Küresel borsalar haftaya karışık tamamladı. Avrupa ekside Wall Street artıda kapandı.

Asya’da Çin’de ortaya çıkan ekonomik göstergelerin özellikle imalat endeksinin daralması, Avrupa’da endeksleri olumsuz etkiledi.

Euro bölgesinde enflasyonun 13 yılın zirvesine çıkması düşüşte etkili oldu.

Wall Street ise hükümetin kapanmasını önlenmesi ve 1 trilyon dolarlık yeni paketin kongreden geçeceği beklentisiyle yükseldi. Dolar kazançlarını korudu, altın toparladı. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?  

BORÇ TAVANI KRİZİ ÇÖZÜLECEK Mİ?  

ABD Başkanı Joe Biden ,hükümetin kapanmasını 3 Aralık tarihine kadar önleyen geçici bütçeyi onayladı. Ancak milletvekilleri borç tavanını yükseltmek konusunda keskin bir şekilde bölünmüş durumdalar.

Hazine Bakanı Janet Yellen hükümetin borçlanma limitine 18 Ekim’de ulaşacağını o tarihe kadar arttırılmasını istemiş önlem alınmazsa, işletmelerin ekonomiye büyük bir darbe vurabileceği ve piyasa kaosuna neden olabileceği konusunda uyarmıştı.  

ABD temerrüde düşerse ne olur? Kredi piyasaları donar, doların değeri düşer, ABD 10 yıllık tahvil faiz oranları fırlar, olumsuz gelişme dünya ekonomisini tehdit eder.

2008’den daha kötüsünü yaşatacak bir finansal kriz ve durgunluk olabilir. Bu tablo göze alınır mı?  

POWELL KONUŞTU, BİTCOİN COŞTU  

Bitcoin, Fed Başkanı Jerome Powell'ın sözleri üzerine 47 bin doların üzerini gördü. Ethereum da 3 bin 200 doların üzerine çıktı. Powell’ın kripto paraları yasaklamak gibi bir niyeti olmadığını fakat düzenlenmesi gerektiğini düşündüğünü açıklaması kripto paralardaki yükselişte kilit rol oynadı.

Bitcoin, Eylül ayını yüzde 7,6 düşüşle kapatmasına rağmen üçüncü çeyreği yüzde 25 yükselişle kapattı. Ancak Uluslararası Para Fonu (IMF), kripto ekosisteminin hızlı büyümesinin yeni fırsatların yanı sıra finansal istikrar sorunları ortaya çıkardığını belirterek, politika yapıcıların kripto varlıklar için küresel standartlar uygulaması gerektiğini bildirdi.

Gelişmekte olan ekonomilerde kripto varlıkların artan ticaretinin istikrarı bozan sermaye akışlarına yol açabileceğinin hatırlatıldığı raporda, politika yapıcıların kripto varlıklar için küresel standartlar uygulaması ve veri boşluklarını ele alarak kripto ekosistemini izleme yeteneklerini geliştirmesi gerektiğine dikkat çekiliyor  

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’DAN NET MESAJLAR  

Cumhurbaşkanı Erdoğan, TBMM'nin 27'nci dönem 5'inci yasama yılı açılış programındaki konuşmasında çok net mesajlar verdi: ''Meclisimizin, mümkün olursa tamamının uzlaşmasıyla hazırlanacak bir yeni anayasa, milletimize vereceğimiz en güzel 2023 hediyesi olacaktır. 'Adına Kürt sorunu denen meseleyi hak ve özgürlüklerden kalkınmaya kadar tüm boyutlarıyla biz çözdük'' dedi.

Vekillere hitap ederken ''Birilerinin sürekli nerede diye sordukları Merkez Bankası rezervimiz 122 milyar dolar seviyesine ulaştı'' diyen Erdoğan, ''İnşallah 2021'i yüzde 9'luk bir büyüme ile kapatmayı öngörüyoruz'' diye konuştu. Cumhurbaşkanı Enflasyonu tek haneli rakamlara düşürmekte kararlı olduklarını fahiş fiyatlarla ilgili olarak ''Rekabeti bozan piyasadaki hakim durumunu kötüye kullanan ve fiyatları keyfi şekilde belirleyen firmaların üzerine kararlılıkla gideceğiz'' ifadesini kullandı.  

BİST, ENFLASYONLA HAREKET EDECEK 

BIST 100 endeksi, haftayı 1401 puanla kritik direncin üzerinde kapatmayı başardı. toplam işlem hacmi 11,9 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Bankacılık endeksi yüzde 0,20 değer kaybederken, fazla kazandıran yüzde 1,05 ile turizm, en çok kaybettiren ise yüzde 2,07 ile inşaat oldu.

Küresel enerji arzında yaşanan daralmanın enflasyonist baskıları arttıracağı endişesi ile Avrupa’daki olumsuz gelişme bizi de etkiliyor. Ancak ihracattaki artış, rezervlerdeki yükseliş ve ekonomik güvenin zirveye çıkması yatırımcıların pozisyonlarını korumalarını sağlıyor.

Yeni haftda Çin 4 gün tatil. Yurtiçindeki en önemli gelişme, Pazartesi günü açıklanacak Eylül tüfe’si. Ancak hemen hatırlatırım, Merkez Bankası artık manşet değil çekirdek enflasyona bakıyor.

Ağustos’ta 16.76  olan gıda ve enerji hariç enflasyonun 15.50 düzeyinde oluşması bekleniyor. Ki böyle bir sonuç 21 Ekim’deki Para Politikası Kurulunda yeni bir faiz indirimi beklentisini beraberinde getirir.

Yeni haftada Euro bölgesinde eylül bileşik imalat endeksi, perakende satışlar, ECB tutanakları var. ABD’de ağustos fabrika siparişleri, bileşik imalat endeksi ve özellikle eylül ayı özel sektör ve tarım dışı istihdam verileri dikkatle izlenecek..teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1390 ve 1370 seviyeleri destek, 1420 puan direnç konumda bulunuyor.  

DOLAR KAZANIMLARINI KORUYOR  

Fed’in de takip ettiği enflasyon göstergesi PCE fiyat endeksi Eylül’de yüzde 0.4, yıllık yüzde 4.3 arttı. Yıllık artış, 1991’den beri görülen en büyük artış olarak kayda geçti.

Ağustos’ta kişisel gelirler 0.2, kişisel giderler 0.8 arttı. Eylül üretim endeksi 60.7 ile tahminleri aştı, ancak Ağustos’taki 61.1’lik seviyenin altına indi. 

ABD'de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, Eylül'de yukarı yönlü revize edilerek 72,8 oldu. Euro dolar paritesi 1.16 sent seviyesinde kaldı.

Yeni haftada imalat endeksleri ve istihdam rakamları beklentiyi aşarsa 1.1550 sente inilecek. Ancak Ağustos ayında hayal kırıklığı meydana getiren rakamlar tekrarlanacak olursa bu defa 1.1750 sent direncine ulaşılacak,  

İHRACAT ARTIYOR, CARİ AÇIK DARALIYOR 

Eylül ayında ihracat tarih yazdı, yıllık yüzde 30'luk artışla 20,8 milyar dolar oldu. İthalat ise yüzde 12 artışla 23,4 milyar dolar olarak kaydedildi.

Eylül'de dış ticaret açığı ise yüzde 46,4 düşüşle 2,6 milyar dolar oldu.2021 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ihracat geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 36 artarak 161 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Aynı dönemde ithalat ise 2020’nin aynı dönemine göre yüzde 24 artışla 193,4 milyar dolar olarak kaydedildi.Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı ise yüzde 14,5 düşüşle 32,4 milyar dolar oldu. ihracatın artmasında Çin’in uluslararası alanda tedarik zincirinden çekilmesi büyük rol oynuyor.

Avrupa ülkeleri hem kaliteli, hem de kısa zamanda ulaşılabilir Türk ürünlerine sipariş yağdırıyor. İşte bu gelişme kurların dar aralıkta kalmasını  sağlıyor. Dolar 8.85, Euro 10.27 TL ile kapandı. Eylül’de gıda fiyalarındaki artış eğilimi yavaşladığı için rakamlarda ciddi değişim beklenmiyor.

Piyasa Merkez Bankasının yıl sonuna kadar 200 baz puanlık faiz indirimini fiyatladı. 5 yıllık risk primi 420 seviyesinde. Dolarda 8.92 direnç, 8.70 destek oldu.   

ALTIN İMALATTAN DESTEK ALDI

Altın piyasası, beklenenden daha iyi olan ABD imalat verilerinin ardından fiyatın ons başına 1760 dolara yükseldi. Tedarik Yönetimi Enstitüsü (ISM), imalat endeksinin Ağustos ayındaki %59.9'luk seviyeden Eylül’de %61,1'e çıktığını açıkladı.

Bu rakam, Nisan 2020'deki daralmanın ardından üst üste 16. ayda genel ekonomide genişlemeye işaret ediyor. Ancak üretim ekonomisinin tüm segmentleri, hammadde tedarik sürelerinden, kritik malzemelerin devam eden kıtlığından, artan emtia fiyatlarından ve ürünlerin taşınmasındaki zorluklardan etkileniyor. 

Küresel salgınla ilgili sorunlar - işçi devamsızlığı, parça kıtlığı nedeniyle kısa vadeli duruşlar, açık pozisyonları doldurmadaki zorluklar ve denizaşırı tedarik zinciri sorunları - üretimin büyüme potansiyelini sınırlamaya devam ediyor. Özetle sürdürülebilir olması zor.

Altın fiyatları olumlu, enflasyon baskıları artmaya devam ediyor.  Fiyat Endeksi'nin Ağustos ayındaki %79,4'lük rakama kıyasla %81,2'ye yükseldiği belirtildi. Piyasada Ons 1765 dolar direncini aşarsa 1780 dolara yükselir. 1740 dolarda tutunamazsa 1725 dolara çekilir görüşü hakim. 24 ayar külçenin gramı, 500 lirayla haftayı tamamladı. Kurlar yüksek kaldığı sürece fiyat, 505 – 510 lira aralığını test edebilir