızca 2 gün sonra, Merkez Bankası’nın güçlü bir faiz artırımına daha gitmesi, piyasalarda bu işin ciddi olduğu algısını meydana getirecek.
Uluslararası kredi kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin notunu yükseltmesi doping etkisi meydana getirecek. Sıcak paranın büyük bölümü Borsa istanbul’a gireceği için endeks tarihi zirve yarışını sürdürecek. Dolar haftayı 26.69; Euro 28.80 TL ile tamamladı. Kurda aşağı yönlü hareketin ivme kazanmasını bekliyorum. Yatırım amaçlı alım yapmayın.
DOLARDAKİ KAZANIMLAR NİYE ARTTI?
Euro bölgesinde ağustos ayında imalat endeksi 43.5 ile ABD’de ortalama saatlik kazançları 0.2 ile 0.3 tahminlerin gerisinde kaldı. Ancak tarım dışı istihdam 170 bin yerine 187 bine çıktı. Fakat işsizlik oranı 3.5’tan 3.8’e yükseldi. ISM imalat endeksi ise 47.6 ile 47.0’lik beklentiyi aştı. ABD’de işçi ücretlerindeki düşüş istihdam piyasasının soğuduğunu gösteriyor.
Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyesi Francois Villeroy a göre faiz artırım döngüsünün sonu yaklaşıyor. Avrupa merkez bankası tarihi sıkılaştırma döngüsünün bir yıldan fazla bir süre önce başlamasından bu yana ilk kez faizleri sabit tutmak için yeterli neden olup olmadığına karar vermek üzere 14 Eylül’de toplanacak.Morgan Stanley'e göre Avrupa'da faiz artış süreci sona erdi. Eylül'de pas geçilecek..
ABD’deki verilerin tahminleri aşması sonrası dolar güçlendi, parite 1.0773 sente geriledi. 1.07 destek 1.0850 destek oldu. Dolardaki hareketler ABD verilerine bağlı olarak seyrediyor.
ALTIN NEDEN GÜÇLÜ DURUYOR?
Altın haftayı 1940 dolarla tamamladı. Dolar endeksinin 104 düzeyini aşmasına ve 10 yıllık ABD tahvil getirilerinin 4.18’e çıkmasına altın sınırlı tepki verdi. Ons hafta ortasında 1947 dolara çıkmıştı. Pazartesi günü İşçi Bayramı nedeniyle uzun hafta sonu kapalı olması nedeniyle analistler kısa vadede yükselişin artması için ABD verilerinin kötüleşmesi gerekiyor. Yüksek tahvil getirileri ve ABD doları, altın fiyatlarını kontrol altında tutmaya devam ediyor.
Altın fiyatları ABD dolarının bulunduğu yere rağmen o kadar düşmedi, dolayısıyla piyasada talep var. Ancak Fed'in faiz oranlarını düşürmeye hazır olduğuna ve ekonominin henüz bu seviyeye gelmediğine dair kesin işaretler görmek lazım. 10 yıllık ABD tahvil getirileri geçen haftaki 15 yılın en yüksek seviyelerinden aşağıda olsa da %4'ün üzerinde seyrediyor.
Cuma günkü istihdam rakamlarının ardından Fed'in daha fazla faiz artırımı tehdidi azalmış olsa da bunun tamamen ortadan kalkmadığı belirtiliyor. Gram altın haftayı 1664 lirayla tamamladı. Bankalardaki fiyat 1613 – 1746 lira… Kapalıçarşı’da alış 1694 satış 1702 lira olarak uygulanıyor.