Necmettin BATIREL
Hayalden gerçeğe!
ABD ile Çin arasında azalmaya devam ticaret savaşları küresel risk iştahını artırmaya devam ederken bir süredir güvenli liman algısıyla çalışan Dolar varlıkları üzerinde de etkili oluyordu. Endekslerdeki yükselişin ivme kazandığı sırada ABD ulusal güvenlik direktörü Larry Kudlow'un Çinle anlaşma yapmak için kitlesel bir hareketin olmadığını söylemesi tabloyu değiştirdi, Wall Street satışa döndü. Dolar kayıplarının bir kısmını geri aldı, altındaki yükseliş hız kesti. ABD'nin haftabaşında yürürlüğe gireceği İran yaptırımlarından 8 ülkenin muaf tutulduğunu açıklaması brent petrolü 72.5 dolara indirdi. Evet şimdi ayrıntılara ve gelecek haftanın beklentilerine bakalım.
ABD – ÇİN ANLAŞMASI YALAN MI? - ABD Başkanı Donald Trump'ın, Çin ile bir anlaşma için hazırlandığına ilişkin çıkan haberler bir ABD'li yetkili tarafından yalanlanması buz gibi bir hava esmesine yol açtı. ABD tarafında haftanın son işlem günü önemli veriler takip edildi.193 Bin olarak beklenen Tarım Dışı İstihdam Ekim'de 250 Bin olarak açıklanırken Ortalama saatlik kazançlar beklentiye paralel olarak aylık %0.2, yıllık %3.1 arttı. Böylece saatlik kazançlar 2009'dan beri ilk kez %3'in üzerine yükseldi. Ortalama haftalık çalışma saati 34.4'ten 34.5'e yükseldi. İş gücüne katılım ortanı ise % 62.7'den % 62.9'a yükseldi. İşe alımların tek bir sektör odaklı olmadığı ve genele yayıldığı belirtildi. İşsizlik Oranı ise yüzde 3.7 ile tahminlere paralel olarak gerçekleşti.
İTALYA VE BREXIT SORUNU - Avrupa tarafında ise Brexit ve İtalya konusu gündemde kalmaya devam ediyor. İngiltere ve AB'li üst düzey yetkililerden Brexit anlaşmasının yapılabileceğine yönelik açıklamalarla birlikte oluşan iyimserlik piyasada devam etse de nihai bir kararın alınmadığını belirtelim. İtalya konusundaki belirsizlik ise tedirginlik meydana getiren unsurlar arasında yer alıyor. Son olarak Euro Bölgesi'ndeki 10 Maliye Bakanı'nın bütçe açığının düzeltilmesi konusunda İtalya'ya mektup yollaması kritikti. AB komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker ise İtalya'nın Euro'yu terk etme tehlikesi görmediğini söyledi, İngiltere dışında Avrupa borsaları haftayı hafif artıda tamamladı.
TÜRKİYE'YE 2 GÜZEL HABER - Yurtiçinde ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarında Türkiye'yi muaf tutabileceğine yönelik haber akışları ve ABD'nin daha önce Türk bakanlarına uyguladığı yaptırım kararını kaldırması üzerine TL lehine hareketler görüldü. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran'a yönelik uygulanan yaptırımlardan 8 ülkenin geçici süreyle muaf tutulacağını açıkladı. Tahran yönetimine yönelik ambargonun 5 Kasım'da başlayacağı duyurulmuştu. Ambargoyla birlikte, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmanın ardından kaldırılan tüm yaptırımlar geri getirilecek. Ambargadon muaf tutulacak ülkelerin Pazartesi günü açıklanacağı bildirildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, ABD'nin, İran yaptırımlarından muafiyet tutacağı ülkelere ilişkin bir açıklama yaptığını belirterek, "Şu anda bize gelen bilgiler Türkiye'nin muafiyet içerisinde olduğu şeklinde ama detayları henüz bize ulaşmadı." dedi. ABD Hazine Bakanlığı, iki Türk bakan hakkında uygulanan yaptırımların kaldırıldığını açıkladı. Türkiye, mütekabiliyet çerçevesinde ABD Adalet Bakanı ile İç Güvenlik Bakanı'na getirdiği yaptırımları kaldırdı.
BİST'TE ENFLASYON HEYECANI - Borsa İstanbul haftayı 94 bin 123 puana çıkarak%1.88'lik yükselişle tamamladı.toplam işlem hacmi 8,9 milyar lira olarak gerçekleşti. Bankacılık endeksi yüzde 2,43, holding endeksi de yüzde 0,77 değer kazandı. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 5,88 ile metal ana sanayi, oldu. Güne yükselişle başlayan BIST 100 endeksi, Türkiye ve ABD'nin karşılıklı olarak yaptırımları kaldırması ve Türkiye'nin ABD'nin İran'a uygulanacak ambargodan muaf tutulduğu haberi sonrasında banka hisselerinde yoğunlaşan alımlarla 94.570 seviyesine kadar yükseldi Bu haftanın gündeminde iki önemli gelişme var. Yurtiçinde pazartesi günü açıklanacak enflasyon rakamları. ABD'de Perşembe günü belli olacak FED'in faiz kararı.. Bunun dışında Çin'de ekim yıllık ihracat ve ithalat rakamları ile TÜFE izlenecek. Euro bölgesinde ekim bileşik ve hizmet endeksleri Almanya, Fransa ve İngiltere'den sanayi üretimi ve imalat endeksleri var. İngiltere'de üçüncü çeyrek büyüme verisi (0.6 / 1.5) Cuma günü gelecek. Pazartesi günü Ekim TÜFE yıllık bazda %20 düzeyinin altına inerse ve ABD Türkiye'nin İran ambargosunda muaf tutulduğunu resmen açıklarsa iyimserlik güçlenerek devam edecek. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 92.500 puan destek, 95.000 -95.500 bandı direnç bölgesi, aşılırsa 97 bin hedef olacak.
DOLAR KAZANCINI GERİ ALDI AMA - Uluslar arası yatırım bankası JP Morgan CEO'su Jamie Dimon, İtalya'nın artan borçlanma maliyetlerinin Euro Bölgesi'nde yeni bir borç krizini ateşleme ihtimali bulunduğunu söyledi. İtalya'dan kötü veri sonuçları gelmeye devam ediyor. Son olarak Ekim ayı imalat PMI rakamı da 49.2 ile beklentilerin altında kaldı. Bunun dışında Euro Bölgesi'ndeki 10 maliye bakanının İtalya'yı bütçe konusunda uyardığı söylenirken AB Komisyon Başkanı Juncker'in de İtalya'nın Euro'yu terk etme tehlikesini görmediğini iletti. Almanya'da ise Başbakan Merkel'in bırakacağını duyurduğu CDU Başkanlığı için oluşan kısa süreli belirsizlikte en güçlü aday ekonomiye yönelik liberal politikaları ile iş dünyasının desteğini alan Friedrich Merz olarak öne çıkarken Merkel, CDU liderliğinden ayrılsa da Başbakan olarak 2021 yılına kadar görevde kalmayı planlıyor. ABD'de Tarım Dışı İstihdam değişikliği 250 bin açıklanarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken İşsizlik Oranı yüzde 3.7 ve ortalama saatlik kazançlar ise yüzde 0.2 ile beklentiler dahilinde gerçekleşti. Euro dolar paritesi bu gelişmeler üzerine 1.1420'den 1.1385 sente indi. Bu hafta ABD-Çin görüşmelerine yönelik haberler olumlu gelmeye devam ederse dolar değer kaybedecek. 1.1370 desteginin üzerinde tutunduğu sürece 1.1420 ve 1.1445 sent dirençleri test edilecek.
TÜRK LİRASININ YÜZÜ GÜLÜYOR - Çin Yuanı'nda; ticaret savaşlarının bitebileceği beklentileri ile başlayan güçlenme devam ediyor. Gelişen ülke para birimleri buna bağlı olarak dolar karşısında değer kazanıyor. Pazartesi gününden itibaren yürürlüğe girecek olan İran'a yönelik yaptırımlardan 8 ülkenin muaf tutulacağı ve bu ülkelerden birisinin Türkiye olabileceği yönündeki gelişmeler ABD'nin Türk Bakanları yaptırım listesinden çıkarttığını açıklaması TL'deki pozitifliğin devamını sağladı. Cumartesi sabahı Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, "ABD Türkiye'yi İran yaptırımlarından muaf tuttu" açıklamasını yaptı. ABD verilerinde ise; Tarım Dışı İstihdam beklentilerin üzerinde gerçekleşme gösterirken, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verileri tahminlere paralel geldi. Pazartesi günü açıklanacak ekim ayı enflasyon rakamlarının alınan önlemler sonunda tahminlerin gerisinde kalacağı ve ekim ayında ihracatın 15.7 milyar doları aşarak Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine çıkması iyimserliği arttırdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Başkan Trump'tan Halkbank davasının düşürülmesini istediği haberi banka sektörünü adeta coşturdu. Dolar haftaya 5.41, Euro 6.16 TL'lik alış değeri ile tamamladı. Teknik analize göre 5.50 TL direnci üzerine çıkamazsa doların 5.30 – 5.35 TL aralığına dönecek. Bu durumda euro 6.11 TL'ye dönecek.
PETROL ARZINDA ARTIŞ VAR - Küresel daralma beklentileri ve ABD, Rusya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin petrol üretiminde arz artışına gitmeleri (günlük üretimi 33 milyon varile çıkardılar) Emtia fiyatları üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor. Diğer taraftan ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarında geri adım attığı haberi geldi. 8 ülkenin İran'dan petrol ve dogalgaz almaya devam edeceğinin açıklanması piyasada arz sıkıntısı olmayacağını gösterdi. Aslında ABD 6 Kasım ara seçimleri öncesinde böyle bir karar alarak petroldeki yükselişi engellemek istedi. Biliyorsunuz ABD'de petrol yükselirse başkan seçim kaybeder. Bu kadar önemli..Bu bilinen net bir kural..İşte bu gerçeği bilen Trump yönetimi İran'a göstermelik bir yaptırım uygulamak zorunda kaldı. İran günlük petrol üretimini 4.7 milyon varile çıkarmak istediğini açıklamıştı. Baker Hughes sondaj kuyu sayısı geçen hafta 875'ten 874'e indi ama dikkate alınmadı. iki önemli gelişme üzerine Brent Petrol 72.5 dolarla kapandı. 70 dolar kırılırsa düşüş hızlanacak. Petroldeki gerileme bize de olumlu yansıyor. Benzinde pompa fiyatına yansıyan indirim başladı. Akaryakıttaki düşüş maliyetleri azaltacak enflasyon olumlu etkilenecek
ALTINA VENEZUELA DESTEĞİ - Ticaret savaşlarının bitebileceği beklentileri üzerine Çin Yuan'ında yükseliş sürerken ons altının da bu harekete ortak olduğu görüldü. 5 Kasım'da başlayacak olan İran yaptırımları için 8 ülkeye istisna tanıyacağını açıklaması da diğer bir dikkat çeken konuydu. Öte yandan Trump, ABD Hazine Bakanlığına Venezuela'nın altın sektörüne yaptırım getirilmesi talimatını verdi. Kararnamede kararın Venezuelalıların temel ihtiyaçlarının yerine getirilmemesi nedeniyle ortaya çıkan bölgesel göçmenlik krizi" gerekçesiyle alındığı kaydedildi. ABD Ekim ayı tarım dışı istihdam raporunda istihdam değişikliği 250 bin olarak beklentilerin ötesinde sonuçlanırken FED'in projeksiyonları için önemli olan işsizlik oranı yüzde 3.7 ve ortalama saatlik kazançlar ise yüzde 0.2 gerçekleşerek beklentileri karşıladığı görüldü. Bu hafta açıklanacak FED faiz kararında değişiklik beklenmiyor. Ama Çin' ile yapılacak anlaşmanın net olmadığı söylemleri dolara değer kazandırırken, 10 yıllık ABD hazine bonolarında satışları hızlandırdı. Faizler 3.14'ten 3.21'e fırlayınca altının onsu da 1236'dan 1232 dolara döndü. 1224 dolardaki güçlü destek kırılırsa geri çekilme devam edecek. Genel beklenti 1239 – 1243 dolar dirençlerinin test edileceği yönünde. Türkiye'de gram altın, dolardaki sert düşüş dolayısıyla 215 lirayla kapandı. Bu hafta altının 213 – 216 lira bandında hareket edeceğini tahmin ediyorum.
Herkese iyi haftasonları diliyorum..