---

24.09.22, Cumartesi

Hatanın bedeli

Enerji krizi dünyanın çivisini çıkardı. Tüm dengeler bozuldu. Faiz artışlarının şirket kazançlarına zarar vereceğinden endişe ediyor. ABD Merkez Bankası enflasyonu kontrol edeceği diyerek ekonomide büyük bir durgunluğa yolaçacak, yüksek faiz artışlarına devam ediyor. Yatırımcılar riskli varlıklardan yangından kaçar gibi kaçıyor. Borsalar sert düşüş trendine girdi. FED Başkanı Jerome Powell, olağan dışı bir dizi ekonomik aksaklıkla uğraşıyoruz, elimizdeki araçları kullanmakta kararlıyız” dedi. Wall Street’te dow jones sanayi endeksi 30 bin desteğini kırdı. Avrupa hisse senedi piyasaları keskin bir düşüş yaşadı. Euro bölgesinde eylül ayında imalat endeksinin 48.5 seviyesine düşmesi ticari faaliyetlerde büyük daralma olduğunu gösterdi. Avrupa Merkez Bankasının da faiz yarışına katılması Dax endeksini hafta boyunca %3.5 değer kaybına yolaçtı. Çok enteresan uluslararası kredi kuruluşu Standard and Poor’s, ekonomisi resesyona sürekleniyor dediği Almanya’nın kredi notunu en yüksek seviye olan A1’de tuttuğunu açıkladı. Dolardaki kazanımlar zirveye çıktı. Altın çöktü, Brent petrol 86 dolara düştü. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?

BİST’TE HACİMSİZ GERİ ÇEKİLME

Borsa İstanbul haftayı sınırlı düşüşle ekside tamamladı. Endeks 3281 puana geriledi, işlem hacmi 53.1 milyar liraya düştü. Bankalar 3.50 kaybetti. Demir çelik 2.32, gayrimenkul 1.61, sigorta 1.23 düştü. Buna karşılık toptan eşya 2.64 primle ilk sırada yer aldı. Onu 2.56 ile turizm, 2.34 ile tekstil izledi. Enerji, kimya ve yiyecek sektörlerinde yoğunlaşma yaşandı. gelişmiş ülke merkez bankalarının artan enflasyonist baskılar karşısında agresif faiz artırımlarına devam edeceği beklentileri ile resesyon endişeleri derinleşti, bu durum küresel pay piyasalarında risk iştahını düşürdü. Ülker Şok Marketler Vestel ve Hektaş tavan fiyatından işlem gördü. İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, TSKB, Şekerbank en çok düşüş gören hisseler oldu. en yüksek işlem hacmine Emlak Konut Zorlu Enerji Vakıfbank, Türkiye Halk Bankası ve Doğan şirketler Grubu .. teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3200 puan destek, 3.370 seviyesi direnç konumunda.

BÜYÜME RAKAMLARI AÇIKLANIYOR

Ekonomideki canlanmayı gösteren bir müjde vereyim. Türkiye’de kurulan şirket sayısı, ağustosta bir önceki aya göre yüzde 46,1 artarak 12 bin 193’e, kapanan şirket sayısı da yüzde 8 artışla 1713’e yükseldi.Haftaya yurt içinde uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un Türkiye değerlendirmesi, Merkez Bankası toplantı tutanakları, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde ve Japonya Merkez Bankası Başkanı Haruhiko Kuroda'nın açıklamaları piyasaların odağında olacak. Yurtiçinde reel kesim güven endeksi kapasite kullanım oranı ve ekonomik güven ağustos ayı dış ticaret açığı var. ABD, Almanya ve İngiltere’de büyüme Euro bölgesinde TÜFE ile FED bölge başkanlarının konuşmaları izlenecek.

BORSAYA MANİPÜLASYON DÜZENLEMESİ

Bazı yatırımcılar tarafından Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın  “ilk büyük krizi” olarak niteledikleri tırmanış ve düşüşün ardından keskin hareketler bu hafta duruldu.Türkiye’nin en büyük banka hisseleri bu hafta yatay seyire geçerek piyasa genelindeki stresin azaldığını gösterdi. Ancak Şekerbank SKBNK.IS, TSKB TSKB.IS ve İş GYO ISGYO.IS hisselerinde geçen haftadan bu yana aralıksız devam eden taban hareketi stresin piyasanın bazı kısımlarında son bulmadığını haber veriyor. Şekerbank hisseleri art arda yedinci günde, TSKB ve İş GYO ise art arda altıncı günde taban oldu.Teminat tamamlama gerektiren pozisyonları taşıyan yatırımcıların Ahlatçı, Alnus, Gedik, Tacirler ve Trive Yatırım’dan işlem yaptıkları tesbit edildi. teminat tamamlama çağrısı 567 milyon lira ile yüksek seyrini korudu.Yatırımcıların kaldıraçlı pozisyonları taşımaya devam etmek için teminat çağrısı kadar nakit, hisse veya diğer menkul kıymet göstererek teminat açıklarını tamamlamaları gerekiyor.Bu mümkün değilse aracı kurumların yatırımcıların elindeki hisseleri satarak teminat tamamlıyorlar. Spot hisse piyasasında düşüşlere yol açan bu satışlar yetersiz kalırsa aracı kurumların kendi özkaynaklarıyla açığı tamamlaması, bu da yetersiz kalırsa Takasbank’taki garanti fonunun kullanılması gerekiyor. Takasbank hafta başında asgari teminat sınırlarını düşürerek piyasayı rahatlatmıştı. Büyüklüğü 1.2 milyar lira olan Takasbank garanti fonunda potansiyel tüm zararı karşılamaya yetecek güce sahip

EURO 20 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

Euro Bölgesi'nde imalat sektörü Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin neden olduğu enerji maliyetlerindeki artıştan olumsuz etkilendi. Hizmet sektörü de tüketici talebindeki azalmayla zayıfladı. Eylül ayında 48.5 seviyesine geriledi. Endeks böylece 3. ayda da 50 eşiğinin altında gerçekleşti. Euro bölgesinde şirket beklentileri düştü, işe alımlar durdu. S&P Global Ekonomisti Chris Williamson "Enerji ve yaşam maliyetlerindeki artış, sadece talebi değil, imalat sektörünü ve hatta bazı durumlarda hizmet sektörünü sınırlıyor. Euro Bölgesi'nde resesyon yakın gibi görünüyor" değerlendirmesini yaptı.İngiltere'de Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in mali teşvik açıklamalarıyla sterlinde kayıp yüzde 2'yi aştı. Sterlin dolar karşısında son 37 yılın en düşük seviyesini yeniledi. İngiltere'de 5 yıllık tahvil getirileri de yüzde 4,07 ile verilerin tutulduğu 1992 yılında beri en yüksek seviyesine ulaştı.Parasal sıkılaştırma ve resesyon endişeleriyle birlikte yatırımcılar Avrupa’nın yüksek notlu özel sektör tahvillerini temerrüt riskine karşı korumak için pandemi zirvesinden yana en yüksek maliyeti ödüyor. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Yönetim Konseyi Üyesi ve Letonya Merkez Bankası Başkanı Martins Kazaks gelecek birkaç toplantıda daha faiz artırımlarının devam etmesi gerektiğini söyledi. Kazaks 75 baz puanlık artıştan yana olduğunu belirtti. Euro dolar paritesi 0.9685 ile 2002 yılından bu yana en düşük seviyeye indi.

TL’DEKİ KAYIPLAR NİYE SINIRLI KALDI

Avrupa'daki resesyona karşın Türk ihracatçıları iyimserliğini koruyor.. Zira Euro bölgesindeki üretimin durması Türkiye’deki siparişlerin artmasına yolaçıyor. Yani Avrupa yüksek maliyetli üretimden vazgeçiyor, buna karşılık ucuz ve kaliteli olan Türk ürünlerini satın alarak açığını kapatıyor. Türkiye ihracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, 250 milyar dolarlık ihracat hedefinin tutturulacağını söyledi., “Ocak-Ağustos dönemini hedeflerimiz doğrultusunda 165,7 milyar dolar ihracatla tamamladık dedi. Ekonomide ödemeler dengesinde bir denkleştirme kalemi olarak kullanılan net hata noksan "kaynağı belirsiz döviz girişi" 2022 yılında 36.7 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.. Son 7 aydır net hata ve noksanın tarihte olmadığı kadar hızlı arttığını görüyoruz. Faizlerdeki indirim ile şirketlerin ucuz kaynağa ulaşmasını sağlamak böylece büyüme hızının sürdürülmesi amaçlanıyor. Seçim öncesinde faizlerin tek haneye inmesine kesin gözle bakılıyor. Küresel ekonomi daraldığı için petrolde sert düşüş başladı. 86 dolara inen brent petrolün kısa dönemde 80, ardından 70 ve 60 dolar seviyelerine ineceği belirtiliyor. Bu durumda akaryakıt fiyatlarında büyük gerileme ile birlikte cari açıkta büyük aalma yaşanacak. Bu durumda enflasyonda hızlı düşüş gerçekleşecek. Uluslararası borsalarda 20 yılın zirvesine çıkan doların, merkez bankasının politika faizini %12’ye indirmesine rağmen 18.39 TL’de kalması döviz baskısının tamamen ortadan kalktığını gösteriyor. Kurlarda bundan sonra talep oluşmayacağı için aşağı yönlü hareketlerin hızlanarak devam etmesini bekliyorum Euro paritedeki değişim dolayısıyla 17.73 TL’ye düştü.

PİYASALAR RESESYONU FİYATLIYOR

Dolar endeksinin 113 düzeyini aşmasıyla 10 yıllık tahvil getirilerinin 3.68’e çıkması altını %2 düşürdü, ons 1650 dolardaki kritik desteği kırarak 1643 dolara indi. Fed başta olmak üzere merkez bankalarının bu haftaki toplantıları dünya borsalarında satışa neden oldu. Faiz oranlarının artırılması, ABD merkez bankasının 2023’te de sıkı para politikasını sürdüreceğinin mesajını vermesi ve Avrupa ekonomisinde resesyon beklentilerinin artmasıyla piyasalarda oynaklık da son dönemin en yüksek seviyesine çıktı.Dolar varlıklardaki yükselişin güçlenmesi altını baskıladı. Hafta içinde Rusya’nın kısmi seferberlik ilan etmesiyle 1680 dolar üzerine çıkan fiyat tutunamadı. 1630 dolar kırılırsa 1605 ardından 1590 dolar seviyeleri gündeme gelecek. Gram altın 972 liraya düştü. Altında önümüzdeki kısa dönemde ons sabit kalsa dahi TL’deki kazanımların artmasıyla düşüş devam edebilir. Fiyat önce 950, ardından 930 ve 900 liraya inebilir.