Küresel borsaların en büyük risk olarak takip ettiği ticaret savaşları cephesinde ABD ile Çin'in arasında barış rüzgarları esiyor. Ekim başında yeniden müzakere masasına oturacak olan iki ülkenin gümrük vergileri konusunda aldıkları kararlar piyasalarda çok olumlu algılandı. Çin, ABD'den ithal ürünlere vergi muafiyeti getirdi. Başkan Trump da bu iyi niyet jestine karşılık 250 milyar dolarlık Çin ürününe 1 Ekim'de başlatacağı ek gümrük vergisi uygulamasını 15 Ekim'e erteledi. Anlaşmasız Brexit ihtimalinin azalması Sterlin'in hızlı değer kazanmasını sağladı. Yatırımcılar rahatladı. Güvenli liman olarak alınan 10 yıllık ABD hazine bonolarında faizler yoğun satışlarla 1.90'a yükseldi. Altın gevşedi. Yeni haftada yurtiçi ve yurtdışında çok önemli gelişmeler yaşanacak. Şimdi onlara bakalım.

TARİHİ KARARLAR AÇIKLANACAK - Türkiye'de Pazartesi günü Ankara'da çok önemli bir zirve var. Türkiye-Rusya-İran İldib konusunda tarihi karar verecek. Aynı gün Çin'de yıllık sanayi üretimi (5.6); perakende satışlar (7.9); ile başlıyor. Türkiye'de haziran işsizlik rakamı (Mayıs 12.8); yıllık perakende satışlar, ağustos bütçe dengesi var. Salı günü ABD'de Ağustos sanayi üretimi (0.2 / 0.5) izlenecek. Çarşamba akşamı dünyanın merakla beklediği FED faiz kararı açıklanacak. Başkan Powell'ın basın toplantısında vereceği mesajlar piyasalardaki dalgalanmayı arttıracak. Perşembe günü İngiltere ve Japon Merkez Bankalarının faiz kararları var. İngiltere'de faizler 0.75, Japonya'da eksi 0.10 düzeyinde. Anlaşmasız Brexit ihtimalinin ortadan kalkması İngiltere'de faizlerin sabit kalabilir. Japonya'nın Avrupa'yı izleyerek faizleri eksi 0.15 düzeyine çekmesi muhtemel.  Aynı günü Para Politikası Kurulu'nun toplantı özeti yayınlanacak. Cuma günü Türkiye'de tüketici güven endeksi izlenecek.  

FED NASIL KARAR ALACAK? - 31 Temmuz da 11 yıl aradan sonra ilk defa faiz oranını 25 baz puan indiren FED'in Çarşamba günü %2.00 ile %2.25 arasındaki faizleri küresel ekonomik bozulmadan dolayı 25 baz puan daha aşağı çekmesine kesin gözle bakılıyor.. Fed' in 17-18 Eylül tarihinde yapacağı toplantı 2019'un 6'ncı toplantısı. 2019 yılında Fed' in 2 toplantı daha yapması bekleniyor. Bu tarihler: 29-30 Ekim ve 10-11 Aralık. ABD başkanı Donald Trump FED'in sert bir dille eleştirerek, Avrupa Merkez Bankası faizleri hızlı bir şekilde indirdi Powell oturmaya devam ediyor dedi. Boston Fed Başkanı Rosengren: ABD ekonomisinde riskler var ama Fed faiz indirimine gerek yok. Kansas City Fed Başkanı Esther George, "ABD ekonomisinin faiz indirimine ihtiyacı yok." açıklamasında bulundu. Boston Fed Başkanı Eric Rosengren'nin 20.08.2019 tarihli açıklaması: Fed'in faiz indirimine gidebilmesi için yavaşlamanın dah da sert olması gerekir. Ancak piyasada şu anda FED'in faiz indirimi %89 oranla fiyatlanmış durumda. 

ABD'DEN PATRİOT ALIYORUZ - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump'la 25 Eylül'de New York'ta BM Genel Kurulu'nda yapacağı görüşmede Amerika'dan Patriot füzeleri satın alma konusunu da konuşacağını söyledi. Reuters'a konuşan Erdoğan, Trump'la kişisel ilişkisinin, Ankara'nın Rusya'dan S-400 füze savunma sistemi satın alması nedeniyle ABD'yle yaşadığı krizin üstesinden gelebileceğini belirtti. Türkiye'nin geçen Temmuz'da S-400'lerin ilk sevkiyatını teslim almaya başlamasıyla birlikte, Amerikan yaptırımlarına uğraması gündeme gelmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı da Raytheon şirketince üretilen Patriot füze savunma sisteminin Ankara'ya satışına ilişkin teklifinin süresinin dolduğunu açıklamıştı. Erdoğan, "'Hangi S-400 paketini almış olursak olalım, sizden belirli bir miktar Patriot alabiliriz. Ama koşulları önce görmemiz lazım, S-400'lerinkiyle en azından aynı düzeyde olmalı' dedim" diye konuştu. Erdoğan, bu sözleri üzerinde Trump'ın da "Ciddi misin?" diye sorduğunu, kendisinin de "Evet" dediğini ve New York'ta bir araya geldiklerinde konuyu daha ayrıntılı konuşabileceklerini söylediğini aktardı. Böyle bir gelişme ABD'nin Türkiye'ye S400 dolayısıyla uygulamayı düşündüğü yaptırımların tamamen ortadan kalkmasını sağlayacağı için yurtiçi piyasalarda yeni haftada çok olumlu algılanacak. Biliyorsunuz Perşembe günü ABD Hazine Bakanı Mnuchin, "Türkiye S400 yaptırımlarını inceliyoruz" şeklinde bir açıklama yapmıştı.

ANKARA'DA İDLİB ZİRVESİ - Türkiye, İran ve Rusya cumhurbaşkanları Pazartesi günü Ankara'da biraraya gelerek Suriye'yi ve İdlib'de isyancıların elinde bulunan son kaleyi konuşacak. Suriye rejim güçleri İdlib'i ele geçirme tehdidinde bulunurken Ankara, bölgede bir insanlık felaketi yaşanabileceği uyarısında bulunuyor. Üçlü zirve toplantısı, Suriye'deki iç savaşı sona erdirmek amacıyla oluşturulan Astana Süreci'nin himayesinde yapılıyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'i ağırlayacak olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın gündemindeki en öncelikli meselenin İdlib'de olası bir insani krizi önlemek .. Bölgede yarım milyon insanın Türkiye sınırına on kilometre uzaklıkta .. İdlib'de Suriyeli mültecilerin çoğu, Türkiye sınırı yakınında geçici kamplar kurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaklaşık dört milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapan Türkiye'nin daha fazla mülteci kabul edemeyeceği uyarısında bulundu. Suriye ordusunun Türk ordusunu Suriye'den çıkaracak gücü yok, Ancak işin en berbat yanı Suriye'yi Rusya da destekliyor. Rusya ve Amerika dahil tüm taraflar bir sonraki aşamaya geçmeyi arzu ediyor. Bu aşama, Suriye'de yeni anayasayı yazmak..  Moskova ve Ankara, İdlib'deki hangi isyancı grupların terörist olarak nitelenmesi gerektiği konusunda anlaşmazlık yaşıyor. İşte tüm bu konular çözüme kavuşturulmaya çalışacak. Zirvede alınacak kararlar jeopilitik gerilimi azaltacak.

SANAYİDE ÇARKLAR DÖNÜYOR - Türk ekonomisinde, kendisini karalamaya çalışan grupları yerin dibine sokan iyileşmeler yaşanıyor. İkinci çeyrek büyüme hızının ilk çeyreğe göre %1.2 artışından sonra Temmuz ayında sanayi üretiminin %4.3 artış gösterdiği açıklandı. 1 yıllık azalma %1.2'ye geriledi. İmalat endeksi, reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranlarının Ağustos'ta yükselişe geçmesi, sanayi üretiminin pozitif alanda kalacağını haber veriyor. Veriden sonra üçüncü çeyrek büyüme tahminleri %1.7 - %2 aralığına yükseldi. Finansal koşullardaki gevşeme göz önüne alındığında 2019 için sıfır olan büyüme beklenti %1.8 artı olarak yukarı yönlü. TL'deki değer kaybı dolayısıyla ithalat pahalılaştı. Diğer taraftan turizm gelirlerindeki büyük artış dolayısıyla cari denge 1 yılda 58 milyar dolarlık açıktan 4.5 milyar dolarlık fazlalığa dönüştü.

CARİ FAZLADA 17 YILIN ZİRVESİ - Türkiye'nin ihracata dayalı istikrarlı büyüme potasına girmesi cari dengenin düzelmesini sağladı. İthalat daraldı, ihracat arttı, turizmde büyük iyileşme yaşandı. Merkez Bankası rakamlarına göre  Türkiye Temmuz'da 1.16 milyar dolar cari fazlaya ulaşırken, yıllıklandırılmış bazda  4.45 milyar dolarla tarihin en büyük cari fazlalarından biri verildi. cari fazla en son 17 yıl önce benzer seviyelere yükselmiş daha öncesinde ise 1990 yıllara kadar yer alan veri tarihinde 4.5 milyar doları aşan yıllıklandırılmış cari fazla görülmemişti. cari açığın yıl sonunda 5 milyar dolar olması beklenirken, beklentiler 2 milyar dolar fazla ile 9 milyar dolar açık bandında yer alıyor. cari açığın GSYH'ya oran olarak ise orta vadeli programda bu yıl %3.3'e, 2020 sonunda %2.7'e ve 2021 sonunda %2.6'ya gerilemesi öngörülüyor. Güncel tahminler ise 2019 için GSYH'ya oran olarak sıfıra yakın bir veriye işaret ediyor. Cari açığın ortadan kalkması Türkiye'nin döviz dengesinin sağlandığını ortaya koyuyor. Yani Hazine'nin yurtdışına bono ihraç ederek borçlanma yapmasına ihtiyaç kalmıyor demek. Bu durumda TL'de güçlenme devam edecek.

BİST'TEKİ İYİMSERLİK GÜÇLENDİ - Borsa İstanbul hafta boyunca kar satışlarına rağmen açıklanan verilerdeki iyileşmenin desteğiye istikrarlı yükselişini sürdürdü. Endeks Cuma günü 103 binin üzerinde kapanarak kritik direnci aştı. Merkez Bankasının piyasa koşullarına uygun olarak faiz indirimine gitmesi özellikle bankacılık sektörünü çok olumlu etkiledi. Kurların gevşek seyretmesi talebin güçlenmesini sağladı. ABD ile Çin arasında ticaret savaşlarını ertelemek için geçici anlaşma zemini oluşması küresel iyileşmeye yol açtı. Bu gelişme BİST'te pozitif olarak yansıdı. Yeni haftada yurtiçinde güven endeksi, yurtdışında ABD, İngiltere ve Japonya merkez bankalarının faiz kararları izlenecek. Çin'de sanayi üretimi ve perakende satış rakamları gelişen ülkeleri etkileyecek. Fed'in faizlerde indirime gitmesine kesin gözle bakılıyor. Endekste 103 bin 400 direnç, 101 bin destek konumunda. Banka, telekomünikasyon, enerji ve inşaat sektörlerinde pozisyon alınması tavsiye ediliyor.

DOLARDAKİ KAYIPLAR ARTACAK MI? - Küresel risk iştahının artması, dolara değer kaybettirdi. ABD'de Ağustos ayında 0.2 beklenen perakende satışlar 0.4 artarak imalat sektöründeki durgunluktan henüz fazla zarar göstermediğini izlenimi verdi. Michigan Üniversitesi Tüketici Güven endeksi ise 90.8'lik beklentiyi aşarak 92'ye yükseldi. Avrupa Merkez Bankası'nın faizleri eksi 0.50'ye çekerek 1 Kasım'dan itibaren 20 milyar euro'luk tahvil alımına başlayacak olması Euro varlıklarını olumlu etkiledi. İngiltere'de anlaşmasız Brexit endişesinin kaybolması ile İtalya'da siyasi krizin sona ermesi paritenin yükselişinde etkili oldu. Ama doların değer kaybında asıl rol oynayan gelişme, ABD ile Çin'in ticaret savaşlarını erteleyecek geçici bir anlaşma yapmaya hazır oldukları haberleri oldu. 1.0960 sentten 1.1071 sente yükselen parite, FED'in faiz kararından sonra 1.1150 – 1.1200 sent aralığını test edebilir. ABD'de faiz indirim sürecinin devam edeceği beklentisi dolardaki kayıpların artmasını sağlayacak.

TÜRK LİRASI POZİTİF ALANDA - Döviz cephesinde iyimserlik korunuyor. Yerli yatırımcıların FED'in faiz indirmeyeceği haberiyle gaza gelerek dolar alımını sürdürmelerine rağmen kurlar gevşek kaldı. Merkez Bankası'nın politika faizini 325 baz puan indirmesi ve sonraki adımların daha sınırlı indirimler içereceği sinyali vermesi TL'yi pozitif etkiledi. 5.65 TL'ye düşen dolar haftaya 5.67 TL'lik alış değeri ile kapattı. Ancak bu gelişme pozitif ayrışma sonucu normal bir kar realizasyonu. Gelişmekte olan piyasalara yönelik hava olumlu. Ticaret savaşlarının azalacak olması risk iştahı artıyor. Merkez Bankası'nın faiz indirimi sonrası reel faiz oranı azaldığı için fon girişi yavaşladı. Haftaya 5.70'li seviyelerden başlayan dolar/TL, bir önceki kadar kuvvetli faiz indirimi yapılabileceği endişeleriyle önceki gün 5.79 seviyesine kadar yükselmişti. Cari işlemler dengesinin fazla vermesi, sanayi üretiminin artışa geçmesi TL'yi yukarda tutuyor. Hazine pazartesi ve Salı günü 4 ihale düzenleyecek. İhalelere gelecek teklif ve oluşacak faiz oranları piyasanın yönünü belirleyecek. Teknik olarak dolar 5.75 TL direncine ulaşamazsa 5.60 – 5.65 TL aralığındaki seyrini sürdürecek. Bu durumda 6.29 TL'lik alış değerine inen euro, 6.20 TL'ye gerileyecek.

ALTIN NEDEN DÜŞÜŞE GEÇTİ? - Küresel risk iştahı arttı, altın gevşedi. Çin tarafının ABD'den alacağı bazı gıda ürünlerine muafiyet getireceği haberi sonrasında Trump'ın Çin'den ithal ürünlere vergi uygulamasını 15 Ekim'e ertelemesi yatırımcıları rahatlattı. Diğer taraftan ABD'de açıklanan perakende satışların tahminleri aşması sonrası güvenli limandan çıkış hızlandı. ABD'de 10 yıllık hazine tahvillerine yoğun satış geldi. Faizler 1.90'a tırmanınca altının onsu 1513'ten 1487 dolara düştü. Çarşamba akşamı FED'in faiz kararı ve sonrasında uygulayacağı para politikası altının geleceğini belirleyecek. Eğer faiz indirimlerinde ısrarcı olunmayacağı yönünde bir gelişme yaşanırsa altın 1485 dolar desteğinin kırarak 1474 dolara gerileyebilir. Yükselişin devam etmesi için 1505 dolar direncinin üzerinde kapanış yapılması gerekiyor. Kapalıçarşı'da geçen hafta 288 lirayla zirveye yapan gram altın 271 lirayla kapandı. Serbest piyasada doların haftanın ilk 3 günü gevşeme ihtimali zayıfladı. Sonrası FED kararına bağlı olacak. Fiyatın 268 ile 273 lira arasında hareket etmesini bekliyorum.