Necmettin BATIREL
Hisse zamanı
Amerikalı dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden Pfizer yeni Kovid-19 hapı geliştirdiğini açıkladı, küresel borsalar olumlu algıladı. Pfizer Kovid-19 hapının yüksek riskli hastalarda hastaneye yatışları ve ölümleri %89 oranında azalttığını açıkladı. 1219 aşılanmamış yetişkin üzerinde uygulanan 5 günlük ilaç tedavisi semptomların başlaması üzerinden geçen 3. ya da 5. gün itibarıyla uygulandığı durumda hastaneye kaldırılma oranları büyük ölçüde düştü. Paxlovid isimli ilaç proteaz isimli bir enzime bağlanarak virüsün kendini çoğaltmasını engelliyor.
Testler sonucunda hastalanmaları üzerinden 3 gün geçtikten sonra tedavisine başlanan kişilerin sadece %0,8’i hastaneye kaldırıldı ve kimse hayatını kaybetmedi.
Avrupa bu gelişmeyle artıda kapandı. ABD’de tarım dışı istihdam tahminleri aştı, Dolar kazançlarını korudu, altın yükseldi. Şimdi yeni haftanın beklentilerine bakalım.
POWELL’IN BEYAZ SARAY ZİYARETİ
Fed Başkanı Jerome Powell, Cuma günü sürpriz bir şekilde Beyaz Saray'ı ziyaret ederken görüntülendi. Görev süresi 2022 Şubat ayında sona erecek olan Powell'ın, Başkan Biden tarafından yeniden aday gösterilip gösterilmeyeceği henüz belli değil. Ancak başkanın Kasım ayının ilk yarısında senatodan onay alması gerekiyor.
Senato'daki Demokratlar, Başkan Joe Biden'in Fed başkanlığı için Jerome Powell'ı yeniden aday göstereceğine inanıyor. Beyaz Saray, Demokrat senatörlerden Powell ile bu ay bir araya gelmelerini istedi. Bu istek, Biden'in Fed başkanlığı için adayını "oldukça çabuk şekilde" açıklayacağı şeklinde algılandı.
2012 yılında Başkan Barack Obama tarafından Fed Yönetim Kurulu üyeliğine getirilen Powell, 2018'de Başkan Trump tarafından Fed başkanlığına seçilmişti. Powell'ın Fed Başkanı olarak görev süresi Şubat 2022'de sona erecek.
KRİPTO PARAYI KİM DÜZENLEYECEK?
Kripto para sektörünü kimin düzenleyeceğine karar vermek giderek zorlaşıyor. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Üyesi Hester Peirce birçok piyasa düzenleyicisi kurumun, kripto paralar alanında “kendi bayrağını dikmek istediğini ve ruhsatlandırma pastasından küçük bir pay almak istediğini” söylüyor..
Peirce, “Bana kalırsa bu sektörü daha karmaşık hale getiren diğer parça, bu alanda çalışan birçok insanın mali düzenleme kurumlarıyla çok fazla deneyiminin olmaması ve çok fazla kural olduğundan ve bu kurallara uymanın birçok farklı yolu olduğundan faaliyet göstermenin çok zorlu bir dünya olması” diyor.
Peirce'in yorumları, pandemi sırasında kripto para birimlerine olan ilginin artmasıyla birlikte, kurumsal yatırımcılar alana girmeye başladığı ve düzenleyici kurumların yavaş yavaş bu piyasaya onay vermeye başladığı sırada geldi.
Ekim ayında 67 bin dolara çıkan Bitcoin 60 bin dolara gerilemiş durumda.
BİST YÜKSEK KATILIMLA REKORA KOŞUYOR
BIST 100 endeksi, haftayı 1583 puanla tüm zamanların en yüksek seviyesinde tamamladı. İşlem hacmi 23.8 milyar lira ile yüksek gerçekleşti.
Bankacılık endeksi %1.15 prim yaptı. En yüksek kazanç 3.74 ile ulaştırma yaşandı.
Gıda sektörü 1.3 geriledi. ABD'de istihdam verilerinin beklentilerinin iyi gelmesi iş gücü piyasasının kademeli toparlanmaya devam ettiğini gösterdi, risk iştahı arttı.
Yeni haftada ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde açıklamaları piyasaların odak noktasında olacak.
Veri gündeminde yurt içinde ödemeler dengesi, sanayi üretimi, iş gücü istatistikleri, piyasa katılımcıları anketi var. yurt dışında ABD, Çin ve Almanya'da enflasyon, İngiltere'de büyüme, Euro Bölgesinde sanayi üretimi, ABD'de tüketici güveni öne çıkıyor.
Teknik açıdan BİST’te 1540 puan destek, 1590 puan direnç oldu. Aşılırsa 1600 seviyeleri gündeme gelecek. Banka bilançolarının açıklanması 14 Kasım’a kadar devam edecek.
ABD’DE HALA 4 MİLYON İŞSİZ VAR
ABD'de Ekim ayı tarım dışı istihdam 450 bin beklentisi aşarak 531 bin oldu. Saatlik ücretler Ekim'de aylık %0,4 ve yıllık %4,9 ile beklentilere paralel geldi. İşsizlik oranı %4,6'ya geriledi. Fed'in yüzünü güldürecek istihdam rakamlarının ardından piyasalardaki ilk tepki de dolar pozitif oldu.
ABD Dolar Endeksi 94.44’e çıktı kapanışı 94.20 ile gerçekleştirdi. Euro dolar paritesi 1.1569 sentte.. FED toplantısında varlık alımlarının Kasım’dan itibaren aylık 15 milyar dolar azaltılması kararı alınmış, faiz artırımı için istihdamda daha fazla toparlanma gerektiği belirtilmişti.
Son veriler sürecin olumlu ilerlediğini gösterdi. Ancak ABD’de işsiz sayısı hala pandemi öncesine nazaran 4 milyon yüksek, fakat bunun nedeni işgücüne katılımın düşmesi. Diğer emek pazarı anketleri çalışanların kolaylıkla iş bulduğunu gösteriyor.
Para arzında bolluk ve 2022 boyunca sürmesi beklenen tedarik zinciri darboğazları, enflasyonun kalıcı (katı) hale gelebileceğini düşündürüyor. Tahvil yatırımcıları şimdilik ekonomik veriler değil, Fed’e inanmış görünüyorlar. ABD 10 yıllık tahvil getirisinin yoğun alımlarla 1.45’e gerilemesi bunu gösteriyor.
CARİ AÇIK İHRACATLA DARALIYOR
Döviz cephesinde kurlar yüksek seviyelerini koruyor. Zira Merkez Bankası son politika değişikliği ile artık cari açığı hedef aldı. Amaç kurları serbest bırakarak ihracatı arttırmak böylece döviz gelirlerinin artmasını sağlamak. Nitekim 11 Kasım Perşembe günü açıklanacak cari işlemler hesabının eylülde 1 milyar 420 milyon dolar fazla vermesi bekleniyor.
Ekonomistler, 2021 yıl sonunda 17.9 milyar dolar açık öngörülüyor. Geçen yıl cari açığın 36.7 milyar dolar olduğu dikkate alınacak olursa, 2021’de 18.8 milyar dolar tasarruf edilmiş olacak. Yani cari açık 1yılda %51 oranında azalıyor. Bu çok önemli bir gelişme. Devletin döviz gideri ile döviz geliri arasındaki fark büyük ölçüde kapanıyor. 2022’ sonunda cari fazla verir hale geleceğiz ki bu durumda kurlar gevşeyecek, Türk Lirası gerçek değerine kavuşacak. Dolar haftayı 9.69, Euro 11.21TL ile tamamladı. Yeni haftada yön aşağı görünüyor. 9.63 TL’ desteği kırılırsa kur önce 9.50 – 9.55 aralığına daha sonra 9.42 TL seviyesine dönebilir.
10 YILLIKLARA NEDEN ALIM GELDİ?
Haziran ayından bu yana altın, güçlenen ABD doları karşısında son iki güne kadar beklemede kaldı. Ancak istihdamdaki büyük artış karşısında yatırımcının güvenli liman 10 yıllık tahvilde alıma geçmeleriyle getirilerin 1.44’e gerilemesi onsu 1818 dolara yükseltti.
Hollanda Bankası ABN AMRO altının bu yılı 1700 ve gelecek yılı ons başına 1500 dolarda bitirmesini öngörüyor. Piyasaların, altına baskı yapan enflasyon korkuları nedeniyle Federal Rezerv’in faiz artışına göre şekil aldığını öngörülüyor. Fed’in tahmin edilenden daha hızlı faiz artırması bekleniyor. Ayrıca 2 yıllık ABD Hazine tahvilleri ve 2 yıllık reel getiriler bunu yansıtacak şekilde yükseldi.
Hollanda bankası, bu yılın geri kalanında ve gelecek yıl için, dünya çapında daha sıkı para politikası koşullarına ve daha güçlü bir ABD dolarına atıfta bulunarak sarı metal üzerinde negatif kalmaya devam ediyor. Sıkılaşan para politikası, devlet tahvili getirilerinde bir artışı tetiklediği için genellikle altın için kötü haber anlamına geliyor. Teknik analize göre ons 1815 dolar üzerinde kalıcılık sağlarsa 1820 direncini aşmayı deneyebilir. 1805 desteğinin kırarsa 1794 – 1782 dolar aralığına dönebilir. Haftayı 565 lirayla tamamlayan gram altın şu anda zirvede görünüyor.