Necmettin BATIREL
En kritik hafta
Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. ABD’de teknoloji rallisi yaşandı, Avrupa’da korona satışları hakimdi. Dolar güçlü, altın düşük kaldı. ABD Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu oluşturan Demokratlar, 2,2 trilyon dolarlık Corona virüsü teşvik paketi üzerinde çalıştıklarını ve paketin gelecek hafta oylanabileceğini açıkladı. Temsilciler Meclisi Gelir Vergisi Komisyonu Başkanı Richard Neal, Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell’ın açıklamalarından sonra bu konuda yeni bir çalışma başlattıklarını söyledi. Powell Kongre’de verdiği ifadede, Kongre üyelerinin salgından zarar gören ekonomiye daha fazla destek sağlamaları gerektiğini belirtmişti. Beyaz Saray’ın ise bu miktara onay verip vermeyeceği net değil. Başkan Donald Trump’ın 1,3 trilyon dolarlık bir yardım paketini imzalamaktan yana olduğunu bildiriliyor. Yurtiçinde Merkez Bankasının faiz artışı ile Türk varlıkları değer kazanıyor.
TRUMP – BİDEN TV KOZLARINI PAYLAŞIYOR
Yeni haftada çok yoğun bir gündem bizi bekliyor. Yurtiçinde eylül ekonomik güven ve imalat endeksi para politikası toplantı özeti var. Euro bölgesinde Avrupa Merkez Bankası başkanı Lagarde 28 ve 30 eylül’de konuşacak. Euro bölgesinde eylül TÜFE açıklanacak. 1 Ekim’de AB liderler zirvesi başlıyor. Doğu Akdeniz’le ilgili önemli kararlar alınacak. Tüm dikkatler ABD’de olacak. FED bölge başkanları, Mester, Harker, Clarida, Quarles, Williams, Kaskhari, konuşacak. ABD’de ikinci çeyrek GSYHİ (eksi 31.7); özel sektör eylül istihdamı (650 bin); ağustos kişisel gelir (eksi 2.3) harcamalar (0.7); üretim endeksi (53.7); eylül tarım dışı istihdam 920 bin, ağustos fabrika siparişleri (1.3); izlenecek. Ama en önemli gelişme Trump ile Biden’ın Ohio eyaletinin Cleveland kentinde yapılacak ilk TV açık oturum … Türkiye saatiyle 21.00’de başlayacak oturum 90 dakika sürecek. Ana konular covid-19, yüksek mahkeme, ırkçılık, ekonomi, çin ile ticaret savaşı ana konular arasında yer alıyor.. Trump ve Biden bundan başka 15 Ekim’de Florida, 22 Ekim’de Nashville’de iki ayrı TV tartışması daha yapacak.
GÜVEN ARTTI, KAPASİTE YÜKSELDİ
Türkiye’de ekonomi güven kazanıyor, kapasite artıyor.Reel kesim güven endeksi (mevsimsellikten arındırılmış olarak) Eylül’de 105.7’e, kapasite kullanım oranı ise 74.3’e yükseldi. Güven endeksi Nisan’da 62.30 ile Ocak 2009 ’dan bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. Çeyrek bazda %38’lik artış var. Gelecek 3 aya ilişkin ihracat siparişleri ise artış gösterdi. Bunda Euro Bölgesi’nde görülen ekonomik toparlanmanın etkili olabileceği anlaşılıyor. Kapasite kullanım oranındaki toparlanma Eylül’de devam etti. aylık bazda 1.3 puan artışla 74.30 ’a yükseldi Nisan’da oran 61.9 ile dip yapmıştı Hizmet sektör endeksi 74.9’a çıktı.Perakende sektör güveni 93.5 düzeyinde.
BANKALAR LOKOMOTİF OLDU
Borsa İstanbul haftayı 1124 puanla tamamladı. Endeks geçen haftaki kapanışa göre 13 puan yükseldi. İşlem hacmi 21.3 milyar lira oldu. Bankacılık endeksi 0.93 prim yaptı. Ancak 18 eylül kapanışında 1102 puan olan bankacılık endeksi 25 eylül’de 1152 puana ulaşarak %4.5 yükseldi. En büyük artış 1.57 ile tekstilde görüldü, onu 1.21 ile teknoloji izledi. Turizm 1.69 kayıpla ilk sırada yeraldı. Merkez Bankasının piyasa beklentilerinin aksine politika faizini 200 baz puan artırarak yüzde 10,25'e çıkarmasının ardından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun bankaların %1 olan özkaynaklarına göre yurtdışı dolar-TL (swap) işlemlerinde takas oranını %1’den %10’a yükseltmesi ve Doğu Akdeniz konusunun diyalog yoluyla çözümleneceği beklentisi iyimser havayı güçlendirdi. Yeni haftada yoğun gündem bizi bekliyor. BİST’te iyimserliğin korunacağı endeksin 1140 düzeyini aşacağı tahmin ediliyor. AB liderler zirvesinden Türkiye’ye yaptırım kararının çıkmaması iyimserliği güçlendirecek. Bu seviye üzerinde 1155 puan var. 1100 puan ana destek haline geldi.
FED BAŞKANLARI NE SÖYLEYECEK?
Parasal genişleme ve hükümet teşvikleri pandemi sürecinde risk iştahını yükseltti ve dolar gerilerken euro ise piyasalarda son 2 ayın en düşük seviyesine indi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde’ın kur hedefleri olmadığı mevcut seviyenin müdahaleyi gerektirmediği açıklamasıyla 1.20 sente çıkan euro dolar paritesi, ABD’de ikinci ek teşvik paketi haberiyle1.1628 sente geriledi. FED Başkanı Powell’ın enflasyon açıklamaları ve pozitif revizyonlar sonrasında toparlama gösteren dolar, güçlü konumunu sürdürdüğü takdirde ABD’de hedeflenen %2’lik enflasyona ulaşmak hayal olacak. ABD’de dayanıklı mal siparişleri %1.5 artış yerine 0.4 yükselerek tahminlerden çok kötü geldi. Yeni haftada FED Başkanlarının yapacakları açıklamalar paritenin yönünü belirleyecek.
TL’DEKİ KAYIP EKONOMİK DEĞİL TEKNİK
Son haftalarda rekor yükselişler gösteren dolar kuru, Para Politikası Kurulu kararı öncesinde 7.72 ile rekor düzeye ulaştıktan sonra önce 7.53’e döndü, tepki alımıyla 7.61’e çıktı. BDDK’nın hamlesinden sonra 7.51’e düştü haftayı 7.65 TL ile tamamladı. Bu yükseliş tamamen teknik. Yurtdışında aşırı değer kazanan dolar karşısında gelişmekte olan ülke para birimleri %1 ile %1.7 değer kaybedince TL’de olumsuz etkilendi. Merkezin faiz artışı dahil sıkılaşma adımlarına karşın fiyat yüksek seviyelerini koruyor.ABD Dolar Endeksi 94,62 ile son iki ayın zirvesinde işlem görüyor ve dolar euro karşısında 1,1628 ile 2 ayın zirvesinde. Uluslar arası borsalarda brent petrolün 41 dolarda seyretmesi akaryakıt fiyatlarının düşük kalmasında önemli rol oynuyor.ABD’de yeni teşvik paketinin gündeme gelmesiyle piyasalardaki stresin azaldığını izliyoruz. He ne kadar paketin onaylanıp onaylanmayacağına yönelik belirsizlik olsa da piyasa bu gelişmeyi toparlanma için bir fırsat olarak görebilir.Yeni haftada FED Başkanlarının açıklamaları sonrasında dolardaki kayıpların artması TL’ye destek verecektir. Piyasada Merkez Bankası faiz kararının TL üzerinde pozitif fiyatlanmaya devam edebileceği ve kurun 7.60 seviyesini kırarak 7.49 TL’ye döneceği görüşü hakim.
ALTINDAKİ DÜŞÜŞ ALIM FIRSATI MI?
ABD’de demokratların hazırladıkları2.2 trilyon dolarlık yeni teşvik paketinin gelecek hafta görüşmeye başlanacağı haberi dolar endeksini 94.62 düzeyine çıkarınca altının onsu 1861 dolarda kaldı. Son iki ayın en düşük seviyesine inen ons, Avrupa’daki pandemi sürecindeki bozulmadan destek alıyor. Yeni haftada ABD’de hükümet ve meclis arasındaki görüşmeler yakından takip edilecek. Trump-Biden TV tartışmasından sonra ortaya çıkacak tablo altını etkileyecek. Trump’ın fark atması sonucu dolar zayıflayacak, altın yükselecek beklentisi hakim. Kapalıçarşı’da gram altın serbest piyasada doların 7.51 TL ye inmesinin ardından 451 TL ile dip yaptıktan sonra haftayı 458 lirayla tamamladı. Fiyatta geçen hafta test edilen 478 TL önemli direnç seviyesi olarak izlenirken bu seviyeye doğru yükselişlerde ise 50 günlük hareketli ortalama olan 465 TL en yakın direnç olarak takip ediliyor. Onstaki düşüşe paralel geri çekilmelerde 450 TL ilk taban konumunda.Yıl içinde en çok kazandıran yatırım aracı olan altın fiyatları son hafta bir miktar gerileme gösterse de rekor yüksek seviyeleri koruyor.