Necmettin BATIREL
Heyecan dorukta!
Wall Street haftayı yatay Avrupa ekside tamamladı. Endekslerdeki yükselişin kesilmesinde petrol fiyatlarının yeniden gevşemesi, ABD'de federal hükümetin kapalılık durumu devam etmesi ve Çin'de büyüme hızının düşüyor olması moral bozdu. Risk iştahı azaldı, dolar kayıplarını geri almaya başladı. Altın zayıfladı. Yeni haftada gündemde kritik veriler var. Türkiye, Euro bölgesi ve ABD'de açıklanacak büyümenin öncü göstergesi sanayi üretim rakamları dikkatle izlenecek. Yurtiçinde 16 ocak Çarşamba günü Merkez Bankasının yapacağı olağanüstü toplantıda alınacak olan kararlar heyecanla bekleniyor. Çin'de Perşembe günü belli olacak 4 ncü çeyrek büyüme rakamının %6.4'lük tahminin altında kalması gelişen ülkeleri olumsuz etkileyebilir. Bunun dışında ABD'de Aralık ÜFE, perakende satışlar, fabrika siparişleri ve kapasite kullanım oranları piyasaları hareketlendirecek
ACİL DURUM İLAN EDİLMEYECEK - ABD'de hükümetin üç haftadır kapalı olması nedeniyle hem devlet dairelerinde hem de kamusal alanda pek çok hizmet aksıyor. Başta havaalanı güvenliği olmak üzere gıda güvenliğinden temizliğe pek çok sektör hükümetin kapanmasından olumsuz etkilendi. Başkan Donald Trump, Meksika sınırına duvar inşası için istediği bütçeyi çıkarmak ve kısmen kapanan hükümeti yeniden açmak için acil durum ilan etme seçeneğine şimdilik başvurmayacağını söyledi. Trump, bunun yerine kongrenin harekete geçtiğini görmeyi tercih ettiğini belirtti. Trump ve Kongre'deki Demokratlar'ın Başkan'ın ABD-Meksika sınırına inşa etmek istediği duvar için bütçe talebi konusunda anlaşamaması yüzünden Kongre'den harcama tasarısı geçirilemedi. Bu nedenle bazı bakanlıklar ve federal dairelerin bütçesi 20 günü aşkın süredir kesilmiş durumda.
ÇİN, TRUMP'IN TUZAĞINA DÜŞTÜ - Trump G20 zirvesinde ortaya bir balık attı. Çin de yuttu.. İki ülke 90 gün boyunca yeni gümrük vergisi getirmeme üzerinde uzlaştı. Bu hafta ticaret heyetleri Pekin'de 3 gün süreyle görüştü, sonuç yok. Heyetler 30 – 31 Ocak'ta Washington'da yeniden bir araya gelecekler. Ama bu gelişme ticaret savaşları sona eriyor balonuyla Çin para birimi Yuan'ı 6.76 dolara indirerek son 13 yılın en yüksek değerine çıkardı. Amerika Yuan'ı yükselt diye Çin'e yıllarca baskı yapıyor, başaramıyordu. Sonunda istediğini elde etti. Çin malları dünya pazarlarında pahalandığı için ihracatı sekteye uğrayacak. Pazartesi günü yıllık rakamlar açıklanınca gerçek ortaya çıkacak. Çin şimdi kara kara düşünüyor, ben bu oyuna nasıl geldim diye Trump'la alay ediyorlar ama adam Amerika'nın haklarını korumasını çok iyi biliyor
TİCARET GÖRÜŞMELERİ FİYASKO - Amerikalı yetkililer, Washington ve Pekin arasında devam eden ticaret savaşını sonlandırma amacıyla yapılan görüşmelerde Çin'in daha fazla Amerikan ürünü satın alması hususuna odaklanıldığını belirtiyor. Ancak yetkililer, Pekin'in teknolojik ilerleme planları ve bazı diğer hassas konular üzerinde uzlaşmaya doğru gidildiği yönünde işaret vermedi. Çin Ticaret Bakanlığı iki tarafın 'yakın temasta' olacaklarını kaydetti. Ancak ne Çin ne de Amerika yetkililerinin bir sonraki adımın ne olacağı yönünde bir açıklama yapmasıyla büyüyen belirsizlik Asya borsalarını etkiledi. ABD Ticaret Temsilciliği, Çin'in Amerika'dan tarım, enerji ve imalat sektörlerinden ürün ve hizmet satın alma sözü verdiğinin altını çizerken, Çin'in teknoloji politikası, piyasa erişimi, telif hakları ve siber dolandırıcılığa karşı koruma alanlarında 'yapısal değişiklikler' yapması gerektiğini vurguladı. Ancak açıklamada Çin'in bu alanlarda ilerleme kaydettiğine ilişkin bir ifade yer almadı.
ABD ASKERİ SURİYE'DEN ÇEKİLİYOR - Türkiye ile ABD arasında Suriye konusunda yaşanan görüş ayrılığı devam ederken ABD Dışişleri Bakanı MikePompeo Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile telefonda görüştüklerini Türkiye ile ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'den çekilme kararının uygulanması konusundaki detaylar üzerinde anlaşacaklarını söyledi. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton da Türkiye ve Amerika arasındaki askeri düzeyde Suriye ve YPG konusunda yürütülen görüşmelerin önümüzdeki hafta devam edeceğini açıkladı. Başkan Donald Trump'ın ABD askerlerini Suriye'den çekeceklerini açıklaması sonrası yaşanan belirsizliklere noktayı, IŞID'e karşı koalisyonun sözcüsü koydu. Albay Sean Ryan, Suriye'den planlı çekilme süreceğinin başladığını duyurdu.
ENFLASYON/CARİ AÇIK DÜŞÜYOR - Merkez Bankası Ocak ayı birinci beklenti anketinde 12 ay sonrası TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 16,46 iken, bu anket döneminde yüzde 15,91'e geriledi. 24 ay sonrası TÜFE beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla yüzde 12,43 ve yüzde 12,00 olarak gerçekleşti. 2019 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bu anket döneminde 6,18 TL oldu. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 6,25 TL iken, bu anket döneminde 6,30 TL'ye yükseldi. 2019 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 1,5 iken, bu anket döneminde yüzde 1,4 oldu. 2019 yılı cari işlemler açığı beklentisi, bir önceki anket döneminde 27,4 milyar ABD Doları iken, bu anket döneminde 24,7 milyar dolara geriledi. Yani özetle, enflasyonda düşüş, dolarda sınırlı artış, cari işlemler açığında ciddi gerileme bekleniyor.
BİST, "MERKEZ"E ODAKLANDI - Borsa İstanbul hükümetin krediler konusunda aldığı önlemlerin olumlu etkisiyle haftayı yükselişle tamamladı. Ama işlem hacmi 4.8 milyar liraya düştü. Bankacılık endeksi yüzde 1,19, holding endeksi yüzde 0,87 yükseldi. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 1,23 ile orman, kağıt, basım, en çok gerileyen ise yüzde 2,08 ile finansal kiralama, faktoring oldu.Kasım ayı cari işlemler dengesinin, 986 milyon dolarla beklentilere paralel fazla vermesinin ardından 92 bin puanın üzerini test eden endeks, yurtdışından pozitif ayrışarak 91 bin 687 puanla kapandı. Yeni haftada Merkez Bankasının Çarşamba günkü toplantısı ile kasım ayı sanayi üretim rakamları piyasaları etkileyecek en önemli gelişmeler arasında yeralıyor. Teknik açıdan 88 bin 500 ana destek konumunda. 92 bin 500'de ara direnç var. Aşılırsa 94 bin hedef olacak.
DOLAR KAYIPLARINI GERİ ALDI - FED Başkanı Powell, ile Başkan Yardımcısı Clarida'nın faiz artışlarında sabırlı davranacakları yönündeki açıklamaları doları zayıflatmıştı. Euro dolar paritesi 1.1530 sente çıkmıştı. Ancak yukarda da belirttiğim ABD ile Çin arasındaki ticaret görüşmelerinde ilerleme sağlanamaması risk iştahını azalttı, dolar güç kazandı. ABD Ticaret Temsilciliği, Çin'in Amerika'dan tarım, enerji ve imalat sektörlerinden ürün ve hizmet satın alma sözü verdiğinin altını çizerken, Çin'in teknoloji politikası, piyasa erişimi, telif hakları ve siber dolandırıcılığa karşı koruma alanlarında 'yapısal değişiklikler' yapması gerektiğini vurguladı. Ancak açıklamada Çin'in bu alanlarda ilerleme kaydettiğine ilişkin bir ifade yer almadı. ABD'de Aralık TÜFE yıllık %1.9'a geriledi. Parite 1.1466 sentle kapandı. Yeni haftada ingiltere'de Avam Kamarası'ndaki Brexit oylamasında red kararı çıkarsa euro'daki kazanımlar artacak. Teknik açıdan 1.1430 sent desteği kırılmazsa 1.1480 – 1.1540 sent aralığı gündeme gelecek.
TÜRK LİRASI GÜÇ KAZANIYOR - Döviz cephesinde iki gelişme gündemdeki yerini koruyor. Birincisi ABD askerlerinin Suriye'den çekilme pazarlığı.. İkincisi Merkez Bankası toplantısı. Birinci konuda Amerika'nın Türkiye'nin isteklerine olumlu cevap verme isteğinin güçlendiğini görüyoruz. İkincisi gelişmede Merkez Bankası 2018'de elde ettiği kardan Hazine'ye 37 milyar lira devredecek olması. Enflasyonda kalıcı bir iyileşme sağlanmadan faizlerde değişiklik beklenmiyor. Bu hafta Türkiye'de açıklanacak olan kasım sanayi üretim rakamları dördüncü çeyrek büyüme rakamları konusunda önemli işaret verecek. Ekim ayında yıllık bazda %5.7 daralma yaşanmıştı. Kasım ayında dış ticaret açığında 1 milyar dolara yakın sağlanan fazlalık ile Hazinenin ihracat ettiği 2 milyar dolarlık euro bond ihracına iki kat teklif gelmesi piyasaya moral verdi. Deutsche Bank stratejisti George Saravelos, Türk Lirası'nın dünyanın en ucuz para birimi olduğunu, yıl başından bu yana yüzde 3 değer kaybettiğini belirtti. Dolar haftayı 5.43, Euro 6.23 TL'lik alış değeri ile tamamladı. Döviz sepeti 5.90 TL. 5 yıllık risk primi 359 düzeyinde.. Dolar 5.47 TL üzerinde tutunamazsa 5.41 – 540 TL aralığına dönecek. 5.40'ı kırarsa 5.35'e doğru geri çekilmesini sürdürecek.
ALTINDAKİ ATAKLAR NİYE KESİLDİ? - Dolar endeksinin yeniden 95 düzeyini aşması. 10 yıllık ABD hazine bonolarında faizlerin 2.70 düzeyinde kalması altını olumsuz etkiledi. 1298 dolarla tavan yapan ons 1286 dolara inerek kapandı. FED guvernörlerinin ve Başkan Jerome Powell'in para politikasında esneklik işaretleri vermesi ve güvercin olarak algılanan açıklamalarda bulunması risk iştahını arttırmıştı. ABD ekonomisinde gelecek 12 ayda resesyon bekleyenlerin oranı yüzde 25 ile Ekim 2011'den bu yana görülen en yüksek seviyeye çıktı. Bir yıl önce bu oran sadece yüzde 13 seviyesindeydi. Ancak ABD – Çin arasındaki ticaret görüşmelerine yönelik somut olumlu açıklama gelmemesi yani kritik konularda uzlaşma sağlanamamış olması olumsuz algılandı. Ancak uluslar arası yatırım bankası Goldman Sachs'a göre, altının onsu 1 yıl içinde 1425 doları görecek. Tabii bunlar ileriye dönük raporlar olduğu için şimdilik sadece kağıt üzerinde kalıyor. Teknik açıdan ons 1280 doları kırarsa düşüş hızlanacak. 1294 doları aşarsa yukarı trend devam edecek. Kapalıçarşı'da gram altının yeni haftada 225 – 228 lira aralığında dalgalanmasını bekliyorum.